1. Sotsial lingvistika tilni qanday hodisa sifatida baholaydi?


Bolalar va kattalar nutqi oralig’ida qanday tafovutlarni sezish mumkin?



Download 258,95 Kb.
Pdf ko'rish
bet4/12
Sana23.03.2022
Hajmi258,95 Kb.
#506327
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Bog'liq
1. Sotsial lingvistika tilni qanday hodisa sifatida baholaydi

8.Bolalar va kattalar nutqi oralig’ida qanday tafovutlarni sezish mumkin? 
Nutqning faol ishtiroki tufayli inson tevarak-atrof, borliq haqida ma’lumotlarga 
ega bo’ladi.Shu bilan birga nutq bolaning rivojlanishida, uning ta’lim tarbiya 
olishida asosiy vosita bo’lib xizmat qiladi.Bolaning nutqi kattalar nutqi asosida 
rivojlanib boradi.Nutqning to’g’ri shakllanish atrofdagilar nutqiga, nutqiy 
tajribaga, to’g’ri nutq muhiti va ta’lim-tarbiyaga bo’g’liq. 
9.So’zlovchi va tinglovchining ayol yoki erkak jinsiga mansubligi nutq 
jarayoniga qanday ta’sir ko’rsatadi?
So’zlovchi va tinglovchining ayol yoki erkak jinsiga mansubligi ham nutq 
jarayonida ahamiyatlidir. 
O’zbek xotin-qizlari nutqiga xos “aylanay”, “girgitton”, “o’rgilay”, 
“qoqindiq” kabi so’zlar ijobiy ma’no nozikligini ifodalovchi leksik vositalar 
hisoblanadi.Ular ko’proq keksa ayollar tomonkidan qo’llanadi: 
Xolposh xola sandal chetida xamir qorib o’tirgan ekan.Mehmonlarni ko’rib 
quvonib ketdi. 
-Voy girgittonlar, voy o’zim girgittonlar!- degancha kalovlanib o’rnidan turdi. 
Xotin-qizlar nutqining individual xususiyatlarini “voy” jundovi o’ndan ortiq 
ma’no nozikliklarini ifodalaydi.Bular: sevish, erkalash, achinish, qo’rqish, havas, 
sarosimalanish, koyish, alam singari holatlardir. 
O’zbek tilida shunday iboralar borki, ular faqat erkaklar nutqidagina 
uchraydi.Jumladan, “burnini yerga ishqamoq”, “baqbaqangdan akang”, 
“dabdalasini chiqarmoq’, “jag’ini ezib qo’ymoq”, “otimni boshqa qo’yaman”, 
“quling o’rgilsin”, “haromi”, “yuzimga tuflang” kabi iboralar, asosan, erkaklar 
nutqida qo’llanishi bilan o’ziga xoslik kasb etadi: 
-
… To’yingizning ertasiga Farg’onaga jo’nab qoldim.Butun qaytimu 
okaxonni bir yo’qlab qo’yay, dedim. 
-
Tinchlikmi? – dedi Asadbek. 
-
G’alvali ish bor.Ko’rishganda aytaman. 
-
“Kamaz” ga ketganlardan darak bormi? Qo’lidan ish keladigan 
balalarmidi o’zi? 
-
Bu yo’g’iga xotirjam bo’ling, okaxon.O’nta “Kamaz” sizniki.Shu hafta 
ichi yetkazib kelishmasa, basharamga tuflang. 



Download 258,95 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish