1 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти

Ер юзидаги чучук сувлар заҳираси
2-жадвал 
Гидросфера қисмлари 
Чучук 
сувнинг 
ҳажми, км3 
Чучук сув ҳажмига 
нисбати, % 
Музликлар ва қор суви 
24 064 100 
50,16 
Ер ости сувлари 
23 700 000 
49,40 

---

71
 
Кўллар ва сув омборлари суви 
176 400 
0,37 
Тупроқ намлиги 
16 500 
0,04 
Дарѐлар суви 
2 120 
0,004 
Атмосферадаги сувлар 
12 900 
0,03 
Жами: 
47 972 020 
100 (± 0,004) 
Ер ости сув заҳиралари 23,4 млн. км3 ташкил этади. Ушбу сувларнинг 
фойдаланиш мумкин бўлган қисми 4 млн. км3. 
Бунинг устига мавжуд дарѐлар қитъалар бўйлаб нотекис жойлашган. Дунѐ 
аҳолисининг 70% яшайдиган Европа ва Осиѐ қитъаларида жами дарѐ сувининг 
39% жойлашган. 
Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлиги (МДҲ) мамлакатлари ҳудудларида дарѐ 
сувлари миқдори турлича жойлашган. Улардаги жами сув 4350 км3 бўлиб, бу 
дунѐ миқѐсидаги дарѐ сувлари миқдорининг 14% ташкил қилади. Бу сувнинг 
82% жами аҳолининг 20% жойлашган Шимолий муз океани ва Тинч океани 
ҳавзаларида, қолган 18% аҳоли нисбатан зич жойлашган Қора денгиз, Болтиқ 
денгизи, Каспий ва Орол денгизлари ҳавзасида жойлашган. Марказий Осиѐ
давлатлари, айниқса Ўзбекистон, Туркманистон ва Қозоғистон ҳудудлари 
сув оз ҳудудлар қаторига киради. Ўзбекистон Республикаси ҳудудида вужудга 
келадиган дарѐ сувлари 10 км3 бўлиб, бу МДҲ мамлакатлари дарѐ 
сувларининг 0,23% ташкил этади. 
 
5.3. Сув ресурсларининг турлари
Ер юзасида сув ресурслари бир текис таъминланмаган. Унинг 96,5% 
океанларда, 2,5% музликларда, 0,1% кўл ва дарѐларда, 0,9% ер остида 
жойлашган. 
Сайѐрамиздаги океан, денгиз, кўл, дарѐ, музлик, ботқоқлик ва 5 км 
чуқурликдаги бўлган ер ости сувлари гидросфера қобиғини ташкил этади. 
Океан ва денгиз сувлари ер юзасидаги сув миқдорининг 94%, ер ости сувлари 
4%, музликлардаги сувлар 1,65%, кўл сувлари 0,026% ва чучук дарѐ сувлари 
0,0001% ни ташкил этади. 
Инсоният учун зарур бўлган чучук сувнинг миқдори 84 млн. 827 минг км3
ташкил қилади, бу бутун гидросферадаги умумий сув миқдорининг 6% тенг. 
Шу чучук сувнинг 60 млн. км3 кўлларга, 75 минг км3 тупроқдаги сувларга, 
фақат 1,2 минг км3 чучук дарѐ сувларига тўғри келади. Дунѐдаги барча 
дарѐлар бир йилда океанларга 45 минг км3 сув олиб келади. Қуѐш нуринииг 
таъсирида ер юзасидан ҳар йили 520 минг км3 сув буғлари атмосферага 

---