1-tema: Ilimiy stil hám onıǹ ózgeshelikleri

Túsindirme sózlik

Túsindirme sózlik ádebiy tildiń sóz baylıǵı menen tanıstıradı. Ádebiy tilimizdegi jiyi hám az qollanatuǵın barlıq sózler túsindirme sózlikke kirgiziledi.

Túsindirme sózlik awızeki sóylew hám jazba ádebiy tildegi sózlerdiń mánilerin tallap túsindiredi, olarǵa anıqlamalar beredi. Sonlıqtan sózliktiń bunday túrleri túsindirme sózlik dep ataladı.

Túsindirme sózlik te basqa sózlikler sıyaqlı alfavit tártibinde dúziledi. Sózlikte dizimge alınǵan hár bir sózdiń mánisi jeterli dárejede túsindirilip, anıqlamalar beriledi, anıqlamadan keyin sol sózdiń mánisin túsindiretuǵın mısallar gáp túrinde keltiriledi.

Mısalı: Tuyaq at. 1.Maldıń ayaǵınıń ushındaǵı jer basatuǵın múyiz tabanı. Táp bergende tay ozadı, tuyaǵı qıza at ozadı. (QQ.x.n.) 2.Maldıń bas sanı. On tuyaq mal. 3.Urpaq, perzent. Izinde tuyaq qalmaw-keyninde urpaq qalmaw.

7-shınıǵıw. Ózbekistan Respublikası enciklopediyasınan paydalanǵan halda qánigeligińizge baylanısli maǵlıwmatlar toplań.

Úlgi: Algoritmlik til – qandayda bir másele sheshimin algoritm kórinisinde jazıwǵa múmkinshilik beretuǵın dástúr dúziw tili. Algoritmdi qollanıw sintaksis (tiykarǵı mısallardan qurılma dúziw qaǵıydalar sisteması) hám semantika(olardı bir qıylı sholıw qaǵıydaları sisteması) menen belgilenedi (“Ózbekiston milliy enciklopediyasi”).

8-shınıǵıw. Qaraqalpaq tiliniń túsindirme sózliginen qánigeligińizge baylanısli sózlerdi tawıp jazıń hám mánisin túsindirip beriń.

Úlgi: BAYLANÍS atlıq. Uzaqta turatuǵın adamlardı bir-biri menen xabarlastırıwshı, sóylestiriwshi mákemelerdiń kontorası, keńsesi, telefon-telegraf, xat yamasa birew arqalı jasalatuǵın qatnas. Máselen, baylanıs bólimi. – Áwele baylanısın úziw kerek, meniń ayaǵımnıń astında telefon sımları jatır,- dedi ol sıbılap (Ó.Aytjanov).

3. Dáslepki ilimiy tekstti jaratıw usnın úlgi: