1 V bob. O‘rnatilgan tizimlarda kiritish/Chiqarish

Tashqi qurilmalar uchun Kiritish/Chiqarish portlari 
Bir necha yillar davomida kompyuterlarni periferik qurilmalarga ulash uchun 
keng tarqalgan raqamli interfeys standartlari ishlab chiqilgan. Ushbu bo'limda eng 
keng tarqalgan standartlarning ayrimlari tasvirlangan va ular qanday ishlashlari 
haqida qisqacha ma'lumot berilgan. Har bir standartda o'z dasturiy ta'minoti, 
dasturiy ta'minoti va ishlashi bo'yicha o'zlarining to'plamlari mavjud. Odatda 
o'rnatilgan qurilmada siz ushbu interfeyslarning bir nechtasini topishingiz mumkin. 
Ushbu standartlardan ko'p miqdordagi atrof-muhit va integral mikrosxemalar 
foydalanadi. 
I/O porti - bu mikrokontroller tashqi I/O qurilmalariga ulanadigan joy. Portlar 
diskret va analogdir ko`rinishga ega. 
Diskret kiritish-chiqarish porti "0" va "1" mantiqiy qiymatlari bilan kodlangan 
signallarni hosil qilishi va qabul qilishi imkoni mavjud. Mantiqiy nol-nolga yaqin 
va mantiqiy birlik - bu ta'minot kuchlanishiga yaqin bo'lgan kuchlanish. 
Har bir diskret port kirish yoki chiqish uchun dasturlashtirilishi mumkin.Har 
bir diskret port kirish yoki chiqish uchun dasturlashtirilishadi. 
Analog I/O porti analog (doimiy) signal bilan ishlash uchun mo'ljallangan. 
Faqat ikkita qiymatni oladigan diskret signaldan farqli o'laroq, analog signalning 

---

 
8 
kuchlanishi har qanday qiymatga ega bo'lishi mumkin va qiymati (ma'lum 
chegaralar ichida) va vaqt boyicha o'zgarishi mumkin. Analog signalning misoli 
sifatida sinus to'lqini aytish mumkin.
Analog signalni raqamlashtirish uchun analog-raqamli konvertor (ATD) 
ishlatiladi. Raqamli kodni analog signalga teskari konversiya qilish uchun raqamli-
analog-konvertor (DAC).
Ko'p mikrokontrolörlerde, har bir pin, diskret kirish/chiqish porti, analog 
chiqish va ketma-ket kanal kabi ikki yoki uch xil funksiyani bajarishi mumkin.
Shinalarga odatda kiritish/chiqarish qurilmalari interfeyslari orqali ulanadi. 
Kiritish/chiqarish tizimlari interfeysi uchun K/Ch porti aosiy qurulish bloki 
vazifasini bajaradi. Xar bir K/Ch qurilmasi unikal manzillar va mantiqiy tizim 
dekodre manzillari aniqlanadi va bu manzil shinalarda tekshiriladi.
Ma’lumotlar 6.6-rasmdagidek K/Ch qurilmalari keltirilga shinada o‘zi 
adresi K/Ch dekodiruet porti interfeysi orqali kiritiladi va K/Ch shinalarida 
amallari o‘qitiladi, shinalarda ma’lumotlar boshqarish uchun drayverlar o‘rnatiladi.
6.6-rasm. K/Ch kiritish portlari tipik jarayonlari 

---

 
9 
6.7-rasm. Shinalarda amallarni yozish va dekodiruet mazillariga K/Ch chiquvchi 
porti registrida yangi ma’lumotlarini yuklash jarayoni.