1 Xonandalik san‘atining O‗zbekistonga kirib kelishi. Rus xonandalik maktabi va xonandalik san‘ati 4

Keys topshirig„i: nafas olish turlari faoliyatini belgilang:

Turlari	Faoliyati
1.Qorindan	ko‗krak qafasi va diafragma aktiv ish holatida. Qorin ozgina oldinga chiqadi;
2.Ko‗krak qorin- (qovurg‗aning pastki qismi- diafragmalik)	nafas olish asosan ko‗krak qafasining pastki qismini kengayishi va ko‗tarilishi hisobiga bajariladi Diafragma ishga kirishadi;
3.Ko‗krak (qovurg‗a)dan	ko‗krak qafasi qimirlamaydi, nafas olish diafragmaning ko‗yib yuborilishi bilan bajariladi. Qorin bu vaqtda oldinga chiqadi;
4. Ko‗krak osti-(qovurg‗a- diafragmalik)	ko‗krak qafasining tepa qismi ko‗tarilgan, diafragma passiv holatda ko‗krak qafasi orqasidan harakatlanadi. Qorin ichga tortiladi

Keys topshirig„ini bajarish uchun ish qog„ozi:

2. 
   Keys bayoni. Xor jamoalarining bir necha turlari mavjud. Har bir turiga oid xor jamoalari ham bir necha xor partiyalariga bo‗linadi.
   

Keys topshirig„i: Berilgan xor jamoalari turlariga tegishli xor partiyalarini
belgilang.

Asosiy turlar	Xor partiyalari
Aralash xor
Erkaklar xori
Ayollar xori
Bolalar xori

Xor partiyalari:

1. 
   Soprano xor partiyasi;
   
2. 
   Alt xor partiyasi;
   
3. 
   Tenor xor partiyasi;
   
4. 
   Bas xor partiyasi;
   
5. 
   Diskant xor partiyasi.
   

3.Keys bayoni. Xonandalik uslubiyoti asoslari fanida ovoz hosil qilish malakalari va fiziologiyasini o‗rganar ekanmiz, ovoz apparati, kekirdak, nafas olish turlari va organlari haqida chuqur bilimga ega bo‗lishimiz shart.
Keys topshirig„i: quyida keltirilgan atamalarni tavsiya etilgan sxemada qayta ifodalang.

1. 
   Passiv;
   
2. 
   Aktiv;
   
3. 
   Yutqin;
   
4. 
   Burun yutqin;
   
5. 
   Til;
   
6. 
   Diafragma;
   
7. 
   Traxeya;
   
8. 
   Bronxlar;
   
9. 
   O‗pka;
   
10. 
    Nafas olish va chiqarish paylari;
    
11. 
    Qorindan;
    
12. 
    Ko‗krak qorin;
    
13. 
    Ko‗krak osti;
    
14. 
    Ko‗krak (qovurg‗a);
    
15. 
    Qalqonsimon tog‗ay;
    
16. 
    Uzuksimon tog‗ay;
    
17. 
    Yassisimon tog‗ay
    

Eshitish qobiliyati
Ovoz apparati
Nafas olish organlari

Nafas olish turlari
Kekirdak

4. Keys bayoni. Xonandalik san‘ati rivojining dastlabki davrida ovozlar tavsifi oddiy bo‗lgan: erkaklar va ayollar ovozlari, bu bo‗linish shu kunlargacha davom etib kelmoqda. Vokal dasturlarining murakkablanishi natijasida ovozlar tavsif jihatidan bora-bora differentsiyalandi.
Keys topshirig„i: quyida keltirilgan ovoz partiyalarini klaster texnologiyasi bo‗yicha tarmoqlab chiqing.

1. 
   Bariton;
   

2. 
   Soprano;
   

3. 
   Xarakatchan;
   

4. 
   Pastki;
   

5. 
   Bas;
   

6. 
   Koloratura;
   

7. 
   Profundo;
   

8. 
   Yuqori;
   

9. 
   Dramatik soprano;
   

10. 
    Tenor altino;
    

11. 
    Lirik tenor;
    

12. 
    Dramatik tenor;
    

13. 
    Lirik dramatik;
    

14. 
    Metstso soprano;
    

15. 
    Tenor;
    

16. 
    Lirik soprano;
    

17. 
    Kontralto;
    

18. 
    Markaziy;
    

19. 
    Lirik koloratura;
    

20. 
    Oktavachi;
    

21. 
    Lirik tenor.
    

Xonanda ovoz partiyalari

124

TOIFALASH JADVALI

Xonandalik uslubiyoti asoslari
Ovoz apparati	Nafas olish organlari	Kekirdak tuzilishi
Xiqqildoq	O‗pka	Til
Yutqin	Bronx	Til osti suyagi
Burun-yutqin	Bronxiola	Hiqildoq qopqog‗i
Artikulyatsiya organlari	Alveola	Ovoz teshigi
Kekirdak	Til	Tovush boylami
Bronxlar	Shiqildoq	Uzuksimon tog‗ay
Diafragma	Kekirdak	Qalqonsimon tog‗ay
	Kichik tilcha	Qalqonsimon tog‗ay doirachalari
	Hiqildoq qopqog‗i	Uzuksimon tog‗ay

NIMA UCHUN TEXNOLOGIYASI


“Nima uchun‖ sxemasi tuzish qoidasi bilan tanishadilar. Alohida kichik guruhlarda muammoni ifodalaydilar. ―Nima uchun‖ so‘rog‘ini beradilar va chizadilar, shu savolga javob eozadilar. Bu jarayon muammoning dastlabki sababi aniqlanmagunicha davom etadi.

