1. Qadimgi Turon hududlarida azaldan kimlarning ajdodlari y

36.Quyida berilgan jadvaldagi ma’lumotlarni taxlil qilib to’g’ri ma’lumotni toping.
№ Islomdagi Ma’lumotlar mazhab va
ta’limotlar
1 Hanafiylik Bu mazhabi yangi vujudga mazhabi kelgan diniy masalaning
yechimini hal qilib bergan. 2 Molikiylik Bu mazhabda birinchi
mazhabi manba hadis, ikkinchi Qur’oni karim manba hisoblanadi.


3 Shofe’iylik Bu mashab hanafiylar va mazhabi molikiylarda mavjud
bo‘lgan istehsonni rad qiladilar.
4 Hanbaylik Bu mazhabda Ijmo va mazhabi sahobalarning gaplari
keyingi o‘rinlarda turadi.
5 Ash’ariya Bu ta’limoti ham sunniylik ta’limoti. aqidasiga muvofiq ta’limot
hisoblanadi. A)1,2,3,4,5 B)2,3,4,5 C)1,3,4,5 D)1,2,4,5
37. Tasavvuf va unga o‘zakdosh bo‘lgan sufiy, mutasavvif atamalarining kelib chiqishi arab tilidan «jun, yung» ma’nosini bildiruvchi qaysi so‘zidan olingan.
A) «Kuf» B) «Tuf» C) «Suf» D) «Hadis»

1.Kim o‘z davrida «Hujjatul islom» (islom dalili) nomi bilan mashhur bo‘lgan.

A) Abu Homid G‘azzoliy B) Abu Abdulloh Buxoriy, C)Imom Termiziy, D)Hakim Termiziy, 2. G‘azzoliy Sharq va G‘arbda kim sifatida tanilgan.
A) Shoir, faylasuf B)Matematik va geogrif C)Asronom va faylsuf D) ilohiyotchi, faylasuf 3. G‘azzoliyning qaysi asarining «Ilm kitobi» qismida «ta’lim oluvchi va ta’lim beruvchi odoblari haqida» ibratli fikrlar bayon qilingan.
A) «Qu’ron ulumid-din» B) «Ihyou ajrim-din» C) «Ihyou hadis»D) «Ihyou ulumid-din»
4.Kim «Ilmning avvali sukut qilish, keyin tinglash, keyin uni yod olish, keyin unga amal qilish, keyin esa tarqatish – boshqalarga o‘rgatishdir», – deb yozadi.
A) Abu Homid G‘azzoliy B) Abu Abdulloh Buxoriy,
C)Imom Termiziy, D)Hakim Termiziy,
5.Kim Ilmni kimlarga o‘rgatmoq lozim, degan savolga
«dunyoviy va diniy ilmlarni faqat qalbi ezgulikka limmo-lim insonlarga o‘rgatish lozim. Ilm faqat ezgulikka xizmat qilishi kerak», degan fikrni ilgari suradi.
A) Abu Homid G‘azzoliy B) Abu Abdulloh Buxoriy,
C)Imom Termiziy, D)Hakim Termiziy, 6.Qayirda islomga qadar ham bir necha asrlar davomida shakllangan ta’lim tizimi mavjud edi.

