1. Turli tarixiy davrlarda jamiyatning qanday tarbiyaviy ideallari kuzatilgan?

27-variant

1. 
   Millatlararo munosabatlardagi qiyinchiliklarni bartaraf etishga qaratilgan vositalarni aniqlab yozib bering.
   

Bu murakkab, ko'p qirrali jarayon bo'lib, unda siyosiy, ijtimoiy, psixologik, iqtisodiy, lingvistik va boshqa jihatlar ko'rib chiqiladi [1]. Etnik guruhlar oʻrtasidagi munosabatlar va ularning uloqotining nazariy va amaliy vazifasi xalqlarning integratsiyasiga hissa qoʻshish, ularning doʻstligi va hamkorligini mustahkamlash, turli millat vakillariga xushmuomalalik va oʻzaro hurmatni tarbiyalashdan iborat.

Har bir etnik guruh o'z mavjudligi davomida murojaat qilish zaruratini his qiladi

ularning o'tmishiga, boshqa xalqlar tajribasiga. Bunday o'zaro ta'sir, qoida tariqasida, jamiyat rivojlanishining ob'ektiv ehtiyojlari bilan bog'liq. Bu, ayniqsa, zamonaviy dunyoda, ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy o'zgarishlar xalqlar migratsiyasining kuchayishiga va shunga mos ravishda, ularning o'zaro ta'siriga olib kelganda yaqqol namoyon bo'ladi. Vakillarning aloqa natijalari Turli etnik guruhlar ko'p jihatdan ishtirokchilarning bir-biri bilan muloqot qilish, tushunish va tushunish istagiga bog'liq.

kelishuvga erishish. Shuning uchun, birovni tushunish qobiliyati

madaniyat, turmush tarzi, o'ziga xoslik, suhbat qurish, murosaga kelish qobiliyati.

Boshqa etnik guruhlarning yutuqlarini o'zlashtirgan xalq uni o'z etnikiga moslashtiradi an'analar. Bunday qarz olishning haqiqiy asosi har bir etnik guruhda ijobiy umuminsoniy qadriyatlarning mavjudligidir. O'zaro tushunish yo'li nafaqat ketadi bilim orqali, balki his-tuyg'ular orqali, boshqa millatdagi qadr-qimmatni ko'rish istagi va bu faqat tolerant aloqa shakli orqali erishish mumkin (ko'pincha toqat qilmaydigan shakl ham mavjud). Rivojlangan millatlararo muloqot madaniyatiga ega bo'lgan shaxs quyidagi xususiyatlar bilan ajralib turadi tipik xususiyatlar: ko'p millatli davlatda muloqot qilish qobiliyati, hurmat boshqa xalqlarning milliy qadr-qimmati, ularning madaniyati, urf-odatlari, murosasiz munosabati etnik xudbinlik, bema'nilik, o'tmishdagi xurofotlardan xalos bo'lish qobiliyati nafaqat dunyoqarashda, balki his-tuyg'ularda, xalq tilini hurmat qilishda, siz yashayotgan hudud.

Bu ijtimoiy taraqqiyotning dvigateli bo'lgan boshqa shaxs (etnos) bilan aloqa qilish zarurati. Millatlararo madaniyat hodisasiga yagona nuqtai nazaraloqa hali ham mavjud emas: ba'zi mualliflar asosan xalqlar o'rtasidagi munosabatlarning axloqiy tamoyillarini ko'rishadi, boshqalari - xalqaro psixologik munosabatlar. Tarkib jihatidan millatlararo muloqot madaniyati birinchi navbatda quyidagi elementlarni o'z ichiga oladi:

1. Millatlararo muloqot subyektlari munosabatlarini tartibga soluvchi konstitutsiyaviy talablarni bilish.

2. Boshqa millat vakillarining so'rovlariga javob berishga tayyorlik.

3. Boshqa etnik guruh vakiliga nisbatan ularning milliy psixologik xususiyatlariga mos keladigan muomala usulini tanlash qobiliyati.