“Nima uchun” sxemasi –muammoning dastlabki sabablarini aniqlash bo’yicha fikrlar zanjiri.
Tizimli, ijodiy, tahliliy fikrlashni rivojlantiradi va faollashtiradi.

Kichik guruhlarga birlashadilar,

taqqoslaydilar, o‗zlarining chizmlarini to‗ldiradilar. Umumiy chizmaga

Ish natijalarining taqdimoti

Kontr- alto

B/B/B JADVALI


Jadvalni tuzish qoidasi bilan tanishadilar. Alohida /kichik guruhlarda jadvalni rasmiylashtiradilar.

B/B/B JADVALI-

Bilaman/ Bilishni hohlayman/ Bilib oldim.

Mavzu, matn, bo‗lim bo‗yicha izlanuvchilikni olib borish imkonini beradi.
Tizimli fikrlash, tuzilmaga keltirish, tahlil qilish
ko‗nikmalarini rivojlantiradi.


―Mavzu bo‗yicha nimalarni bilasiz‖ va ―Nimani bilishni xohlaysiz‖ degan savollarga javob beradilar (oldindagi ish uchun yo‗naltiruvchi asos yaratiladi). Jadvalning 1 va 2 bo‗limlarini to‗ldiradilar.
Ma‘ruzani tinglaydilar, mustaqil o‗qiydilar.

Mustaqil kichik guruhlarda jadvalning 3 bo‗limni to‗ldiradilar

B/B/B JADVALI

Ish bosqichlari va vaqti	Faoliyat mazmuni
	O„qituvchi				Talaba
1-bosqich.	1.1. Mavzuning nomlanishi, rejadagi masalalar va mustaqil o‗qish uchun adabiyotlarni bayon etish.				Tinglaydilar, yozib adilar.
O„quv ashg„ulotiga kirish
(Da‟vat bosqichi	1.2. B–B–B strategiyasining ―Bilaman‖ ustunini to‗ldirishni so‗rash.				―Bilaman‖ ‗ldirishadi.	ustunini
20 daqiqa)
	1.3. Fanning tuzilmaviy-mantiqiy chizmasini taqdim etadi: fanning vazifalariga qisqacha ta‘rif beradilar.				Savollar bilan urojaat etadilar, aniq savvurlar tizimiga ega ‗lish.
	1.4. Fan metodik va tanishtiradi.	miqyosida tashkiliy	bajariladigan ishlar bilan
	1.5. Fanning reyting nazorat tizimi va baholash mezonlarini tushuntirish.				Reyting ydnomasini ‗ldirishadi
2-bosqich. Asosiy	2.1. ―B–B–B‖ strategiyasining ―Bilmoq- chiman‖ ustunini to‗ldirish.				―Bilmoqchiman‖ tunini to‗ldirishadi.
	2.2. Xonandalik uslubiyoti asoslari fanining ob‘ekti, predmeti, maqsad va vazifalarini yoritib beradi.				Tinglaydilar, savol- voblarda ishtirok ishadi, muhim chizma jadvallarni o‗z ftarlariga qayd ishadi.
(Anglash bosqichi
50 daqiqa)	2.3. Xonandalik uslubiyoti asoslari fanining asosiy kategoriyalarini ajaratib ko‗rsatadi va har biriga ta‘rif beradi.
	2.4. Xonandalik uslubiyoti asoslari

asosida guruhli Dars ishlanmasi

o

	fanining boshqa fanlar aloqadorligini ko‗rsatib beradi.	bilan
	2.5. Fanining ilmiy-taqdimot metodlari haqida ma‘lumot beradi.
3-bosqich. Yakuniy (Fikrlash bosqichi	3.1. ―B–B–B‖ grafik organayzerining ―Bilib oldim‖ ustunini to‗ldirish so‗raladi.		―Bilib oldim‖ tunini to‗ldirishadi.
10 daqiqa)	3.2. ―B–B–B‖ chizmalarni o‗qitish orqali talabalarning umumiy os tasavvurlarini aniqlaydi.		O‗z tasavurlarini hqalarniki bilan qqoslaydi.
	3.3. Aniq tasavvurlar shakllanmagan qismlarini qayta tushuntiradi.		O‗z tasavvurlarini oyitadi va to‗ldiradi.

INSERT

5. v	-	+		?
   1. Eshitish	Eshitgn	Aktiv	va	To„g„ri pozitsiy adakuyl ashni tushun madim
   qobiliyatini	kuyni	passiv
   bilaman	to„g„ri	eshitish
   	ko„rsatb	turlari