SUYUNOV FURQAT “YUKSALISH O’QUV MARAZKI 7-SINF ‘ZBEKISTON TARIXI

A)Arabistonda B)Hindistonda C)Turonda D)Eronda
7. Mintaqada islom dini mafkurasining o‘rnatilishi natijasida mahalliy ta’lim tizimida nima deb atalgan oliy ta’lim muassasalari paydo bo‘ladi.
A) «Maktabdor» B) «Madrasa» C) «Pirxona» D) «G’aribxona»
8.Ilk oliy o‘quv yurti VIII–IX asrlarda qayirda paydo bo‘lgani ham bejiz emas.
A) Buxoroda B)Samarqand C)Toshkent D)Xorazm
9. Ulardan eng mashhuri Farjak madrasasi bo‘lib, u qachon yonib ketgan.
A) 938-yili B) 947-yili C) 957-yili D) 937-yili 10. Samarqandda X asrda nechta madrasa tashkil etilgan.
A) 18 ta B) 19 ta C) 17 ta D) 15 ta
11. Maktabdan yuqori bosqichdagi ta’lim dargohlari to «madrasa» nomi qat’iylashguncha nima deb atala boshlangan va ularda shayx, hakim yoki ustoz deb atalgan ilmli kishilar dars berganlar.
A) «majlis» B) «Maktabdor» C) «Pirxona» D) «G’aribxona»
12. Qayir davlatlar ma’naviy va ma’rifiy hayotiga nazar tashlasak, bu hududlarda savodxonlik yuksak darajada bo‘lgan.
A)Arabiston B)Hindiston C)Turon D)Eron
13. Mug‘ tog‘idan topilgan hujjatda qaysi asrda o‘lkamizda ro‘y bergan voqealar haqida so‘z boradi.
A) VII asrda B) VI asrda C) VI asrda D) VIII asrda
14. Bu hujjat kul rang, ipak tolalari aralash qayir qog‘oziga bitilgan.
A) Xitoy B)Hindiston C)Turon D)Eron
15. Hujjatni Divashtichning quli yozgan. Bu esa qayirda nafaqat erkin aholi, balki
qullarning ham savodli bo‘lishiga e’tibor qaratilganidan dalolat beradi.
A)Arabiston B)Hindiston C)Turon D)Eron
16. Akademik kimning «Qadimgi O‘zbekiston ilk yozma
manbalarda» nomli kitobida sug‘d yozuvi ish yuritishda, savdo va madaniy aloqalarda katta ahamiyatga ega bo‘lib, qadimgi uyg‘ur, mo‘g‘ul va manjurlar
yozuvlari paydo bo‘lishiga asos bo‘lganligi ta’kidlanadi.
A) Prokopiy Kesariyskiy B) A.Sagdullayev C) Ahmadali Asqarov D) Bahodir Eshipov 17. Qaysi davlatlarga oid bo‘lgan tangalarda
podshohlarning rasmi tushirilib, ismlari bilan zarb etilganlari uchraydi.
A) Sosoniylar va Turk xoqonligiga B) Eftaliylar va Mug’ xoqonligiga C) Eftaliylar va Turk xoqonligiga D) Eftaliylar va Xiyoniylar
18. Turk xoqoni Istami qayir imperatoriga noma yuboradi.
A) Vizantiya B)Hindiston C)Turon D)Eron
19. Eftaliylar davrida mintaqada qaysi yozuvlar mavjud bo‘lgan.
1)sug‘dcha, 2)xorazmcha, 3)buxorocha, 4)eroncha
5) karoshti, 6)eftaliycha
A)1,2,3,4,5,6 B)2,3,4,5,6 C)1,2,3,5,6 D)2,3,4,5 20. Qutayba ibn Muslim davrida qayirda hisorining ichida jome masjidi va madrasa bino qilingan.
A) Buxoroda B)Samarqand C)Toshkent D)Xorazm
21. Kimning davrida Afshona
qishlog‘ining ekin yerlari va biyobonlari madrasa talabalariga vaqf qilingan.
A) Qutayba ibn Muslim B)Mamun II C)Amin I D)Marvon II
22. Quyidagi bandlar mazmuniga oid yakuniy hukmni aniqlang.
I. Madrasalarning ta’minoti pul, g‘alla va o‘sha ikki mahsulotda aralash holda amalga oshirilgan. II. Har bir madrasa huzurida boshlang‘ich maktablar bo‘lgan.
III. Boshlang‘ich ta’limda 6 yoshdan 12 yoshgacha bo‘lgan bolalar o‘qitilgan..
IV. Madrasada ta’lim olish esa 11, 14 yoshdan boshlangan.
A) I – to`gri, II – to`g`ri, III – noto`g`ri,IV– noto`g`ri
B) I – to`gri, II – noto`g`ri, III – noto`g`ri, IV– to`gri
C) I – to`gri, II – to`g`ri, III – noto`gri, IV – to`gri D) I – to`gri, II – to`g`ri, III – to`gri, IV– noto`g`ri,
23.Turoda O’rta asrlarda , qaysi madrasalarida talabalarga stipendiya berilgan.
A) Nizomiya B)Xorazmiya C)Beruniya D)Dehlaviya

SUYUNOV FURQAT “YUKSALISH O’QUV MARAZKI 7-SINF ‘ZBEKISTON TARIXI

24. IX asr boshlarida Balxda –(a) nechta madrasa va nechta -(b) -2 maktab bo‘lgan.
A) 1-(a)- 500 ta,2-(b)- 100 B) 1-(a)- 400 ta,2-(b)- 200 C) 2-(a)- 400 ta,1-(b)- 900 D) 1-(a)- 400 ta,2-(b)- 900
25. Qayirda Uyg‘onish davrining o‘ziga xos xususiyati, avvalo, matematika, astronomiya, fizika, kimyo, geodeziya, farmakologiya, tibbiyot kabi aniq va tabiiy fanlarning, shuningdek, tarix, falsafa va adabiyotning rivojlanishida namoyon bo‘ldi.
A) Xitoy B)Hindiston C)Turon D)Eron
26. Xorazmshoh Anushtegin davrida jami qancha 1-(a)-ta, faqatgina Gurganchning o‘zida 2-(b) nechta madrasa bo‘lgan.
A) 1-(a)- 500 ta,2-(b)- 100 B) 2-(a)- 44400 ta,1-(b)- 700 C) 2-(a)- 4400 ta,1-(b)- 700 D) 1-(a)- 44400 ta,2-(b)- 700
27.Kimning asarida «Qadimiy Xorazm sivilizatsiyasini izlab» asarida Xorazmdagi Jonbosqal’a va Tuproqqal’adan topilgan zardushtiylarning ibodatxonalari haqida shunday yozadi: «Inshootlarning o‘rtasida qo‘sh devorlar bilan qurshalgan va
ichkariga aylanma yo‘lagi bo‘lgan to‘g‘ri burchakli bino bo‘lgan. Xonalardan 140 ta teriga va yog‘ochga yozilgan turli mazmundagi hujjatlar hamda 138 ta katta-kichik haykalchalar topilgan».
A) S. P. Tolstov B) A.Sagdullayev C) Ahmadali Asqarov D) Bahodir Eshipov 28. Quyidagi ma’lumotlarni tahlil qilib, Eyler-Venn diagrammasiga mos keladigan javobni toping.

