Gerpes viruslari (Herpesviridaye)
G erpes virusi (yunoncha herpes — sudraluvchi, yoyilib ketuvchi) ju d a keng tarqalgan virus b o 'lib , o d am , m aym un, uy h ay v o n lari, kemiruvchilar, qushlar, baliqlar va boshqa hayvonlar organizmida kasallik keltirib chiqarish xususiyatiga ega. Molluska va zamburug'larda ham virus topilgan, morfologiyasi bir-biriga o'x sh ash .В archa gerpes viruslari uchta katta oilaga kiradi, ular yana 3 ta kenja oilaga bo'linadi:
I. Alfa-gerpes viruslar oilasi Alphaherpesvirinae, uning kenja oilasiga
3 ta turkum kiradi: 1. Simplexvirus turkumiga — oddiy gerpes virusi kiradi.
2. Poikilovirus turkumiga - soxta quturish virusi kiradi. 3. Varicellavirus turku m ig a - varitsella-zoster virusi kiradi.II. Beta-gerpes viruslar oilasi Bethaherpesvirinae, uning kenja oilasiga 2 taturkum kiradi: 1. Cytomegalovirus turkumi - odam sitomegalovirusi kiradi. 2. Muromegalovirus turkumi - sichqon sitomegalovirusi kiradi.III. Gamma-gerpes viruslar oilasi Gammaherpesvirinae, uning kenja oilasiga 3 ta turkum kiradi: 1. Lymphocryptovirus turkum Epshteyn-Barr v iru si. 2. T h etacry p to ly m p h o v iru s turkumi - M arek a k asallig in i q o ‘zg ‘atuvchi virus. 3. Rhadonovirus turkumi - Saymiri gerpes virusi.
Herpesviridae oilasiga 50 dan ortiq virus kiradi. Ulardan ayrimlari xavfli o'smani qo‘zg‘atishi mumkin. Virion nukleoididagi GATS 33-74£%> ni tashkil etadi.Alfa gerpes viruslarAlfa-gerpes virusi oilasiga oddiy gerpes virusining 1 va 2 serotiplari hamda suvchechak, o ‘rab oluvchi temiratki (gerpes-zoster) viruslari kiradi.Oddiy gerpes virusiOddiy gerpesning yuqumli ekanligini 1921-yili U.Gryujer a_niqladi. Bu virus odamlarda keng tarqalgan.Morfologiyasi. Gerpes virusining virioni dumaloq, o ‘lchami 120-150 nm, murakkab tuzilishga ega. Virus genomi ikki ipli DNK dan iborat bo'lib, molekular massasi 80-150 md. Virus genomida 80 ga yaqin gen lar mavjud. D N K tashqarisidan kapsid va superkapsid qavatlari bilan qoplangan. K apsid 162 ta k ap so m erd an iborat.
S u p e r k a p s id e s a ik k ita lip id membranadan tashkil top g an bo'lib, tash q arisid a tik an sim o n o 's im ta la r glikoproteidlari bor. Virion tarkibida 30 x il o q s il bor. B u n d a n ta s h q a r i,
zararlan g an h u jay rad a tu zilm alarg a kirmaydigan 20 xil oqsil sintez qilinadi
( 112 -rasm).K o ‘p a y tirish . G er p es v iru slari tovuq embrionining xorion-allantois q o b ig 'id a k o 'p ay tirilad i. U lar odam em brionining o 'p k a, b u y rak hujayra k u ltu r a la r id a y a x s h i k o 'p a y a d i.Hujayralarga patogen ta’sir etib, ularda kiritmalar va simplastlar hosil qiladi
Do'stlaringiz bilan baham: |