1 sh. T. Otaboev t. I. Iskandarov

HAVONING IONLANISHI 
Uy-joy havosini yaxshilash uchun xona havosining elektrlik 
xususiyatiga ham ahamiyat byermoq zarur, ya’ni ion zarrachalarining 1 m
3
havodagi miqdoriga ahamiyat berish kerak. 
Ionlarning musbat yoki manfiy elektr zarralariga ega bo’lishi 
organizmda ma’lum o’zgarishlarni keltirib chiqaradi. 
Nafas olish yo’li bilan havo tarkibidagi ionlarning ma’lum miqdorda 
organizmga tushishi uni mustahkamlaydi, tashqi muhit ta’siriga 
chidamliligini orttiradi. Havoning ionlashishi oqibatida u aeroionlarga, 
ozonlarga aylanadi va azot oksidlarining ham ma’lum koncentraciyasiga 
ega bo’ladi. SHuning uchun ham ionlashgan havoning biologik faolligi 

---

374
faqatgina aeroionlarga emas balki aeroionlarning, ozonlarning, azot 
oksidlarining va boshqalarning kompleks ta’siri ostida vujudga keladi. 
Havo ionlanishining jadal o’zgarishi xonada odamlar ko’p bo’lsa va 
havo kubaturasi kam bo’lganda sodir bo’ladi. 
Havo tarkibidagi engil aeroionlar miqdorining kamayishi turli gazlar 
tomonidan ionlarning so’rilishiga, nafas orqali organizmga kirishiga, engil 
foydali ionlarning og’ir zararli ionlarga o’tishiga va nafas yo’li orqali 
ajralib chiqadigan gaz zarrachalarining, havodagi zarrachalar bilan 
birlashib cho’kishiga bog’liq bo’ladi. 
Havoda engil ionlariing kamayishi havo tarkibining buzilishiga olib 
keladi. Bunda havoning fiziologak va biologik faolliga ham kamayadi. 
Uy-joy havosini yaxshilash, engil ionlar bilan ta’minlash hozir-gi 
kunning dolzarb masalalaridan biri bo’lib qoldi. Hozirda uy-joy, jamoa 
binolariga kondicionyerlar va hatto markazlashgan kon-dicionyerlar 
o’rnatilmoqda. Bunda havo fil’trlanadi va tozalanib, namlanib hamda 
ma’lum darajada sovutilib byeriladi. Bunda havo engil ionlarga boy bo’lib 
chang zarrachalaridan xoli bo’ladi. 
Havoni sun’iy ravishda ionlarga boyitilganda uy havosini vaqti-vaqti 
bilan shamollatib turish kerak, aks holda yuqori namlik, chang, 
odamlarning zichligi yana og’ir ionlar ko’payishiga sabab bo’ladi. 
CHanglarning ionlanishi yuqori nafas yo’llarida ularning ushlanib qolishiga 
sabab bo’ladi. Elektr zarrachalari bilan zararlangan chang o’pkaga tushib 
o’pka al’veolalariga tarqalib ketadi. Bunda changning fizik va kimyoviy 
faolligi ortadi, bu esa o’pkaning yallig’lanishiga sabab bo’ladi. Demak, 
xulosa qilib aytganda uy xonalari sun’iy ionlar bilan boyitilganda havo 
tozalanada deyilsa xato bo’ladi. Uy havosini tabiiy havo bilan shamollatib 
turish yaxshi natija byeradi.