Abu Homid G‘azzoliy Istaxriy

a) Sharq va G‘arbda ilohiyotchi, faylasuf sifatida tanilgan.; b) «Ihyou ulumid-din» asarining «Ilm kitobi» qismida «ta’lim oluvchi va ta’lim beruvchi odoblari haqida» ibratli fikrlar bayon qilingan.;
c) (850-934) xorazmliklarning ilmga o‘chliklarini ; d) «Kitob masolik va-l-mamolik» (930-933-yillarda yozilgan) asarida: «Hozir
Bag‘dodda biror olim yo‘qki, uning xorazmlik shogirdi bo‘lmasin», – deb ta’kidlagan.; e)Turonda o’rta asrlarda ilm-u fanga hissa qo’shgan allomalar;
A) I-b, c; II-a, e; III-d B) I-a, b; II-c,d; III-e C) I-b, c; II-a, d; III-e D) I-b, e; II-a, c; III-d
29. Quyida berilgan qaysi shaharlarda madrassa tashkil etilmagan

1.Samarqand

1.Buxoro ^{Turon 3.Gurgan}

4.Farg'ona

A)1 B)2 C)3 D)4

1. Yurtimiz allomalari diniy bilimlar bo‘yicha ham yuksak darajaga erishganlar. Masalan, kimlar Qur’oni karim, hadis, islom tarixi va huquqshunosligi bo‘yicha ham asarlar yozganlar. A) Ibn Sino, Mahmud Zamaxshariy, Forobiy, Beruniy,Xorazmiy
B) Ibn Sino,Farg’oniy, Mahmud Zamaxshariy, Forobiy, Beruniylar
C) Ibn Sino, Mahmud G’azoliy, Forobiy, Beruniylar
D) Ibn Sino, Mahmud Zamaxshariy, Forobiy, Beruniylar
2. Musulmon olamidagi dastlabki o‘quv dargohlari — madrasalar VIII asrning oxirlarida o‘sha davrdagi ilmiy-madaniy markazlar hisoblangan qaysi kabi qadimiy shaharlarda faoliyat ko‘rsata boshlagan.
1) Buxoro, 2)Bag’dod ,3)Samarqand, 4)Nasaf, 5) Termiz, 6)Sirdaryo, 7) Xiva, 8)Shosh, 9)Marg‘ilon;
A)1,2,3,4,5,6,7,8 B)1,2,3,4,5,6,7 C)1,3,4,5,7,8,9 D)1,2,3,4,5,6,7,8,9

SUYUNOV FURQAT “YUKSALISH O’QUV MARAZKI 7-SINF ‘ZBEKISTON TARIXI

3. Muhammad (s.a.v.)ning qancha hadislarini yodida saqlagan buyuk alloma Imom Buxoriy «Hadis ilmining sultoni» degan sharafli unvonga sazovor bo‘lgan.
A)6000 B)7000000 C)600000 D)300000
4. Buyuk muhaddis Imom Buxoriy qaysi asari Qur’oni karimdan keyingi o‘rinda turadigan ikkinchi muhim manba sifatida islom olamida yuqori bahoga sazovor bo‘lib kelmoqda. A)”O’zbeklar Xorazmda”
B)”Inoqlar Hukumronligi”
C) “al-Jome as-sahih” (Sahih, ishonchli to‘plam) D)”Hadis sharif”
5. Qur’oni karimdan keyingi o‘rinda turadigan ikkinchi muhim manba sifatida islom olamida yuqori bahoga sazovor bo’lgan asarni toping. A)”O’zbeklar Xorazmda”
B)”Inoqlar Hukumronligi”
C) “al-Jome as-sahih” (Sahih, ishonchli to‘plam) D)”Hadis sharif”
6. Kim hadis ilmi olimlaridan biri Is’hoq Rohuvaihning huzurida bo‘lgan. U ba’zi shogirdlariga: «Koshki sizlar Nabii sollallohu alayhi vasallamning sunnatlarini jamlagan muxtasar, sahih kitob jam qilsangiz edi!» – dedi. A) Mahmud Zamaxshariy,
B) Forobiy,
C) Beruniy,Xorazmiy D)Imom al Buxoriy
7.Qancha hadisdan chiqarib olib, kitobiga faqat sahih hadislarni jamladi.
A)6000 B)7000000 C)600000 D)300000
8. Quyidagi bandlar mazmuniga oid yakuniy hukmni aniqlang.
I. Hadislarning roviysi (yetkazuvchi, rivoyat qiluvchi, aytuvchi) haqidagi ma’lumotlarni ham berish ularning ishonchliligini ta’minlash uchun asos bo‘lgan.
II. Har bir roviyning tarjimayi holini yozar, har bir hadisni yozishdan oldin poklanib, ibodat va duolar qilar edi.
III. Imom Buxoriy hadislarni qabul qilishi uchun hadis qator talablarga javob berishi
zarur bo‘lgan.
IV. Hadis aytuvchining musulmon bo‘lishi, yoshi, ya’ni voyaga yetganligi, aqlining rasoligi, gunoh ishlardan saqlanganligi, ilmga amal qilishi, eshitgan xabarining rostligini aniqlab keyin birovga aytadigan odam bo‘lishi, shu bilan birga,
xotirasining kuchliligiga, yomondan uzoq bo‘lishi kabi talablarga amal qilgan.
A) I – to`gri, II – to`g`ri, III – noto`g`ri,IV– noto`g`ri
B) I – to`gri, II – noto`g`ri, III – noto`g`ri, IV– to`gri
C) I – to`gri, II – to`g`ri, III – noto`gri, IV – to`gri D) I – to`gri, II – to`g`ri, III – to`gri, IV– noto`g`ri,
9. «Al-Jome as-sahih» necha yil mobaynida yozib tugatildi.
A) 17 yil B) 18yil C) 19 yil D) 16 yil 10.Rasmda kimning maqbarasi berilgan.