Millatlararo muloqotni bir qancha tamoyillar asosida tartibga solish zarur. Birinchidan tamoyil yunon-rum madaniyatida allaqachon aniqlangan edi. O'rtasidagi shartnomalar haqiqatdan iborat Siyosatshunoslik odamlar amalga oshirilishi kerak. Ikkinchisini buyuk nemis faylasufi I.Umuminsoniy me'yor sifatida insonni oliy qadriyat sifatida e'tirof etish tamoyilini ilgari surgan Kant. Uchinchisi "axloqning oltin qoidasi" sifatida tanilgan: boshqalar sizga nisbatan qanday munosabatda bo'lishini xohlasangiz, boshqalarga ham shunday munosabatda bo'ling

2. 
   Pedagog etikasi va imidji.
   

Pedagogik etika umumiy nazariy va amaliy funktsiyalarni bajaradi. Uning asosiy kategoriyalariga pedagogik burch, erkinlik va mas’uliyat, adolat kiradi.

Pedagogik etikada o’qituvchining individual axloqiy ongining mohiyati va o’ziga xos xususiyatlariga alohida e’tibor qaratish lozim. O'qituvchi shaxsning axloqiy ongini qayta ishlab chiqarish jarayonida nafaqat individual, balki pedagogik va o'quvchilar jamoalari, ota-onalar jamoasi orqali ham ishtirok etadi.

Pedagogik etika pedagogik faoliyatni rag'batlantirish yo'llarini izlash asosida ta'limni takomillashtirish muammosini hal qilishga hissa qo'shish uchun mo'ljallangan.

Lug‘aviy jihatdan “imidj”(ing. “image”)tushunchasi “siymo”, “timsol”, “qiyofa” va “obraz” ma’nolarini anglatadi.Mohiyatiga ko‘ra esa ushbu tushuncha yordamida “joziba”, “maftunkorlik” ma’nolarini ifodalaydi.Imidj-aniq bir insonga bo‘lgan munosabatda insonlar tafakkurida yuzaga keladigan tashkilot yoki boshqa ijtimoiy ob’ekt qiyofasidir. Pedagogik imidj-pedagogningma’naviy-axloqiy qiyofasi bilan tashqiko‘rinishi o‘rtasidagi o‘zaro uyg‘unlikva mutanosiblikdir.

O‘qituvchining tashqi qiѐfasini ifodalovchi madaniyati

1. Gavdani tutish-to‘g‘ri tutish(yurishda, o‘tirib turishda), qo‘llarning o‘qituvchi stolida erkin holatda bo‘lishi, batartibligi, ixchamligi.

2. Kiyim- ozodaligi, shinam va bashangligi, kamtarligi, ranglning mos holda tanlanishi, kiyimning ѐshiga va kasbiga mosligi, kiyimni modaga muvofiqligi, bijuteriya, taqinchoqlarning ko‘p va kamligi, ishiga mosligi.

3. Pardozning me’ѐrdaligi, ѐshi, kasbi va ishiga mosigi.

4. Soch turmagi(sochning ma’lum bir tartibliligi).

5. Pedagogning mimik va pantomimik ifodasi. O‘qituvchining pedagogik texnikasi tizimida mimik va pantomimik ifodalari ham muhim o‘rin tutadi. Pedagogning mimik va pantomimik ifodasi, o‘qituvchining imo-ishorasida, ma’noli qarashlarida, rag‘batlantiruvchi ѐki kinoyali tabassumida namoѐn bo‘ladi va ular o‘qituvchi-tarbiyachining pedagogik ta’sir ko‘rsatishida, o‘quvchi-talabalarga mashg‘ulotlarni ta’sirchan, qiziqarli, samarali va mazmunli o‘tish uchun puxta zamin tayѐrlab beradi.

