1-топширик Тарбиялаб ўргатувчи, ривожланиб борувчи таълим. Илмийлик ва ҳаётийлик талаби

1-топширик

Тарбиялаб ўргатувчи, ривожланиб борувчи таълим. Илмийлик ва ҳаётийлик талаби.

Тарбия ва таълим жараёнида катта ёшли одам болага тушунарли бўлган мазмунни танлайди., унинг ўзлаштиришига рахбарлик килади. Бола шахсини ривожлантиришда тарбиянинг етакчилик роли шу билан белгиланади. Бунда боланинг рухий-физиологик имкониятлари уларнинг жўшкинлигини ҳисобга олади. Шу муносабат билан тарбия жараёнининг ўзи доимий бўлиб колмайди. У ўзгариб боради. Унинг мазмуни бойийди ва мураккаблашади, шакллари ўзгаради, ўсаетган одам шахсига таъсир кўрсатиш усуллари тобора хилма – хил бўлиб боради. Илмий тадкикотларнинг кўрсатишича мактабгача тарбия ешида етакчи бўладиган ўйин фаолиятида мактабгача ешдаги боланинг ижтимоий билиш фаоллиги ривожланади. Таълим ва тарбиянинг мазмуни, воситалари, методлари болаларнинг ривоэжланиш жараёни уларнинг ёши билан изоҳланади. Жумладан, кичик ёшидаги болалар билан иш олиб борганда уларнинг мустакил ҳаётда бутунлай мослашмаганлиги хисобга олинади.

2-топширик

Таълимнинг болалар ёшига мослиги.

Ўзлаштиришда онглилик ва мустаҳкамлилик талаби.

Фаоллик талаби.

Ilk yoshda ish yuritishning asosiy yo‘nalishlari, o‘yin faoliyati, tasviriy, konstruktorlik faoliyatining eng oddiy shakllari tarkib topadi. Bolalar o‘ziga o‘zi xizmat ko‘rsatishning eng sodda ko‘nik- malarini egallaydilar, bu bolaning o ‘ziga xos mustaqilligini belgilab beradi. Kichkintoylarda dastlabki uch yoshda tengdoshlari bilan o‘zaro munosabatlar rivojlanadi: ular birgalikdagi o‘yinlarda bir- birlari bilan muomalada bo‘lishni va o ‘zlarini o‘yin qoidalariga muvofiq tutishni o‘rganadilar. Bolalami har tomonlama rivojlantirish va tarbiyalash uchun ularning yosh va o‘ziga xos xususiyatlarini bilish, bu ishni ilk yoshdan boshlab amalga oshirish zarur. Ilk yoshdagi bolalami tarbiyalash sistemasi yosh avlod umumiy ta’lim-tarbiya tayyorgarligining tarkibiy qismi hisoblanadi. Maktabgacha o‘rta yoshdagi bolada qobiliyatlarni rivojlantirish uchun yosh bilan bog‘liq zamin mavjud. Bu bolani har tomonlama rivojlantirish uchun ta’lim mazmunini o‘zgartirish va murakkab- lashtirishga, ta’lim va tarbiyaning o‘yin, so‘z, ko‘rgazmali va amaliy usullari nisbatini o‘zgartirishga, maktabgacha yoshdagi bolalikda mavjud bo‘lgan barcha imkoniyatlardan foydalanishga asos bo'ladi. Maktabgacha ta’lim bola shaxsini sog‘lom va yetuk, maktabda o‘qishga tayyorgarlik darajasida shakllantirish maqsadida tashkil etiladi. Ushbu ta’lim bolaning olti-yetti yoshga to‘lguniga qadar oilada maktabgacha ta’lim muassasalari (yaslilar uch yoshgacha bo‘lgan bolalar uchun, bolalar bog‘chalari 3 yoshdan 6—7 yosh­gacha bo‘lgan bolalar uchun) va mulk shaklidan qat’i nazar, ta’lim muassasalarida olib boriladi.