A) Mahmud Zamaxshariy, B) Forobiy,

C) Beruniy,Xorazmiy D)Imom al Buxoriy
11. “Ilmdan boshqa najot yo‘q va bo‘lmagay!”Yuqoridagi fikirlar kimga tegishli. A) Mahmud Zamaxshariy,
B) Forobiy,
C) Beruniy,Xorazmiy D)Imom al Buxoriy
12.Rasmda maqbara qaysi shaharda joylashgan.

SUYUNOV FURQAT “YUKSALISH O’QUV MARAZKI 7-SINF ‘ZBEKISTON TARIXI

A) Buxoroda B)Samarqand C)Toshkent D)Xorazm
13. Manbalarda aytilishicha, Imom Buxoriyning sahih to‘plamiga kiritilgan ishonchli hadislarning soni takrorlanadiganlari bilan birga nechta 1-(a) ta bo‘lib, takrorlanmaydigan
holda esa 2-(b) nechta hadisdan iborat bo‘lgan. A)2-(a)- 7 275, 1-(b)- 4 000
B)1-(a)- 7 375, 2-(b)- 4 000 C)1-(a)- 7 275, 2-(b)- 40000 D)1-(a)- 7 275, 2-(b)- 4 000
14. Qachon musulmonlar tomonidan dunyodagi birinchi shifoxona tashkil qilindi.
A) 708-yiliB) 709-yili C) 701-yili D) 707-yili 15. 1990- yili yurtimizda Termiziy tavalludining necha yilligi keng nishonlandi.
A) 1400 yilligi B) 1300 yilligi
C) 1200 yilligi D) 12000 yilligi\16.
16. Abu Iso Muhammad qachon va qayirda tavallud topgan buyuk o‘zbek muhaddisidir. A) Termiziy (824–894-yil, Termiz) Bug‘ qishlog‘i (hozirgi Sherobod tumani)da
B) Termiziy (827–897-yil, Termiz) Bug‘ qishlog‘i (hozirgi Sherobod tumani)da
C) Termiziy (824–892-yil, Buxoro) Bug‘ qishlog‘i (hozirgi Sherobod tumani)da D) Termiziy (824–892-yil, Termiz) Bug‘ qishlog‘i (hozirgi Sherobod tumani)da
17. …………bilan uchrashganida (bu uchrashuv Nishopurda bo‘lgan va ikki alloma 5 yil birgalikda yashashgan) hadisning matninigina emas, uning hikmati va falsafasini tushunib yetganini e’tirof etadi.
A) Termiziy Imom Buxoriy

B) Ibn Sino,Farg’oniy,

C) Ibn Sino, Mahmud G’azoliy,
D) Ibn Sino, Mahmud Zamaxshariy,
18. O‘z navbatida, kim o‘z shogirdini maqtab, kamtarinlik bilan: «Sen mendan bahra topganingdan ko‘ra, men sendan ko‘proq bahra topdim», – deydi.
A) Mahmud Zamaxshariy, B) Forobiy,
C) Beruniy,Xorazmiy D)Imom al Buxoriy
19.Quyida berilgan rasmda kimning muqaddas ziyoratgohi berilgan.

A) Mahmud Zamaxshariy, B) Forobiy,
C) Termiziy D)Imom al Buxoriy
20.Kim ilmiy-ijodiy ish, shogirdlar tayyorlash bilan mashg‘ul bo‘ldi va yirik
muhaddis olim, imom sifatida shuhrat qozondi. A) Mahmud Zamaxshariy, B) Forobiy,
C) Termiziy D)Imom al Buxoriy 21. Termiziy qalamiga mansub asarlarning aksariyati…….
A)«Al-Jome’ as-sahih» («Ishonarli to‘plam»), «Ash-Shamoil an-nabaviya» («Payg‘ambar alayhissalomning shakl va sifatlari»),
C)«Al-Ilal fil-hadis» («Hadislardagi illatlar»), «at-Ta’rix» («Tarix») va boshqalar bizgacha yetib kelgan
D)Barchasi
22. Uning asarlari ichida eng mashhuri, shubhasiz «Al-Jome’ as-sahih» bo‘lib, u nechta ishonchli hadislar to‘plamidan biridir.
A) 16 ta B) 26 ta C) 5 ta D) 6 ta 23. Kim Makkaga hajga
borayotganlarida yo‘l-yo‘lakay ko‘plab mashhur muhaddislar bilan uchrashib, ularning biridan hadis ilmidan saboq bermog‘ini iltimos qilgan. A) Abu Iso Muhammad Termiziy
B) Mahmud Zamaxshariy, C) Forobiy,
D)Imom al Buxoriy
24. Rasmda maqbara qaysi shaharda joylashgan.