6.Mimika-his-hayajonning ifoda etishi, yuz mushaklarining, ma’noli harakatlarning so‘zlaѐtgan nuqtaga gapga mosligi. Mimika- bu o‘z fikrlarini, kayfiyati, holati, hissiѐtini tinglovchi bajaraѐtgan ishdan roziligi ѐki norizoligini bildirish maqsadida uchun yuz, qosh, ko‘z muskullarini harakatga keltira olish san’atidir. Ba’zan yuzning va nigohning ifodasi o‘quvchilarga katta tarbiyaviy ta’sir ko‘rsatadi. Mimik harakatlar, ifodalar ma’lumotlarning hissiy ahamiyatini kuchaytirib, ularni chuqur o‘zlashtirish uchun imkon yaratadi. O‘quvchi pedagogga qarab uning kayfiyatini, munosabatini «o‘qib» oladilar. Shuning uchun uydagi ba’zi noxushliklar o‘quv mashg‘ulotlariga ta’sir ko‘rsatadi. Mimik ifodalar o‘quvchining o‘quv kayfiyatiga o‘zining salbiy ta’sirini ko‘rsatmasligi kerak. Yuz ifodasida, mimik belgilarida faqat dars mashg‘ulotlariga xos ta’sirini ko‘rsata bilishi talab etiladi. Bu o‘quv - tarbiya topshiriqlarini yechish o‘quvchilar ta’limi va tarbiyasiga ijobiy yo‘nalish bera oladigan ko‘rinishlarni ifodalashi lozim.

7.Pantomimika- qo‘l,oѐq, gavda harakatlari: yurish, qadam tashlash, erkin harakat qilish, jestlar va boshqalar. Pantomimika – bu gavda, qo‘l, oѐq harakatidir. O‘qituvchi darsda o‘quv ma’lumotlarini baѐn qilar ekan, gavda holati orqali ma’lumotlarning obrazini chizadi, o‘quvchi-talabalar bundan zavqlanadilar, ichki his-tuyg‘ulari, ularning tashqi hissiѐtlari bilan qo‘shilib butun borliq ma’lumotlar mazmunini o‘zlashtirishga qaratiladi.

8.O‘z hissiѐtini boshqara olish malakasi. O‘qituvchining pedagogik texnikasi tizimida o‘z hatti-harakati, hissiѐtini idora qilishi va ruhiy (psixik) holatini boshqara olishi ta’lim-tarbiya jaraѐni uchun muhim ahamiyat kasb etadi. O‘qituvchi ta’sir ko‘rsatish vaqtida (darsda, darsdan tashqari mashg‘ulotlar paytida, tarbiyaviy ishlar jaraѐnida) o‘z hissiѐtini boshqara olishi, jiddiy bo‘lishi, umidbaxshlik, hayrixohlik kayfiyatda bo‘la olishi ham pedagogik texnika tizimining muhim elementidir.

9.O‘qituvchining aktѐrlik va rejissѐrlik malakalari. O‘qitish samaradorligini oshirish va ijobiy tarbiyaviy ta’sir ko‘rsatish uchun o‘qituvchi pedagogik texnikasi tizimidan o‘rin olgan yana bir malaka – bu o‘qituvchining aktѐrlik va rejissѐrlik malakasidir.

