1-seminar. Suyaklarning tuzilishi. Suyaklarning tarkibi, organik va anorganik moddalar. Tana skeleti. Qo‘l va oyoq skeleti suyaklarining tuzilishi Miya qutisining tuzilishi. Gavda muskullarining tuzilishi

Oyoq-panjasining bugimlari oyoq panjaning turli kismlariga mansub bulgan suyaklari orasida kup mikdorda xosil buladi. Tovon usti suyagi bilan tovon suyagi bilan o’rtasidagi va tovon usti suyagi bilan kayiksimon suyagi o’rtasidagi bugimlar bir-biri bilan kushilib bitta bugim xosil kiladi.
Boldir –panja oldi bugimlari panja oldi suyaklarining ponasimon va kubsimon suyaklaridan xamma panja suyaklarining asoslaridan xosil buladi.
Panja suyaklarining bosh kismlari bilan barmoklar falangalar asoslari orasida sharsimon bugimlar xosil buladi.
Oyoq panjasining barmok falangalari orasida falangalararo bugimlar xosil buladi. Falangaaro bugimlar oddiy, shakli jixatdan galtaksimon va bir ukli buladi. Kundalang uk atrofida fakat bukish va yezish xarakatlari bajariladi.
Muskullar organizm xayotida muxim rolь tutadi. Katta odamlarda muskullar butun tanasi ogirligining 30 – 35% gi yakinini tashkil kilsa, chakaloklarda – 20 – 22%, yoshi katta va kari odamlarda 25 – 25% ni tashkil etadi. Jismoniy mashgulot bilan muntazam shugullanib turuvchi sportchilarda skelet muskullarining ogirligi gavda ogirligining kariyb yarimini 45 – 50% tashkil kilishi mumkin. Skelet muskulaturasi kundalang-targil muskul tukimasidan tuzilgan. (“Tukimalar” degan mavzuida kundalang-targil tukimani tuzilishi baen etilgan).
Muskullarning asosiy vazifasi - mexanik ish bajarishdir. Markaziy nerv sistemasi yuboradigan ta’sirotlar ta’sirida gavdadagi muskullar kiskaradi, buning natijasida skelet xarakatga keladi. Ongli ravishda kiskaradigan muskullarni soni 400dan ortik. Gavda muskullari ichki a’zolarni, ularni tarkibiga kiruvchi kon tomirlar va nervlarni tashki muxit ta’sirotlaridan ximoyalaydi. Muskullarni kiskarishi natijasida issiklik energiya ajraladi, demak muskullar tana xaroratini idora etishda ishtirok etadi. Mimik muskullarining kiskarishi orqali odamning ichki dun’esi, kayfiyati, emotsiyalari aks ettiriladi.