SUYUNOV FURQAT “YUKSALISH O’QUV MARAZKI 7-SINF ‘ZBEKISTON TARIXI

A) Buxoroda B) Sherobod C)Toshkent D)Xorazm
25. Mahmud Zamaxshariy qachon va qayerda tug`ilgan?
A) 873-yilda Farob shahrida tug`ilgan B)980-yilda Buxoro yaqinidagi Afshona qishlog`ida tug`ilgan
C)973-yilda qadimgi Kat shahrida
D) 1075-yilda Xorazmning Zamaxshar qishlog`ida Mahmud Zamaxshariyning arab tiliga bag`ishlangan asari qanday nomlanadi?
A) “Al-Mufassal‟ B)“Hidoya‟ C)“Al-Jomi” as-sahih” D)“Al-Kashshof”
26. “Arab va g`ayri arablar ustozi”, “Xorazm faxri” kabi sharafli nomlar bilan ulug`langan buyuk allomalardan birini aniqlang? A).Moturidiy
B) Burhonuddin al-Marg`inoniy C) Mahmud Zamaxshariy
D) Abu Rayhon Beruniy
27. Kim Ikki marta haj safarida bo‘lgan. Ko‘hna Urganchda vafot etgan.
A)Moturidiy
B) Burhonuddin al-Marg`inoniy C) Mahmud Zamaxshariy
D) Abu Rayhon Beruniy
28. Uning Qur’on tafsiriga bag‘ishlangan «Qur’on haqiqatlari va uni sharhlash orqali so‘zlar ko‘zlarini ochish» («Al-Kashshof an haqoiq it-tanziyl va uyun-il-aqoviyl fi vujuh it-ta’viyl») asari mashhurdir. Makkada yozilgan bu kitob
qisqacha nima deb ataladi.
A) “Al-Mufassal‟ B)“Hidoya‟ C)“Al-Jomi” as-sahih” D)“Al-Kashshof”
29. Quyidagi bandlar mazmuniga oid yakuniy hukmni aniqlang.
I. Zamaxshariyning fiqhga oid «Turli masalalarning muhimi»,.
II. din asoslari haqidagi «Usuldagi tartibotlar», III. hadislarga bag‘ishlangan «G‘arib hadislar haqida
ajoyib asar»,.
IV. shuningdek, til, nahv masalalarini keng yoritgan kitoblari, she’riy devonlari saqlanmagan bo‘lib, ular turli tillarga tarjima qilinib chop etilgan.
A) I – to`gri, II – to`g`ri, III – noto`g`ri,IV– noto`g`ri
B) I – to`gri, II – noto`g`ri, III – noto`g`ri, IV– to`gri
C) I – to`gri, II – to`g`ri, III – noto`gri, IV – to`gri D) I – to`gri, II – to`g`ri, III – to`gri, IV–noto`g`ri, 30. Buyuk bobomiz Alisher Navoiy
qaysi dostonining ustozi Abdurahmon Jomiy ta’rifiga bag‘ishlangan bobida Zamahshariyni eslab o‘tadi:
A) “Sab’ai sayyor” B)”Farhod va Shirin” C)”Layli va Majnun” D)”Mantiq ut tayir”
31. Imom Burhoniddin Abulhasan Ali ibn Abubakr ibn Abduljalil Farg‘oniy Marg‘inoniyning nasabi xalifa kimga borib taqaladi.
A) Abu Bakr Siddiq (r.a.) B)Xalifa Umar
C)Xalifa Usmon D)Xalifa Ali
32. Imom Burhoniddin Marg‘inoniy qachon Rishton tumanida tug‘ilgan.
A) 1122-yilda B) 1124-yilda C) 1123-yilda D)1126-yilda
33. Burhoniddin Marg‘inoniyning qancha asarlar yozganligi manbalarda qayd qilingan.
A)100 dan ortiq B)100 yaqin C)200 dan ortiq D)200 yaqin
34.Quyida berilgan ma’lumot kimga tegishli ekanligini toping.
–Uning shoh asari «Hidoya» hisoblanadi. – asar 57 bobdan iborat bo‘lib, islom huquqshunosligining barcha sohalarini
o‘zida ifoda etgan noyob manba hisoblanadi. A)Moturidiy
B) Burhonuddin al-Safaviy C) Burhoniddin Marg‘inoniy

SUYUNOV FURQAT “YUKSALISH O’QUV MARAZKI 7-SINF ‘ZBEKISTON TARIXI

D) Abu Rayhon Beruniy
35. Marg‘inoniyning butun islom olamida mashhur bo‘lgan «Hidoya» asari qachon va qaysi shaharda yozilgan.
A) 1176-yili Buxoroda B) 1175-yili Sherobod
C) 1178-yili Samarqandda D) 1178-yili Toshkent
36.Qaysi asar yaratilgan davridan
to hozirgacha Sharq va G‘arbning o‘quv yurtlarida islom shariatini o‘rganishda asosiy manbalardan biri sifatida foydalaniladi.
A) “Al-Mufassal‟ B)“Hidoya‟ C)“Al-Jomi” as-sahih” D)“Al-Kashshof” 37. Burhoniddin Marg‘inoniy qachon vafot etgan.
A) 1177-yilda B) 1164-yilda C) 1198-yilda D)1182-yilda
38.Rasmda berilgan kimga tegishli va qayshi shaharda joylashgan.

