1-Tema. Kirisiw. «Ózbekstannıń eń jańa tariyxı» oqıw pániniń predmeti, máqseti hám wazıypaları, teoriyalıq-metodologiyalıq principleri. Jobası: «Ózbekstannıń eń jańa tariyxı»

menen, adamlarǵa zıyan etpesten háreket etiw», ekinshi qaǵıydası–
ekonomikalıq reformalardıń tabıslı bolıwınıń zárúrli shárti «siyasiy turaqlılıqtı 
támiyinlew» boldı, - dep kórsetedi L.Levitin óziniń «Ózbekstan tariyxıy burılıs 
dáwirinde» kitabında. 
Ótiw dáwirinde Ózbekstanda insan, tábiyǵıy hám geostrategiyalıq 
resurslardan ónimli paydalanıw ushın tómendegi wazıypalardı ámelge asırıw talap 
etildi: 
- sovet miyrasınıń unamlı táreplerinen múmkinshiligi bolganınsha ónimli 
paydalanıw zárúr boldı. 
- milliy qadriyatlardı hám milliy sana sezimdi qayta tiklew, xalıqtıń 
turmısında tereń tamırǵa iye bolǵan demokratiyalıq institutlardı rawajlandırıw. 
- milletler arasında kelisimdi támiyinlew. 
- islamnıń mádeniy hám ádep – ikramlıq potencialın mámleket tárepinen 
qollap kuwatlanıwı hám diniy ekstremizmge qarsı gúres. 
- jer júzilik sheriklikke qosılıw, xalıqaralıq jámáátshilik penen unamlı birge 
islesiwdi támiyinlew. 
Mine, usı faktorlar ótiw dáwirinde tiykarǵı baǵdarlardıń biri retinde xızmet 
etti. Ótiw dáwiri degen termin nenii anlatadı,? Bul termin júdá keń hám hár qıylı 
mániste qollanıladı. Házirgi waqıtları ótiw dáwirin ilimiy baǵdarda izertleytuǵın 
baǵdar payda boldı. Bul ilimiy baǵdar «tranzitologiya» dep ataladı. Bul atama 
latınsha «tranzitos» - «ótiw» degendi ańlatadı.. 
Tranzitologiyada ótiw dáwirine jámiyetlik rawajlanıw barısındaǵı sociallıq 
waqıt dep anıqlama beriledi. Onıń mánisi jámiyettiń ekonomikalıq, siyasiy hám 
ruwxıy turmısında túpkilikli ózgerislerdi ámelge asırıw bolıp tabıladı. Bul dáwirdiń 
joqarǵı shegarası – eldiń turaqlı ekonomikalıq rawajlanıw baskıshına shıǵıwı. 
Sonday-aq siyasiy hám jámiyetlik strukturalardıń turaqlasıwı. 
Dúnya júzilik tájiriybe sonnı kórsetpekte, ótiw dáwiriniń tiykarǵı 
máqsetlerinen biri, jedellestriwdiń zárúrli shárti turaqlılıq bolıp tabıladı. Terminniń 
kelip shıǵıwına tiykar bolǵan»stabilis» latın sózi bolıp, «turaqlılıq» degendi 
ańlatadı. Siyasiy mániste turaqlılıq – bull mámleketlik hákimiyattın elde 
qáwipsizlik hám tártipti támiyinlewi bolıp tabıladı. 
Elimizdiń ǵárezsiz rawajlanıw jolınıń tiykarǵı mazmunı hám mánisi sonnan 
ibarat boldı, ol revolyuciyalıq sekiriwlersiz, apat keltiretuǵın aqıbetlersiz hám 
kúshli sociallıq soqlıǵısıwlarsız, evolyucion jol menen normal, mádeniyatlı 
rawajlanıwǵa ótiwdi tańlap aldı. 
1992 jılı avgust ayı aqırında Ózbekstan ǵárezsizliginiń bir jıllıǵı saltanatları 
qarsańında Birinshi Prezidenttiń «Ózbekstannıń óz jańalanıw hám rawajlanıw jolı» 
atamasında kitabı baspadan shıqtı.Onda Ózbekstannıń ǵárezsiz rawajlanıw jolı, 

---

14 
ilimiy hám ámeliy mashkalalar ilimiy tárepten úyrenilip, jámiyettiń siyasiy 
rawajlanıwının, ruwxıy pákleniwiniń tiykarǵı baǵdarları kórsetip berildi. 
Ózbekstannıń rawajlanıwınıń maqul jolı islep shıgılar eken, bunda qurılıp 
atırǵan jámiyet barlıq «izm»lerden hám ol qanday atalıwınan qattı názer ádalatlı, 
xalıqshıl, insan súygish jámiyet bolıwı lazı medi.
Sonlıqtan da baslı wazıypa respublikada ishki hám sırtkı siyasatınıń tiykarǵı 
baǵdarları anıq belgilengen hakıykıy mánisinde ádalatlı jámiyet kurıwǵa qaratıldı.
Birinshi Prezident «Ózbekstan – bazar múnásibetlerine ótiwdiń ózine tán 
jolı» shıǵarmasında (1993 j.) «tańlap alıngan jol sociallıq tarawǵa baǵdarlanǵan, 
respublikanıń máplerine, sharayatları hám ózgesheliklerine sáykes keletuǵın bazar 
ekonomikasın qáliplestiriw» ekenligin atap ótedi.
I.Karimov mámlekettiń dáslepki jıllardaǵı rawajlanıw processlerin tereń 
analiz etip, Ózbekstan mámleket kurılısı hám ekonomikanı reformalaw 
baǵdarlamasınıń ózegi bolǵan bes tiykarǵı principti ortaǵa tasladı: