1 Yangi davr boshlariga kelib Sharq mamlakatlari Yevropaga nisbatan sezilarli darajada orqada qola boshladi. Buning asosiy sabablari quyidagilardan iborat edi

64	XVII asrdan Rossiya iqtisodiyotida yangi alomatlar paydo bo‘la boshladi. Bu, avvalo, nimada namoyon bo‘ldi.
tovar ishlab chiqarishning, ya’ni bozorda sotish uchun mahsulot ishlab chiqarishning rivojlanishida
65	XVII asrda Rossiyada …	1) Shahar hunarmandchiligi yoppasiga mayda tovar ishlab chiqarishga aylana boshladi. 2) manufakturalar vujudga keldi. 3) Endi hunarmandlar buyurtmaga ishlashdan bozor uchun ishlashga o‘tdilar. Ayni paytda o‘zlari ham bozordan xomashyo sotib oladigan bo‘ldilar. 4) Tirikchilik uchun eng zarur narsa - g‘alla hamma yerda tovarga aylandi. 5) Ayrim pomeshchik (feodal)lar qishloq xo‘jalik mahsulotlari savdosi bilan shug‘ullana boshladilar. 6) Krepostnoylardan endi obrok mahsulot bilan emas, balki pul bilan ham olina boshlandi. 7) shaharlarning rivojlanishi boshlangandi: Novgorod, Yaroslavl, Pskov, Qozon, Nijniy Novgorod va boshqalar ajralib turardi. Eng katta shahar Moskva bo‘lib, unda hunarmandchilikning ko‘plab turi bilan shug‘ullanilar edi.
66	1649-yilda Zemstvo sobori yangi «Sobor nizomi» (Qonunlar to‘plami)ni qabul qildi. Nizomga ko‘ra, ...	1) dvoryanlar o‘zlari egalik qilayotgan yer-mulklarni otameros mulkka (votchina) aylantirish huquqiga ega bo‘ldilar. 2) Dehqonlar dvoryanlarga uzil-kesil biriktirilib qo‘yildi. 3) dehqonlarning xo‘jayindan xo‘jayinga o‘tishi taqiqlandi. 4) Krepostnoylar o‘z egalarining mulkiga aylantirildi. 5) Shu tariqa Rossiyada krepostnoylik huquqi uzil-kesil qaror topdi.
67	Pyotr I islohotlari.	1) Rossiya ma’muriy boshqarav jihatidan guberniyalarga bo‘lindi. Ular imperator tayinlanadigan gubernatorlar tomonidan boshqariladigan bo‘ldi. 2) Podsho huzuridagi Boyarlar dumasi tugatildi. Uning o‘rniga Senat tuzildi. 3) Senatga a) qonunlar loyihasini tayyorlash va b) davlat muassasalari faoliyatini nazorat qilish vakolatlari yuklatildi. Bundan tashqari, 4) turli kollegiyalar (vazirliklar deyish mumkin) ham tuzildi va ular Senatga bo‘ysundirildi. 5) Pyotr I zamonaviy qo‘shin ham tuzdi. Qo‘shinda harbiy xizmat umrbod muddatda o‘taladigan bo‘ldi. 6) Qo‘shin rekrutlikka olish yo‘li bilan shakllantirildi va zamon ruhiga mos ravishda qurollantirildi.