A)Moturidiy Buxoroda

B) Burhonuddin al-Marg`inoniy Buxoroda
C) Burhoniddin Marg‘inoniy Farg‘ona viloyati D) Abu Rayhon Beruniy Xorazmda
39. Hakim Termiziy taxminan qaysi yillarda Termiz shahrida tavallud topgan.
A) 750/768-yillarda B) 740/760-yillarda C) 750/760-yillarda D) 740/760-yillarda 40. Allomaning payg‘ambar Muhammad
alayhissalomning hadislariga bag‘ishlangan «Navodir al-usul fi ma’rifat axbor Rasul» («Rasululloh xabarlarini bilishga oid usullar») asari mashhur. Uning bir qo‘lyozma nusxasi O‘zbekiston musulmonlar idorasi
kutubxonasida saqlanmoqda.Yuqorida berilgan ta’rif kimga tegishli.
A)Moturidiy
B) Burhonuddin al-Marg`inoniy
C) Hakim Termiziy
D) Abu Rayhon Beruniy
41.Hakim at-Termiziy haqida to’g’ri berilgan ma’lumotni toping.
1) Hakim Termiziyning bizgacha yetib kelgan muhim asarlaridan yana biri «Xatm ul-avliyo» (ba’zi manbalarda «Xatm ul-valoyat») bo‘lib, unda allomaning valiylik haqidagi qarashlari keng bayon etiladi.
2) Bundan tashqari, uning tasavvufga oid «Kitob haqiqat al-odamiya» («Insoniyat haqiqati to‘g‘risida kitob»), «Adab al-nafs» («Nafs odobi») va boshqa bir qancha qo‘lyozma asarlari bugungi kungacha yetib kelgan.
3) Buxoroning Narshax qishlog‘ida tug‘ilgan. A)1,2,3 B)1,3 C)1,2 D)2,3
42. Abu Bakr Muhammad ibn Ja’far Zakariyya al-Xattob ibn Sharik Narshaxiy tarixchi olim qaysi yillarda yashagan.
A) (899–969) B) (799–959) C) (899–949) D) (899–959)
43.Quyida berilgan ma’lumotnlarni to’g’ri berilganlarni toping.
1)Somoniylar saroyida kotiblik qilgan. 2)Narshaxiy 943–944-yillarda somoniylar amiri Nuh ibn Nasrga bag‘ishlagan «Tahqiqi viloyati Buxoro» («Buxoro tarixi») nomli asarini arab tilida yozdi.
3) Narshaxiy yozgan «Buxoro tarixi» kitobining bir necha bobi Buxoroning barpo
etilishi, qadimiy nomlari, qadimgi podshohlariga bag‘ishlangan.
4) Asarning maxsus bir bobi
Buxoro atrofidagi Karmana, Nur, Tavois, Iskajkat, Sharg‘, Zandana, Vardona, Afshona, Barkat, Romitan, Varaxsha, Baykand (Poykend), Forob va boshqalar haqida ma’lumot beradi.
5) Kitobda Turonda arab xalifaligi hukmronligining o‘rnatilishi, islom dinining yoyilishi va
Samarqandning arablar tomonidan egallab olinishi hamda xalifalikka qarshi kurashlar batafsil hikoya qilinadi.
6) «Buxoro tarixi»da IX asrda Turonning arab xalifaligidan ajralib chiqishi, Movarounnahr va Xurosonda somoniylar hukmronligining o‘rnatilishi hamda Buxoroning iqtisodiy va madaniy hayoti tasvirlangan
7) Asarda Buxoro shahrining darvozalari, ichki va tashqi devorlarining qurilishi, ark va

