1-savol Qurʼoni karimning nozil bo’lishi. Javob

1-savol Qurʼoni karimning nozil bo’lishi.

Javob:

Qurʼoni karim Alloh taʼoloning soʻzi, lafzi ham maʼnosi ham arabcha holda paygʻambarimiz Muhammad sollollohu alayhi vasallam qalblariga Jabroil alayhissalom vositasida, paygʻambarning Alloh tomonidan yuborilganligiga hujjat boʻlsin deb tushirilgan. Uning tilovati ibodat hisoblanadi. “Al-Fotixa” surasidan boshlanib “an-Nos” surasi ila tugallanadi. Qurʼon – suralardan iboratdir. Sura esa Qurʼonning bir boʻlagi boʻlib, 3 yoki undan koʻp oyatni oʻz ichiga oladi.

Qurʼonda 114 ta sura boʻlib, ulardan har birining oʻz nomi bor. Baʼzi suraning ismi suraning avvalidagi soʻzdan olingan. Baʼzilariniki esa oʻsha surada zikri koʻproq kelgan narsalarning nomiga qoʻyilgan. Qurʼon suralari 2 qismga boʻlinadi. Hijratdan keyingilari esa -“Madaniy suralar” deyiladi. (Madinada tushgan) 

Boshqa manbalarda qoʻyidagicha keladi “Qurʼon suralarining 25 tasi 13-yil davomida Makka shahrida nozil boʻlib, Makkiy suralar deb ataladi. Ularning uchdan bir qismi, yaʼni 19 tasi, 622-yili yuz bergan hijratdan keyin 10 yil davomida Madinada nozil boʻlib, Madaniy suralar deb qabul qilingan”

“Qurʼon” soʻzi arab tilida qiroat yaʼni oʻqish maʼnosini bildiradi. Ulamolar tavsifida esa Allohning moʻjiza kalomi boʻlib Muhammad alayhissalomga vahiy orqali tushgan, tilovati ibodat hisoblanuvchi kitobdir. Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Qurʼoni karim Ramazonning Laylatul qadr kechasida Lavhul Mahfuzdan toʻligʻicha dunyo osmoniga nozil boʻlgan. Undan soʻng 23 yil davomida Muhammad alayhissalomga voqealarga qarab oz-ozdan Alloh taʼolo tomonidan Jabroil farishta orqali Makka va Madinada vahiy orqali nozil boʻlgan”.

Qurʼoni karim 30 boʻlak, 114 suradan iborat boʻlib, 86 ta sura Makkada 28 tasi Madinada nozil boʻlgan, oʻsha johiliyat davrida Makka ahli Rasulullohga koʻp qarshi chiqqanliklari sababli Makkada nozil boʻlgan oyat va suralar koʻpincha tavhid-aqida, iymon, qiyomat, jannat, doʻzax va shu kabi islomga chaqiruvchi daʼvatlardan iborat boʻlgan.

Qurʼoni karimni Rasululloh sollallohu alyhi va sallam va U zotdan tashqari 30 ta sahoba toʻliiq yod olgan boʻlib, bir kitob shaklida jamlanmagan edi. Lekin 44 ta sahobalar eshitgan narsalarini har xil narsalarga yozib borganlar. Oyatlar va suralar oʻrnini Rasululloh sollallohu alyhi va sallam ularga koʻrsatib berganlar. Ammo bir kitob shakliga keltirmaganlar. Chunki Rasululloh sollallohu alyhi va sallamning oxirgi damlarigacha Qurʼon nozil boʻlish ehtimoli mavjud edi.

  Qurʼoni karim hazrati Abu Bakr roziyallohu anhuning xalifalik davrlarida jamlandi va hazrati Usmon roziyallohu anhu xalifaligi davrlarida oʻsha asl manbadan olti Qurʼon koʻchirildi va musulmonlar yashaydigan mamlakatlarga yuborildi. Mana shu olti Qurʼon boʻyicha qiroat qilib hukm chiqarishga buyurildilar. Ushbu olti Qurʼondan biri bizning Oʻzbekistonimizdadir.

  Qurʼoni karimning eʼrobini Abul Asvad ad-Dualiy va Xalil ibn Ahmad Farohidiy rohimahumulloh ishlab chiqdilar. Shuni taʼkidlab oʻtish lozimki, Xalil ibn Ahmad Farohidiy rohimahulloh eʼrob nuqtalarini yangi koʻrinishi boʻlgan harakatlar hamda tanvin alomatlari bilan birga qatʼiy va vasliy hamza, tashdid, sukun, madning toʻlqinsimon alomatlarini ixtiro qilagan. Harflar nuqtasini esa Nasr ibn Osim rohimahulloh ixtiro qilagan.