1. Yunon-fors urushlarining boshlanish sabablari

Gretsiyada ham kuchlar nisbatida muxim o’zgarishlar yuz bergan. Urush harakatlari uzoqlashib brogan sari Spartaliklar tobora passivlashib qolganlar. Eronga qarshi urushga raxbarlik qilish tobora ko’proq Afinaliklar qo’liga o’ta brogan. 478-yilda, urush harakatlari Vizantiya rayoniga o’tgach, Sparta urushda aktiv ishtirok etishni to’xtatgan va urushga tamomila Afina boshchilik qiladigan bo’lgan. Forslarga qarshi urushda sobit qadamlik bilan g’olibona qatnashib kelishi natijasida Afina Gretsiyaning haqiqiy yetakchisi bo’lib qolgan.

Gretsiyada ham kuchlar nisbatida muxim o’zgarishlar yuz bergan. Urush harakatlari uzoqlashib brogan sari Spartaliklar tobora passivlashib qolganlar. Eronga qarshi urushga raxbarlik qilish tobora ko’proq Afinaliklar qo’liga o’ta brogan. 478-yilda, urush harakatlari Vizantiya rayoniga o’tgach, Sparta urushda aktiv ishtirok etishni to’xtatgan va urushga tamomila Afina boshchilik qiladigan bo’lgan. Forslarga qarshi urushda sobit qadamlik bilan g’olibona qatnashib kelishi natijasida Afina Gretsiyaning haqiqiy yetakchisi bo’lib qolgan.

Birinchi Afina dengiz ittifoqining tashkil topishi va urushning yakuni.

• Eramizdan avvalgi 478-yilda forslar ustidan uzil-kesil g’alaba qozonish uchun Afina forslarga qarshi kurashda ishtirok etgan barcha polislar bilan, shu jumladan, yaqindagina forslar zulmidan ozod bo’lgan Kichik Osiyodagi grek shaharlari va Egey dengizi orollari bilan xam simmaxiya-xarbiy ittifoq tuzgan. Shu tariqa Afina rahbarligi ostida Delos yoki 1-Afina dengiz ittifoqi vujudga kelgan va bu ittifoq Eron bilan urushnu oxiriga g’alaba yetkazgan.

Bu ittifoqning Delos ittifoqi deb atalishining sababi shu ediki, ittifoq xazinasi greklar muqaddas deb bilgan Delos orolida turadi, deb e’lon qilingan edi. Ittifoqchilar, har qaysi o’z imkoniyatiga qarab, harbiy kemalarni va askarlarni ta’minlab turishlari va umumittifoq qo’mondonligi talab qilgan barcha narsani ularning ixtiyoriga topshirishlari lozim bo’lgan. Ittifoq kassasiga to’lanadigan pullarni-forosni an’ana bo’lib qolgan ilgarigi Eron xiroji miqdori asosida Aristid rasamad qilib chiqargan.