SUYUNOV FURQAT “YUKSALISH O’QUV MARAZKI 7-SINF ‘ZBEKISTON TARIXI

shahristonning bino qilinishi kabi shaharning tarixiy topografiyasiga oid ma’lumotlar bo‘lib, ular mohirona hikoya qilinadi. Bu asar butun Turonning ilk o‘rta asrlar tarixini o‘rganishda nodir manbadir. A)1,2,3,4,5,6,7 B)2,3,4,5,6,7
C)1,2,3,4,6,7 D)1,4,5,6,7
44.Quyidagi jadvaldagi ma’lumotlarni taxlil qilib allomlar va ularga tegishli bo’lganlarni toping.
№ Alloma Ma’lumot
1 Narshaxiy «Buxoro tarixi» kitobining bir necha bobi Buxoroning barpo etilishi, qadimiy nomlari, qadimgi
podshohlariga bag‘ishlangan. 2 Hakim bizgacha yetib kelgan muhim
Termiziy asarlaridan yana biri «Xatm ul-avliyo» (ba’zi manbalarda «Xatm ul-valoyat») bo‘lib, unda allomaning valiylik haqidagi qarashlari keng bayon etiladi.
3 Burhonud ilm-ma’rifatli oilada ulg‘aygan din al- bo‘lib, avvalo o‘z otasidan Marg`inon ta’lim oladi. So‘ng o‘z davrining iy mashhur allomalari, faqih va
mujtahid darajasidagi olimlardan dars olib, o‘zining e’tiqodi, taqvosi va yuksak
iste’dodi tufayli hanafiy mazhabi bo‘yicha buyuk faqih va mujtahid darajasiga ko‘tariladi.
4 Zamaxshar arab tili, adabiyot,
ıy, geografiya, tafsir, hadis va fiqhga oid
ko‘plab asarlar yaratgan. 5 Abu Iso Samarqandga hajga
Muhamma borayotganlarida yo‘l-yo‘lakay d Termiziy ko‘plab mashhur
muhaddislar bilan uchrashib, ularning biridan hadis ilmidan saboq bermog‘ini iltimos qilgan.
6 Imom hadis ilmi olimlaridan biri Buxoriy Is’hoq Rohuvaihning huzurida
bo‘lgan A)1,2,3,4,5,6 B)2,3,4,5,6 C)1,2,3,4,6, D)1,4,5,6

1.Qaysi hududi jahon madaniyatining ko‘hna o‘choqlaridan biri bo‘lgan.

A)Arabiston B)Hindiston C)Turon D)Eron 2. Qaysi asrlarda me’morchilikning ajoyib yutuqlari masjid va madrasalar qurilishida ko‘proq namoyon bo‘ldi.
A) IX-XI asrlarda B) X-X asrlarda C) IX-XII asrlarda D) IX-X asrlarda
3. Iqtisodiy ahvolning yaxshilanishi, shaharlar ahamiyatining ortib borishi natijasida qachonga qadar asosan loy va xom g‘ishtdan qurib kelingan binolar o‘rniga endi
pishiq g‘ishtlar ham ishlatila boshladi. A) X asrga B) XII asrga
C) XI asrga D) IX asrga
4. Qaysi sulolar davrida iqtisodiy va madaniy taraqqiyot yuksalgan.
1) Qoraxoniylar, 2)g‘aznaviylar, 3)saljuqiylar, 4) anushteginiylar, 5)temuriylar,6)oltintoshlar A)1,2,3,4,5,6 B)2,3,4,5,6
C)1,2,3,4 D)1,4,5,6
5. Qaysi asrlarda pishiq g‘ishtdan binolar qurish mahorati yuksak darajaga yetgan.
A) IX-XI asrlarda B) X-X asrlarda
C) IX-XII asrlarda D) XI-XII asrlarda
6. Aholi orasida nima deb yuritiladigan qurilish ashyosi, sariq loydan tayyorlanib, maxsus xumdonlarda pishirilgan.
A) «Arabiston g‘isht» B) «Yevropa g‘isht» C) «musulmon g‘isht» D) «Rim g‘isht»
7. Qaysi sulola davrida fan va madaniyat taraqqiyoti uchun barcha shart-sharoit yaratib berilgan.
A) Qoraxoniylar, B)g‘aznaviylar, C)saljuqiylar, D) anushteginiylar

