1 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат чет тиллар институти

It is most kind of you to consent to it
.- 
Сизнинг кўпчилигингиз 
бунга розилик билдирасиз.
She was accustomed to hanging up her coat.- У кўйлагини осиб қўйишга 
одатланган эди.
Қиёсланг:
 She was accustomed to it.- Unga odatlangan edi.
To 
инфинитив кўмачиси:
He did consent to take a couple of aspirin; he even dozed off for a while. 
(fict.)- У аспиринни қабул қилишга рози бўлмади; у ҳатто бироз вақтга 
ташлади. (Ёз.) 
Бундай ҳолларда унинг предлог ёки кўмакчи вазифасида алмашиб 
қўлланиши сўзнинг ўзига боғлиқ. Бошқа феъллар унчалик ўзгаришга 
учрамайди. Масалан, 
agree to 
бирикмасидан кейин фақат инфинитив келиши 
мумкин, 
contribute to 
бирикмасидан кейин эса фақат-
ing 
шакли қўлланади. 
Шунингдек, равиш кўмакчилар ҳам тез-тез предлогга айланиши мумкин. 
Равиш кўмакчи бош маъноси ҳаракат ва натижа бўлган қисқа ва ўзгармас 
шакллардир. Улардан энг кўп қўлланиладиганлар 
aside, away, back 
равиш 
кўмакчилари, энг муҳимлари эса 
about, across, along, aside, around, back, 
away, by, down, home, in, off, on, out, over, past, round, forth, through, under, up 
равиш кўмакчиларидир. 
Айни пайтда предлог от билан қўлланилса, равиш кўмакчи феъл билан 
яқин боғлиқликда ва ҳар иккаласи улардан кейин қўлланади. Равиш кўмакчи 
икки мақсадда ишлатилади: биринчидан, таркибли феъллар деб аталадиган 
феъллар гуруҳини ташкил қилиш учун (
bring up-тарбияламоқ, look down-
манманлик қилмоқ, take in-таъминламоқ
), иккинчидан кенгайтирилган 
предлогли қурилмалар ясаш учун (
back to the roots-
илдизига қайтмоқ, down 
in the middle- ўртада, up in the mountains-тоғларда
).
Равиш кўмакчи равишлардан бир мунча белгилари билан фарқланади. 
Улар кўпчилик равишларга нисбатан қисқа ва содда шаклда бўлади. 

---

24 
Уларнинг асосий маънолари бирмунча чекланган, айни пайтда равишларнинг 
маъноси ўзгариши мумкин. Бундан ташқари, уларга дистрибуциянинг 
алоҳида тавсифи хос:
Bring in the stool from the bathroom. (fict.) 
Қиёсланг: 
Bring here the stool from the bathroom 
It swallowed up the two men. (fict.) 
Қиёсланг: 
It swallowed completely the two men. 
Бу мисолларда 
here, completely 
равишлари эмас, равиш кўмакчилар 
воситасиз тўлдирувчи вазифасида келган муайян содда отлар олдидан 
келиши мумкин. Бу қўшма феълнинг икки қисми ўртасида мустаҳкам 
боғланиш мавжудлигидан далолатдир.
Равиш кўмакчи сифатида қўлланадиган шакллар айримларидан ташқари 
предлог сифатида ҳам қўлланилиши мумкин. Буларга 
away, aside, back, forth, 
out 
ларни киритиш мумкин. Аммо, бу ҳолда равиш кўмакчилар 
кенгайтирилган предлогли шаклларнинг, шунингдек, қўшма предлоглар 
таркибида ҳам қўлланишини ҳисобга олиш зарур: 
aside from, (go) away from, 
(come) back from/to, (go) forth to, (come) home to/ from, out of
ва ҳ. қуйидаги 
мисоллар орқали предлоглар ва равиш кўмакчи орасидаги яқин алоқани 
кўриш мумкин:
They sragged up the last steep of the mountain.(fict.)- Ular tog'ning eng 
oxirgi tikanini qirib tashladilar (F.). 
Қиёсланг:
 They stargged up. 
He walked slowly up the steps on to the platform. (fict.)-
У аста-секин 
платформадаги қадамларни босиб ўтди. (Ёз.) 
Қиёсланг:
 He walked slowly up. 
Мисолларнинг биринчисида предлог, иккинчисида равиш кўмакчи 
қўлланган. Уларда муайян бир йўналишни ёки йўналиш + мақсад усули 

---

25 
ифодаланганини кўриш мумкин. Предлогнинг равишга айланишида