3-топширик.

Кетма – кетлик ва изчиллик талаби.

Ўзлаштира олишлилик талаби

Билимларни такрорлаш ва мустахкамлаш талаби.

Bolalar rivojlanishida oila, maktab, maktabgacha ta‟lim muassasasi va mahallaning o‟rni. Tarbiyaning umumiy vazifalari.Talabalarning kasbiy yonalganligini shakllantirsh, pedagogik qobiliyat, bilishga bo„lgan intilishi va ehtiyojlarni rivojlantirish. Bolalar bog„chasida, oilada olib boriladigan ta‟lim ishining metod va shakllari mazmuni uzviyligi . Tarbiya jarayonini tashkil etishga doir zamonaviy yondoshuvlar va ularning o„ziga xosliklari. Tarbiya urlarining umumiy tasnifi. Kasb turlari, kasbiy mahorat, tarbiyachi, uslubchi, mudira faoliyati va uni boshqaruvi. Maktabgacha yoshdagi bolalarda matematik tasavurlarni shakllantirishda ta'limning asosiy didaktik tamoillari. Bolallarda matematik tasavurlarni shakllantirishning umumiy didaktik tamoyilari. Matematik tasavurlarini shakllantirish va rivojlantirish. Maktabgacha ta'lim muassasalarida matematik tasavurlarini rivojlantirish ishlarini tashkil etish. MTT turli yosh guruhlarida matematika mashg„ulotlarini o„tkazish metodikasi va tashkil qilish xususiyatlari. Maktabgacha ta’limda yoshi kattalarning to ‘plagan tajribasini kichik yoshdagilarga singdirish jarayonida o‘yinlar ta’lim metodi sifatida namoyon bo‘ladi. O’yin metodlariga qarab maktabgacha ta’lim vazifalaridan kelib chiqib, predmetli, sujetli-ishchan, dramalashtirilgan o‘yinlardan keng foydalaniladi.

4-топшитрик

Ургатишда кургазмалилик талаби.

Машгулотда болаларга яккама-якка муносабатда бщлиш талаби

Тарбиячининг хар бир машгулотда рахмарлик роли.

Tarbiyachi bolalarning g‘unchadagi bir tomchi shabnamda ham, o‘tlarning biri ikkinchisi bilan qo‘shilib ketishida ham, quyoshning nur taratishida ham, oqshom bo‘yoqlarida ham tabiat go‘zalligini ko‘ra bilishlariga yordam beradi. Bolalar bog‘chasida tabiat burchagi tashkil etiladi. Undagi hay­vonlar va o‘simliklami kuzatish va parvarish qilish bolalarda estetik idrokni, ularga nisbatan to ‘g‘ri munosabatni, go‘zallik yaratish xohishini shakllantiradi va qizg‘in faoliyatga undaydi. Yilning yoz faslida polizda, gulzorda, bog‘cha maydonchasida mehnat qilishda ham bolalar estetik zavq oladilar. Kuzda o‘z mehnati mevasini yeyish bolaga alohida estetik huzur bag‘ishlaydi. Dala va bog‘larga sayrga borganda tabiatning go‘zalligi va boyligidan, u yerdagi dehqonlar- ning yaratuvchilik mehnatlaridan benihoya zavqlanishadi. Bog‘cha tarbiyachilari har bir bolaning maktabga tayyor­garligini to ‘g‘ri aniqlashda yetarli pedagogik, texnologik bilim va tajribalarga ega bo‘lishlari kerak, bunda ular MTMda ta’lim va tarbiya dasturi talablariga tayanishlari kerak. Agar maktabgacha davrda bola normal rivojlangan bo‘lsa, uning jismoniy va aqliy rivojlanishiga hech qanday kuchli ta ’sirlar bo‘lmagan bo‘lsa, unda bola yetti yoshda ta’lim olish darajasiga yetadi.