10- hafta: Navbat tuzilmalari: Stek, navbat va dek Kalit so’zlari

2. Konteynerlarning umumiy xossalari

1-jadvalda STL da aniqlangan turlar berilgan.

1-jadval

size_type	Indekslar, hisoblagichlar va boshqalar turi
iterator	Iterator
const_iterator	O’zgarmas iterator (element qiymatini o’zgartirish taqiqlangan)
reverse_iterator	Teskari iterator
const_reverse_iterator	O’zgarmas teskari iterator
reference	Elementga havola
const_reference	Elementga o’zgarmas havola
key_type	Tasavvurli konteynerdagi kalit turi
key_compare	Ikkita kalitli taqqoslovchi funksiya turi

2-jadvalda barcha konteynerlarda mavjud bo’lgan amallar va funksiyalar berilgan.

2-jadval

Tenglik va tengsizlik amallar	true yoki false qiymatlarini qaytaradi
O’zlashtirish amali	Bir konteynerni ikkinchisiga nusxalaydi
clear()	Barcha elementlarni o’chirish
insert	Bitta element yoki elementlar oralig’ini qo’shish
erase	Bitta elementni yoki elementlar oralig’ini o’chirish
size_type size()	Elementlar sonini qaytaradi
size_type max_size()	Konteynerning maksimal o’lchamini qaytaradi
bool empty()	Agar konteyner bo’sh bo’lsa true qiymatini qaytaradi
iterator begin()	Konteynerning boshlanishiga iteratorni qaytaradi
iterator end()	Konteyner oxiriga qaytaradi
reverse_iterator rbegin()	Teskari ketma-ketlikning boshlanishiga teskari iteratorni qaytaradi
reverse_iterator rend()	Teskari ketma-ketlikning oxiriga teskari iteratorni qaytaradi

3. Iteratorlar

Iteratorlar - bu ko'rsatkich tushunchasining umumlashmasi: ular konteyner elementlariga havola qilinadi. Iteratorlar bilan ishlash uchun  kutubxonasiga ulanish zarur.

Barcha konteyner-sinflar uchun iterator turi aniqlanadi, lekin turli xil sinflar uchun turlicha tatbiq qilinadi. Iteratorning asosiy amallari:

- qayta nomlanish: agar p – iterator bo’lsa, u holda *p – iterator havola qilgan ob’ekt qiymati.

- bir iteratorni boshqasiga o’zlashtirish.

- tenglikka va tengsizlikka taqqoslash (== va !=).

- konteyner elementlari bo’ylab inkrement yordamida siljish (p++ va ++p).

Amaliyotda iterator turidagi ob’ektlarni e’lon qilish farq qilganligi sababli, template_name:: shaklidagi ko’rinish maydoni bilan berilishi shart, masalan:

2-dastur kodi: Iteratorlarni e’lon qilinishi

#include 

#include 

#include  //iterator kutubxonasini biriktirish

vector::iterator vectIter; //double turidagi ob’ektli vektor uchun iterator

list::reverse_iterator listIter; //Time turidagi ob’ektli ro’yxat uchun teskari iterator

Konteyner elementlarini ko’rib chiqish uchun siklni ishlatish ham maxsus ko’rinishga ega. Agar i – qandaydir iterator bo’lsa, u holda odatdagi shakl for (i = 0; i < n; i++) o’rniga, for (i = first; i != last; i++) kabi qo’llaniladi, bu yerda first – konteynerdagi birinchi elementni ko’rsatuvchi iterator qiymati, last – oxirgi elementdan keyingi tasavvurdagi elementni ko’rsatuvchi iterator qiymati.

Barcha konteyner sinflar uchun first adresini olish uchun begin() va last adresini olish uchun esa end() metodlari (funksiyalari) mavjud.