1 V bob. O‘rnatilgan tizimlarda kiritish/Chiqarish

Kiritish chiqarish protsedurasi 
Kiritish va chiqarishning asosiy vazifasi kompyuterning asosiy hisoblash 
yadrosini o‘z aro aloqasini ta’minlashdir, ya’ni turli ishlash tamoyilga asoslangan 
protsessor va asosiy xotiraning ma’lumotlar formati va tezkor tashqi kiritish, 
uzatish, yuzaga chiqarish, saqlash va axborotlarni registratsiyalash o‘rtasida. 
Kiritish/chiqarish protsedurasi 
ichki interfeys
(katta) tashqi qurilma va 
protsessor xotira aloqasini ta’minlaydigan, tug‘ridan to‘g‘ri periferik qurilmalarga 
ulanadigan 
tashqi interfeyslar
(kichik)dan tashkil topgan modullar yordamida 
amalga oshiriladi. 
Ma’lumotlar registrida, tashqi qurilmalar tezkorligi farqini bartaraf qilish 
maqsadida, modulga va undan uzatiladigan ma’lumotlar buferlanadi. Ma’lumotlar 
registri razryadliligi katta interfeys tomonidan shina kengligi bilan mos tushadi, bu 
odatda 2,4,8 bayt. Tashqi qurilmalar interfeysi odatda baytli (pobaytno), shuning 
uchun unda qadoqlash/ochish tugunlari mavjud. TQ soniga qarab ma’lumotlar 
registri bir nechta bo‘lishi mumkin. 
Boshqaruv registri modulni Tashqi qurilmalar bilan o‘zaro buyruqlarini 
aniqlaydi (registrni tozalash, TQ dastlabki holati, o‘qishni boshiga qaytish, 
yozishni boshiqa qaytish). Har bir modul uchun adreslash muhitida (birlashgan 
yoki taqsimlangan operativ xotirali) addreslar guruhi ajratiladi. Adreslar selektor 
orqali to‘g‘riligiga tekshiriladi va deshifrator orqali tegishli tashqi qurilma 

---

 
7 
tanlanadi. 
Boshqaruv 
qurilmasi 
barcha 
qurilmalarni 
boshqarish 
va 
koordinatsiyalash vazifasini bajaradi. 
Tashqi interfeys tomonidan kiritish/chiqarish moduli tuzilishi o‘ziga xosdir, 
chunki barcha Tashqi qurilmalar o‘ziga xos protokollar va interfes tugunlariga ega. 
Kiritish/chiqarish moduli tarmoq orqali ma’lumot almashinuvida juda muhim o‘rin 
egallaydi, tegishli portla kontrolleri orqali intensiv tarzda ma’lumotlar almashinuvi 
amalga oshiriladi. Shundan kelib chiqib kiritish/chiqarish moduli funksiyalarini 
quyidagi funksiyalarni bajaradi: 
• Ma’lumotlarni adresli uzatish(peresыlka) 
• Almashinishni boshqarish va sinxronlash 
• Ma’lumotlar almashinuvi 
• Xatoliklarni aniqlash