Mavzu: Fosfatni ftorsizlantirish jarayonida qo’llaniladigan uskunalar.
REJA:
1.
Minora-pechlarda boradigan jarayonlar.
2.
RKZ-720-M1 rudatermik elektr pechi
1.
Minora-pechlarda boradigan jarayonlar
Minora-pechlar
(25.1-rasm) suyuq fosforni yondirish, fosfor (V) oksidni, uning
konsentratsiyasini oshirish va gazlami sovitish maqsadida sikl bilan harakatlanadigan fosfor
kislotasi vositasida gidratlash uchun ishlatiladi. Pech ichi
qoplangan konus shaklidagi
vertikal o‘rnatilgan korpusdan iborat. Minoraning kesik konus shakli fosfor kislotasining
devorlardan bir tekis oqib tushish imkonini beradi va bu bilan qoplamani cho‘g‘ bo‘lib turgan
gazlar ta'siridan saqlaydi. Qopqoqli kosasimon idish kerakli konsentratsiyadagi sikl bilan
harakatlanadigan fosfor kislotasini tayyorlash uchun mo‘ljallangan (25.1-rasm).
Hosil
bo‘lgan kislotaning konsentratsiyasi (75%) ma’lum hajmda suv yuborish yo‘li bilan bir xilda
tutib turiladi.
25.1-rasm. Suyua fosforni yondirish uchun minora-pech:
1- qobiq; 2- quyuvchi qopqoqli kosacha; 3- lyuk; 4- uch yurishli burama quvur (zmeevik); 5-
fosfomi yondirish uchun purkagich (forsunka); 6- yonishga havo uzatuvchi qurilma; 7-
tiigovich; 8- suv
kollektori; 9-kislota kollektori; 10- kaskadli purkagich; 11- qoplama
(futerovka).
2.
RKZ-720-M1 rudatermik elektr pechi
RKZ-720-M1 rudatermik elektr pechi
1000-1300°C haroratda qaytarish usulida
fosfor olish uchun ishlatiladi (25.2-rasm).
Pech ichi olovbardosh g‘isht bilan qoplangan korpus va suv bilan sovitish uchun ustki
qobiqdan tashkil topgan. Pechning pastki qismida ferrofosforni chiqarib turish uchun teshik
(ko‘z), uning tubidan 400-450 mm balandlikda esa toshqolni (shlak) chiqarib yuborish uchun
2 ta ko‘z (teshik) bor. Pech qop’qog‘idagi teshiklardap tutqichga mahkamlab qo‘yilgan
elektrodlar
pechga tushiriladi, material esa qopqoqdagi boshqa teshiklardan uzatiladi.
Elektrodlaming uchi list po'latdan ishlangan. Elektrodlar yonib qisqara borgan sari,
elektrodtutqich yordamida elektrodlar pastga tushirila boshlanadi, yuqori qismiga esa
elektrodlaming qo‘shimcha seksiyasi kavsharlanadi. Pechga shixta
ishlov berilishga qarab
aralashma to‘xtovsiz ravishda bunkerlarda tarnov orqali tushirib turiladi. Pech gazlarining
chiqishiga to‘sqinlik qilish uchun tarnov va bunkerlar doim shixta bilan to‘lib turishi kerak.
25.2-rasm. Rudatermik elektrpech RKZ-72F-M1:
1-
Elektrodni qayta ishga solish uchun tuzilma; 2- elektrodtutgich; 3- yuklash quvuri; 4- qopqoq;
5- g'ilof; 6- suvni sovitish uchun quvur; 7-qoplama; 8-elektrod; qisqa tarmoq (shoxobcha).
Havo so'rilishining oldini olish uchun pechda 0,3-0,6 kPa ga teng ortiqcha bosim ushlab
turiladi. Pechdan chiqayotgan gazlarning harorati 300-500°C ga teng. .Har 700-900 ming kW •
soat energiya sarflangandan keyin fosfor, undan awal esa hosil boflgan toshqol chiqarib olinadi.
Zamonaviy pechlarning quwati 72 kW gacha, ish unumi esa fosfor bo‘yicha yiliga 40-45 ming
tonnagacha yetadi.
Tayanch so‘zlari.
Oksidlash, ftorsizlantirish,
quritish, donalash, kuydirish, kristallashtirish,
shaxtali pechlar,
silindrsimon shaxta, ohaktoshni kuydiruvchi shaxtali pech, qaynovchi qatlamli pechlar, minora-
pechlar.
Nazorat savollari.
1.
Minora-pechlarda boradigan jarayonini tushuntiring.
2.
Uzluksiz ishlaydigan pechlarda boradigan jarayonini tushuntiring.