1. Yosh fiziologiyasi fani va uning vazifalari. Yosh fiziologiyasining boshqa fanlar uchun ahamiyati. Gigiena fani va uning vazifalari

1.3 Gigiena fani va uning vazifalariGigiena tashqi muhit sharoitining odam sog'ligiga ta'sirini o'rganadigan fandir. Gigiena fani maktab gigienasi, kommunal gigiena, ovqatlanish gigienasi, mehnat gigienasi, epidemiologaya hamda gigienaga oid boshqa fanlami o'z ichiga oladi. Gigiena bolalar va o'smirlar organizmi bilan tashqi muhit o'rtasidagi qonuniyatlami o'rganadi, ularning eson-omon to'g'ri o'sishi, rivojlanishi uchun zarur gigiena asoslarini ishlab chiqadi. Gigienaning asosiy maqsadi bola mehnat qobiliyatining funktsional imkoniyatlari ortib borishi, umumiy immunologik reaktivligi, turli sharoitga moslashishi va boshqa xususiyatlariga ta'sir etish hamda turli kasalliklarning oldini olish va buning uchun chora-tadbirlar ishlab chiqishdan iborat. Shuningdek, bolalar muassasalarining sanitariya-gigiena holatini yaxshilash, maktablarni to'g'ri qurish, obodonlashtirish, talim-tarbiya jarayonining gigienik asoslari va shunga o'xshash boshqa masalalar bilan shug'ullanadi.
Sanitariya odam salomatligini la'minlaydigan gigiena talablarini hayotga tatbiq etadi. Sanitariya so'zi gigienik ma'lumotlarni amaliyotga tatbik qilish ma'nosini bildiradi. Gigienada tabiiy zksperiment usuli asosiy usul bo'lib, u organizmga tashqi muhitning hartomonlama ta'sirini o'rganadi.
Gigienaning muhiin bo'limlaridan biri shaxsiy gigienadir. Yoshlikdan boshlab, to uinriuing oxirigacha odam to'gri gigienik tavsiyalarga rioya qilsa, hamisha sog'-salomat bo'lib yuradi va uzoq urar ko'radi. Soglom ola-onadan sog'lom bola tug'ilishi azaldan ma'In m.Gigienaning asosiy vazifasi odamning hartomonlama barkamol bo'lib o'sishi va livojlaiiishi, jismonan va ruhan etuk bo'lishi, hormay-lolmay nzoq yillar davomida ishlab yurishi, farovon hayot kechirishi ucliiiii qulfty sharoit yaratib berishdan iborat.
4.Yosh fiziologiyasi fani tarixi Yosh fiziologiyasi bo’yicha qadimda ham ko’plab olimlar yirik asarlar yaratishgan va ilmiy izlanishlar olib borishgan. Masalan, tabobat ilmining yirik vakili –Buqrot eramizdan oldingi IV-asrda «Bola tabiati» haqida deb nomlangan kitob yozgan.IX-X asrlarda esa O’rta Osiyodan yetishib chiqqan, Ibn Sino, Beruniy, al Farobiy, Najimitdin Samarqandiy kabi olimlar, Sharqdan Abu Bakr Roziy kabi yetuk olimlar o’zlarining tibbiyotga bo’lgan qiziqishlari bilan ajralib turishgan. Jumladan Abu Bakr Roziy «Tibbiyotga oid bilimlar majmuasi» deb nomlangan yirik asarida bola tarbiyasi, bolalar va chaqaloqlarni to’g’ri ovqatlantirish qoidalari haqida so’z yuritilgan.Undan tashqari Roziy «Bolalar kasalliklari» degan asar ham yaratgan. Bobokalonimiz Ibn Sinoning mashxur «Tib qonunlari» asarida bolalarda tomir urushi (puls)ning o’ziga xosligi, bolalar va o’smirlarda ko’p uchraydigan ichki, yuqumli kasalliklar va ularni davolash usullari ko’rsatib o’tilgan.
Yosh fiziologiyasi fanining rivojlanishiga rus olimlari ham katta hissa qo’shishgan. Jumladan Filatov N.F, Maslov M.S, Pavlov I.P.,Sechenov I.M. kabi olimlar shular jumlasidandir. Hozirgi kunda O’zbekistonda yosh fiziologiyasi fanining rivojlanishiga kattahissa qo’shgan olimlar ham ko’pchilikni tashkil etadi. Jumladan U.Z.Qodirov, S.Sh.Shamsiyev,Oripov kabi olimlarimiz yosh fiziologiyasi sohasida ulkan ishlarni amalga oshirishganlar.