10-A, 10-B, 10-d sinflar uchun 12-dars. Mavzu

O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari: ______________ T.Bo`ronov
Sana: 16.10.2018 y.

Ҳарбий қадрият қоидаси ва ҳарбий хизматчиларнинг хушмуомалалиги
Ҳарбий хизматчилар бир-бирларига мурожаат қилганларида доимо оғир, вазмин ва хушмуомалада бўлишга мажбурдирлар. Хизмат масалалари юзасидан бир-бирига «Сиз», деб мурожаат этишлари лозим. Шахсий муомала чоғида ҳарбий унвон қўшин ёки хизмат турини кўрсатмасдан айтади.
Бошлиқ ёки каттанинг берган саволларига тасдиқ жавоби бўлса, ҳарбий хизматчи «Худди шундай», агар тасдиқсиз «Асло йўқ» ибораларини айтади. Сафдан ташқари пайтларда бир-бирларига мурожаат этишда, ҳарбий хизматчи «Ростлан» ҳолатига ўтади, бош кийимига қўлини қадайди.
Жамоат жойларида, шунингдек, трамвайда, троллейбусда, автобусда, метро ва шаҳаролди поездларининг вагонларида бўш турган ўринлар бўлмаган пайтда ҳарбий хизматчи бошлиққа (каттага) ўз ўрнини таклиф этади. Агар бошлиққа (каттага) дуч келганда, бемалол ўтиб кетиш мумкин бўлмаса, унда бўйсунувчи (кичик) унга йўл бериши ва салом берганича ўтказиб юбориши, бошлиқ (катта)нинг ёнидан ўтиб кетиш зарур бўлиб қолганда бўйсунувчи (кичик) бунга ундан ижозат сўраши лозим.
Ҳарбий хизматчилар ноҳарбий аҳолига нисбатан одоб қоидаларига риоя қилишлари, ёши катта кишилар, аёллар ва болаларга алоҳида эътибор кўрсатишлари, фуқаролар ор-номуси ва қадр-қимматини муҳофаза қилишга ёрдам беришлари, шунингдек, бахтсиз ҳодисалар, ёнғинлар ва табиий офатлар чоғида уларга мадад кўрсатишлари лозим. Ҳарбий хизматчи қўлини кийим-кечак чўнтакларига тиқиб юриши, бошлиқ (катта)нинг иштирокида унинг рухсатисиз ўтириши ёки чекиши, шунингдек, кўчада юриб келаётганда ва бу мақсад учун ажратилмаган жойларда чекиши ман этилади.


Буйруқ бериш ва уни бажариш тартиби
Буйруқ деб, бошлиқнинг бўйсунувчиларга қаратилган ёзма ва оғзаки фармойишига айтилади. Командир (бошлиқ)нинг буйруғи бўйсунувчилар учун қонундир. Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучлари Интизом Низомида кўрсатилганидек, буйруқ эътирозсиз, аниқ муддатда бажарилиши даркор. Буйруқ берилган бўлса, у эътирофсиз аниқ, ўз муддатида, қандай вазият бўлишидан қатъи назар, бажарилиши шарт. Жанг даврида бошлиқ томонидан берилган буйруқни эътирофсиз, аниқ ва ўз муддатида бажариш душман устидан ғалаба ва муваффақиятларга эришиш гаровидир.
Қўшинни ва қисмлар командирларининг ўз кундалик фаолиятлари жараёнидаги алоҳида масалалар бўйича топшириқлари буйруқ оҳангида бўйсунувчига етказилади. Қўшиннинг ва қисм командирларининг буйруқ ва фармойишлари оғзаки тарзда, тартиб-қоидага асосан, бўйсунувчиларга берилади. Баъзи бир вақтларда катта бошлиқ, бўйсунувчининг бевосита бошлиғини четлаб ўтган ҳолатда буйруқ ва фармойишлар бериши ҳам мумкин. Қачонки, бошлиқ оғзаки буйруқ ёки фармойиш берса, бўйсунувчи «Ростлан» ҳолатини қўллаб, буйруқ ёки фармойишни олиб бўлгач, «Хўп бўлади», деб жавоб беради ва шундан кейин уни бажаради. Бошлиқ ўзи берган буйруқнинг тўғри тушунилганига ишонч ҳосил қилиши зарурати бўлса, уни қисқача такрорлашни талаб этиши мумкин.
Ҳарбий хизматчи берилган буйруқнинг бажарилиши тўғрисида буйруқни берган бошлиққа ва ўзининг бевосита бошлиғига билдирув беришга мажбурдир. Агар буйруқни бажараётган ҳарбий хизматчи хизмат мақомига кўра, бошқа катта бошлиқдан биринчисини бажаришга халақит берадиган янги буйруқ олса, бу ҳақда иккинчи буйруқни берган бошлиққа билдирув беради. Ва тасдиқланган тақдирдагина охиргисини бажаради. Янги буйруқни берувчи бу ҳақда биринчи буйруқни берган бошлиққа хабар қилади.