1 sh. T. Otaboev t. I. Iskandarov

Qattiq chiqindi-axlatlarning morfologik tarkibi asosiy massaga nisbatan % 
hisobida 
Axlat tarkibi 
Moskvada 
Sankt-Pe-
tyerburg 
Ryazanda Volgogradda Toshkentda 
Qog’oz 
36,4 
35,8 
35,3 
30,0 
18,9 
Ovqat chiqindilari 
36,8 
36,6 
39,6 
38,7 
38,4 
YOg’och 
2,0 
2,1 
2,9 
2,6 
4,9 
Metall 
3,4 
3,0 
2,0 
2,7 
3,4 
Latta 
5,7 
6,1 
7,8 
3,6 
3,9 
Suyak 
1,3 
1,2 
2,3 
2,5 
0,9 
Oyna 
3,7 
5,1 
2,1 
4,8 
3,7 
CHarm va rezina 
1,6 
1,2 
1,7 
0,5 
0,8 
Tosh 
0,9 
0,7 
0,2 
2,4 
8,9 
Ko’mir, shlak 
— 
— 
— 
— 
— 
Plastmassa 
0,8 
0,8 
— 
— 
— 
Boshqa chiqindilar 
1,1 
1,4 
1,5 
1,2 
17,1 
Yirikligi 
6,3 
5,8 
4,6 
11,1 
— 
15 mm li elangan 
chiqindilar 
Bundan ko’rinib turibdiki, chiqindi-axlatlarning asosiy qismini qog’oz 
va ovqat qoldiqlari tashkil qilar ekan. 
CHiqindi-axlatlarning fizik va kimyoviy xossalari katta ahamiyatga 

---

390
ega. Xo’jalik chiqindi-axlatlarning namligi ular tarkibidagi oziq-ovqat 
qoldiqlari miqdoriga bog’liq. CHunki, oziq-ovqat qoldiqlarining 70—80 %i 
suvdan iborat. CHiqindi-axlatlarning o’rtacha namligi 50% dan ortmaydi. 
YOg’ingarchilik davrada to’plangan axlatlarning namligi 5-6% 
atrofida bo’ladi. SHaharlarda to’plangan axlatning 80% ini organik 
moddalar tashkil qiladi, ular o’simlik dunyosi uchun ozuqa sifatida 
ishlatilishi mumkin.