|
ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИНИ САМАРАЛИ ТАШКИЛ ЭТИШДА
ЗАМОНАВИЙ ПЕДАГОГИК ТЕХНОЛОГИЯЛАРДАН
ФОЙДАЛАНИШ
Азизова М.- ЎзМУ магистранти
Ҳар бир фанни ўқитишда самарали натижага олиб келувчи ўқув
жараѐнини ташкил қилиш муҳим аҳамият касб этади. Самарали ва
кафолатланган натижага эришиш учун ҳар бир ўқитувчи-педагог
қуйидаги уч босқичли механизмга асосланиши керак:
1.
Аниқ белгиланган мақсад – дарсни мавзу юзасидан тўғри
ташкил қилиш, мавзуни тўлиқ ва изчилликда ѐритиб бериш, ўқувчилар
фаолиятини ташкил қилиш ва бошқариш, белгиланган аниқ вақт давомида
ўқувчиларнинг мавзуни қай даражада тушунганлиги, улар томонидан
ўқув топшириғини тўғри бажарилганлигини баҳолаш, шунингдек, агарда
хатоликка йўл қўйилган бўлса, яна мустаҳкамлаш чора-тадбирларига
олдиндан тайѐргарлик кўриши тушунилади.
2.
Таълим воситалари – ўқув материалини кўргазмали тақдим
этиш ва шу билан бирга ўқитишнинг самарадорлигини оширувчи ѐрдамчи
материаллар ҳисобланади.
3.
Қоида ва принциплар– давлат таълим стандартлари
қоидаларига, ўқув муассасаси низомига, умуман меъѐрий-ҳуқуқий
нормаларга амал қилиш, шунингдек ўқитувчи-кадрларнинг аудитория
муҳити учун яратган ўз қоидаларига амал қилиши.
Ҳар бир соҳада бўлганидек, олий таълим жараѐнида ҳам
инновацион ѐндашувлардан фойдаланиш, самарали ва кафолатланган
натижага эришиш учун таълимни технологиялаштириш бугунги кун
замон талаби бўлиб хизмат қилмоқда.
Таълимни технологиялаштириш
– ўқитиш жараѐнини технологик
ѐндашув асосида таълим мақсадларига эришишнинг энг мақбул йўллари
ва самарали воситаларини тадқиқ қилувчи ва қонуниятларини очиб
берувчи педагогик йўналишдир.
Таълим бериш усули
– белгиланган таълим бериш мақсадига
эришиш бўйича таълим берувчи ва таълим олувчилар ўзаро фаолиятини
тартибли ташкил этиш усули. Усулларни танлашнинг асосий қоидаси:
турлича эмас, балки айнан таълим мақсадига мос келадиган йўналишни
танлаш.
Таълим технологиясининг модели: 1) ўқув машғулотининг
тузилишини
аниқлайди;
2)
ўқув
машғулотининг
мақсадини
шакллантиради, ўқув фаолиятининг кутилажак натижаларини аниқлайди
ва педагогик вазифаларни белгилайди.
296
Аудитория кирганда таълим берувчи қисман таълим олувчиларнинг
дарсга тайѐрлик даражасини билади ва вазиятни ҳисобга олган ҳолда
уларнинг диққатини машғулотга қаратиш учун
“ақлий ҳужум”
усулидан
фойдаланиши мақсадга мувофиқ. Бунда ўқитувчи томонидан берилган
саволларга ўқувчилар фикр билдиришади, эркин мулоқот муҳитини
яратишга муваффақ бўлингандан сўнг охирги хулосани ўқитувчининг ўзи
аниқлаштиради.
Гуруҳларда ишлаш
– ўқув топшириғини ҳамкорликда бажариш учун
ташкил этилган, ўқув жараѐнида кичик гуруҳларда ишлашда (2 тадан 8
тагача) фаол рол ўйнайдиган иштирокчиларга қаратилган таълимни
ташкил этиш шаклидир. Бунда асосий жараѐн – натижа эмас, балки гуруҳ
ичидаги ҳамкорлик, ўзаро муносабатлардир.
Таълим жараѐнини ташкил қилишда
график органайзерлардан
фойдаланиш ўқув материалини намойиш этишга, уни тизимли етказиб
беришга ѐрдам беради, ўқувчиларга ўқув материалини тушунишларига ва
яхши
эслаб
қолишларига
имкон
беради,
шунингдек
таълим
олувчиларининг мустақил фикрлашларига, ўз устида ишлашларига ѐрдам
беради.
Муаммони аниқлаш, уни ҳал қилиш, режалаштириш, таҳлил қилиш
усуллари ва воситалари: ―Нима учун?‖ жадвали, свод таҳлил, ―Нилуфар
гул‖ жадвали ва бошқа.
Ҳозирги кунда Ўзбекистонда олиб борилаѐтган барча соҳадаги
ислоҳотлар замирида инсонпарвар, демократик, ҳуқуқий давлат ва
жамиятни барпо этиш, шунингдек, ижтимоий-иқтисодий ҳамда маданий
ривожланишнинг юқори босқичларига кўтариш, жаҳон ҳамжамияти
сафидан муносиб ўрин эгаллашга йўналтирилган эзгу мақсадларни амалга
оширишга хизмат қилади. Ушбу мақсадларнинг ижобий натижага эга
бўлиши, энг аввало, ѐш авлодга илмий билимлар асосларини пухта
ўргатиш, уларда кенг дунѐқараш ҳамда тафаккур кўламини ҳосил қилиш,
маънавий-ахлоқий сифатларини шакллантириш борасидаги таълимий-
тарбиявий ишларни самарали ташкил этишга боғлиқдир. Зеро, юртнинг
порлоқ истиқболини яратиш, унинг номини жаҳонга кенг ѐйиш,
давлатимизнинг ривожланган мамлакатлар қаторидан жой эгаллашини
таъминлаш ѐш авлодни комил инсон ҳамда малакали мутахассис қилиб
тарбиялашга боғлиқдир.
297
Do'stlaringiz bilan baham: |
