1 sh. T. Otaboev t. I. Iskandarov

SUVNI FTORSIZLANTIRISH 
Buning uchun bir qancha usul tavsiya etilgan. SHulardan ikkitasi, 
ya’ni cho’ktirish va fil’trlash usuli anchagina rivoj topgan. Jumladan, 
reagent usulda ftor moddasi shimilib suvdan ftor ajralib chiqadi. Bunda 
reagent sifatida yangi tayyorlangan alyuminiy gidrooksid yoki magniy 
gidroksiddan foydalaniladi. Bulardan tashqari, reagent yordamida suvni 
rangsizlantirish va tindirish ham mumkin. 
Suvni alyumin oksidli fil’trdan o’tkazilganda yuqori natijaga erishish 
mumkin. Bu usul bilan ftorning suvdaga miqdorini hatto 1 mg dan kamga 
etkazish mumkin. Bu miqdor Davlat standarti talabiga to’g’ri keladi. 
SUVNI CHUCHUKLANTIRISH 

---

305
Ilmiy-texnika taraqqiyoti davrida aholini chuchuk suv bilan ta’minlash 
masalasi anchagina katta ahamiyatga ega bo’lib qoldi. Yer kurrasidagi eng
katta suv hajmi 1,4 mlrd km
3
ga teng. Ularning 
98% i dengiz va okeanlarning sho’r suvlaridir. Yer sharidagi arid va yarim 
arid zonalar 60% ni tashkil qiladi. SHu sababli bu zonada yashaydigan 
aholining ko’pchiligi chuchuk suvga muhtoj. 
Sobiq Ittifoqning janubiy regionlarida suv tanqisligi tufayli xalq 
xo’jaligi rivojlanishdan orqada qolmoqda. SHu rayonlarda yashovchi aholi 
yuqori minyerallashgan suvlarni iste’mol qilishga majbur bo’lmoqda. 
Masalan, Ukraina, O’rta Osiyo respublikalarining 1 mln dan ko’proq 
aholisi shunday suvlarni iste’mol qiladi. Uzoq vaqt minyerallashgan suv 
iste’mol qilish oqibatida organizmda jiddiy o’zgarishlar yuz berishi 
mumkin. Qon bosimining oshishi, entyerokolit, moddalar almashinuvining 
buzilishi va boshqalar shular jumlasidan. 
Keyingi yillarda Orol bo’yi rayonlarida yashovchi aholi o’rtasida 
buyrak, siydik, o’t-tosh kasalliklarining ko’payib ketayotganligi, bolalar 
o’limining tobora ortib borayotganligi minyerallashgan suv iste’mol 
qilinishi oqibatida ro’y byerayotganligi hammaga ma’lum. 
Olimlarning fikricha, kelajakda chuchuk suv miqdori bundan ham 
kamayib ketar ekan. SHu sababli asosiy diqqatni sho’r suvlarni chuchuk 
suvga aylantirib aholi talabini qondirishga qaratish zarur bo’lib qoldi. 
Suvni chuchuklashtirishda elektroliz, distillyaciya, ion almashish, 
muzlatish va yuqori fil’trlash usullaridan foydalanilmoqda.