1-Tema. Kirisiw Qaraqalpaq tili mámleketlik til. Qaraqalpaq jazıwı hám onıń tariyxı Tayanısh sózler

1. Sebep dánekerleri. Qaraqalpaq tilindegi sebep dánekerlerdiń qatarına sebebi, óytkeni, nege deseń usaǵan dánekerler kirgiziledi. Qospa gáptegi aytılajaq pikirge sebeplik máni beredi. Mısalı Awılǵa jap qazıp apara almaymız, sebebi aralıq uzaq.

2. Nátiyje dánekerleri. Bul dánekerlerdiń qatarına sonlıqtan, sol sebepli, sol ushın, nátiyjede, sonıń saldarınan, aqıbetinde hám t.b. Qospa gáptegi is-hárekettiń nátiyjesin kórsetiwge xızmet etedi. Mısalı Jer batpaq, sonlıqtan jol júriw awır.

3. Shárt dánekerleri. Buǵan eger, eger de dánekerleri kiredi. Qospa gáptegi bayanlanǵan is-hárekettiń isleniw shártin bildiredi. Mısalı Eger de jawın tınbaǵanda, sol jerde qalıp qoyar edim.

Janapaylar. Janapaylar – morfologiyalıq jaqtan ózgermeytuǵın, anıq zatlıq máni ańlatpaytuǵın, dara turıp qollanıw múmkinshiligine iye emes kómekshi sózlerdiń toparınan bolǵan sóz shaqaplarınıń bir túri. Olar sózge, sóz dizbegine, al geyde pútkil gápke qosımsha yaki ústeme máni beriw ushın, sonday-aq, modallıq, ishki sezimlik, tásirlilik mánilerdi bildiredi. Janapaylar basqa mánili sózler sıyaqlı, shıǵısı jaǵınan mánili sózler bolıp tabıladı. Olar ózine tán mánilik ózgesheliklerine, basqa sóz shaqaplarınan ayırmashılıqlarına qaray tórt toparǵa bólinedi q. Qosımsha máni beriwshi janapaylar. w. Modallıq máni beriwshi janapaylar. e. İshki sezimlik hám tásirlilik máni beriwshi janapaylar. r. Forma jasawshı janapaylar.