3. Ma’naviy yangilanishlar jarayonida kasbiy ma’naviyat masalalariga innovatsion yondashuv.

Hayotimizning barcha sohalari kabi ta’lim tizimini ham modernizatsiyalash bugungi kunning eng dolzarb masalalaridan biri bo‘lib qolmoqda. Innovatsion ta’lim muhitini yaratish, uni xalqaro andozalarga to‘liq mosligini ta’minlash yoshlarimizni bugungi tez o‘zgaruvchan ijtimoiy hayotga muvaffaqiyatli ijtimoiylashtirishning muhim omilidir. «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»ni amalga oshirish uzluksiz ta’lim tizimining tuzilmasi hamda mazmunini zamonaviy fan yutuqlari va ijtimoiy tajriba asosida takomillashtirishni ko‘zda tutadi. Buning uchun, avvalo, barcha ta’lim muassasalaridagi dars jarayonlarini ilg‘or, ilmiyuslubiy jihatdan asoslangan zamonaviy uslubiyot bilan ta’minlash lozim. YOsh avlodga ta’lim-tarbiya berishning maqsadi, vazifalari, mazmunini yangilash tizimi oldida turgan dolzarb muammolardan biri hisoblanadi. Barchamiz bugun chuqur anglab oldik-faqatgina zamonaviy asosda ta’lim-tarbiya olgan, jahonning manaman degan mamlkatlaridagi tengdoshlari bilan bellasha oladigan, jismoniy va ma’naviy jihatdan barkamol yoshlar biz boshlagan ishlarni munosib davom ettirish va yangi bosqichga ko‘tarishga qodir bo‘ladi. Zamonaviy sharoitda talabalarning o‘quv-bilish faolliklarini kuchaytirish, o‘qitish sifatini oshirish va samaradorligini yaxshilash maqsadida innovatsion xarakterga ega ta’lim shakllaridan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Bugungi kunda amaliy o‘yinlar, muammoli o‘qitish, interfaol ta’lim, modul-kredit tizimi, masofali o‘qitish, blended learning (aralash o‘qitish) va mahorat darslari ta’limning innovatsion shakllari sifatida e’tirof etilmoqda. Ayni o‘rinda ta’limning innovatsion xarakterga ega ushbu shakllari to‘g‘risida so‘z yuritiladi. Trening – (ingliz tilidan training-train –o‘qitmoq, tarbiyalamoq) interfaol mashg‘ulotlarni amalga oshirishning asosiy shakli bo‘lib, u o‘rganilishi lozim bo‘lgan nazariy g‘oya va fikrlarni amaliy ish, mashqlar davomida o‘zlashtirish, muloqot almashish imkonini beruvchi tashkiliy tadbir hisoblanadi. Trening bu nafaqat ta’lim oluvchilarda shaxslararo o‘zaro hamkorlikning samarali ko‘nikmasini shakllantirishga balki, mutaxassis kasbiy kompetentligining umumiy darajasini oshirishga yo‘naltiriladi. Trening mobaynida o‘qituvchilar nazariy ma’lumotlarni o‘zlashtirish bilan birga, ularda bilish, emotsional va xulq-atvor ko‘nikmalari rivojlanib boradi. • tahsil oluvchi faoliyatiga mo‘ljallangan ta’lim shakli bo‘lib, nazariy ma’lumotlarni amaliy mashqlar orqali o‘zlashtirilishini ta’minlaydi. U ta’lim beruvchi tomonidan o‘qitishni emas, balki tahsil oluvchi tomonidan mustaqil va faol o‘rganishni ko‘zda tutadi. YAngilik kiritishning tizimli konsepsiyasi mualliflari innovatsion jarayonlarning ikki muhim shaklini farqlaydilar. Birinchi shaklga yangilik kiritishni oddiy ishlab chiqish kiritiladi. Bu ilk bor mahsulot o‗zlashtirgan tashkilotlarga taalluqlidir. Ikkinchi shaklga yangilikni keng ko‗lamda ishlab chiqish taalluqlidir. YAngilik kiritish ham ichki mantiq, ham vaqtga nisbatan qonuniy rivojlangan va uning atrof-muhitga o‗zaro ta‘sirini ifodalaydigan dinamik tizimdir. Pedagogik innovatsiyada "yangi" tushunchasi markaziy o‗rin tutadi. SHuningdek, pedagogik fanda xususiy, shartli, mahalliy va sub‘ektiv yangilikka qiziqish uyg‗otadi. Xususiy yangilik aniqlanishicha, joriy zamonaviylashtirishda muayyan tizim mahsuloti unsurlaridan birini yangilashni ko‗zda tutadi. Murakkab va progressiv yangilanishga olib keluvchi ma‘lum unsurlarning yig‗indisi shartli yangilik hisoblanadi. Mahalliy yangilik konkret ob‘ektda yangilikning foydalanishi bilan belgilanadi. Sub‘ektiv yangilik ma‘lum ob‘ekt uchun ob‘ektning o‗zi yangi bo‗lishi bilan belgilanadi. Ilmiy yo‗nalishlarda yangilik va innovatsiya tushunchalari farqlanadi. YAngilik - bu vositadir: yangi metod, metodika, texnologiya va boshqalar.