SUYUNOV FURQAT “YUKSALISH O’QUV MARAZKI 7-SINF ‘ZBEKISTON TARIXI

8. Nizomulmulk tomonidan asos solingan qaysi shahardagi «Nizomiya» madrasalaridan birida olti ming talaba yashab, ta’lim olgani ma’lum. A)Arabiston B)Hindiston C)Turon D)Iroq
9. Quyidagi bandlar mazmuniga oid yakuniy hukmni aniqlang.
I. Har bir madrasa qoshida kutubxona, ayrimlarida shifoxona ham mavjud bo‘lgan.,. II. Jumladan, Nishopurda asos solingan madrasaga shifoxona ham biriktirilgan.
III. Madrasada astronomlar, matematiklar, falakiyotshunoslar, riyoziyotchilar, tabiblar, kimyogarlar, yirik shoirlar faoliyat ko‘rsatganlar.
IV. Marv noibi Ma’mun 812-yilda Bag‘dod xalifaligi taxtiga o‘tiradi. U Xuroson, Movarounnahr va Xorazmdagi ilm ahlini Bag‘dodga olib ketadi. Ular orasida tarixda mashhur Muhammad Muso Xorazmiy ham bo‘lgan.
A) I – to`gri, II – to`g`ri, III – noto`g`ri,IV– noto`g`ri
B) I – to`gri, II – noto`g`ri, III – noto`g`ri, IV– to`gri
C) I – to`gri, II – to`g`ri, III – noto`gri, IV – to`gri D) I – to`gri, II – to`g`ri, III – to`gri, IV–noto`g`ri, 10. Xorazmshohlardan Abul Hasan Ali
ibn Ma’mun ilmga katta e’tibor ko‘rsatib,
o‘z saroyiga olimlarni taklif qiladi. Gurganchda qaysi yilda akademiyaga asos soladi.
A) 1006-yilda B) 1005-yilda C) 1004-yilda D) 1007-yilda
11. Bu tarixda Ma’mun akademiyasi nomi bilan qoladi. Mazkur akademiyada qaysi alloma ilm ahliga boshchilik qiladi.
A)Moturidiy
B) Burhonuddin al-Safaviy C) Burhoniddin Marg‘inoniy D) Abu Rayhon Beruniy
12. Yunon olimlaridan kimlarni asarlarini chuqur tahlil qilib, ularga bag‘ishlab sharhlar bitganlar. 1)Platon, 2)Aristotel,3)Diogen, 4)Ptolemey, 5)Yevklid,6) Pifagor 7) Gale;
A)1,2,3,4,5,6 B)2,3,4,5,6 C)1,2,4 ,5,6,7 D)1,2,3,4,5,6
13. Ular qayirda madrasalarida yoshlarga ta’lim-tarbiya berib, iste’dodli shogirdlar tayyorlashga katta hissa qo‘shdilar.
A) Buxoroda B)Samarqand C)Toshkent D) Gurganch
14. Quyidagi jadvaldagi ma’lumotlarni taxlil qilib allomlar va ularga tegishli bo’lganlarni toping.
№ Alloma Ma’lumot
1 Beruniy astronomiya 2 Abu Nasrning matematika 3 Abul Xayr Biologiya
Hammorning A)1,3 B)1,2 C)2,3 D)1,2,3
15. Ma’mun akademiyasida yig‘ilgan olimlarning aksariyati kimning asarlarining sharhlovchilari yoki bu olimning biror fan sohasidagi ilmiy an’analari davomchilari bo‘lgan.
A) Muhammad Muso Xorazmiy B) Burhonuddin al-Safaviy
C) Burhoniddin Marg‘inoniy D) Abu Rayhon Beruniy
16. 2006-yilda mamlakatimizda
Xorazm Ma’mun akademiyasining necha yilligi nishonlangan.
A) 2000 B) 3000 C) 1000 D) 4000
17. Quyidagi berilgan chizmada O’rta Osiyolik bo’lgan allomlarni belgilang.

A)1,2,3,4,5 B)1,2,5 C)2,3,4,5 D)2,3,4

1. Buyuk matematik, astronom va

geograf olim Abu Ja’far (Abu Abdulloh) Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy qayirda va qachon tug‘ilgan. A) Buxoroda (783–850)
B) Xivada (683–850)

SUYUNOV FURQAT “YUKSALISH O’QUV MARAZKI 7-SINF ‘ZBEKISTON TARIXI

C) Farg’onada (783–850) D) Xivada (783–850)
2. U algebra fanining asoschisi sifatida ilm-fan tarixida yuksak nom qozondi. «Algebra» so‘zining o‘zi uning «Aljabr val-muqobala» nomli risolasidan olingan.Yuqorida berilgan ta’rif qaysi allomga tegishli.
A)Moturidiy
B) Burhonuddin al-Safaviy
C) Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy D) Abu Rayhon Beruniy
3. Olimning «al-Xorazmiy» nomi esa, qanday shaklida fanda abadiy o‘rnashib qoldi.
A) «algoritm» B) «Yevropa g‘isht» C) «musulmon g‘isht» D) «Rim g‘isht»
4. Xorazmiy qalamiga mansub qancha asaridan qanchasi bizgacha yetib kelgan.
A)30 dan ortiq asarning 10 tasi B)20 dan ortiq asarning 20 tasi C)20 dan ortiq asarning 10 tasi D)20 dan ortiq asarning 15 tasi
5. Xorazmiy qalamiga mansub qancha asari berilgan javobni belgilang.
1) «Al-jabr val-muqobala», 2) «Hind hisobi haqida kitob», 3) «Qo‘shish va ayirish haqida kitob» 4)«Kitob surat-al-arz» 5) “Hidoya‟
6)“Al-Jomi” as-sahih” 7)“Al-Kashshof” A)1,2,3,4,5
B)1,2,5,6,7 C)1,2,3,4,5,6,7 D)1,2,3,4
6. Xorazmiy qalamiga mansub qancha asari noto’g’ri berilgan javobni belgilang.
A)«Zij», «Usturlob bilan ishlash haqida kitob», «Usturlobyasash haqida kitob»,
B)«Usturlob yordamida azimutni aniqlash haqida»,
C)«Kitob ar-ruhoma», «Kitob at-tarix»
kabi asarlari ilm-fan rivojida katta ahamiyat kasb etadi.
D) “Hidoya‟ “Al-Jomi” as-sahih” “Al-Kashshof”
7. Hali G‘arbda ko‘pchilik yer tekislikdan iborat, deb ishonib yurgan bir paytda, kim sayyoramiz yumaloq shaklda ekanini isbotlagan.
A) Muhammad Muso Xorazmiy B) Burhonuddin al-Safaviy
C) Burhoniddin Marg‘inoniy D) Abu Rayhon Beruniy
8. «Men arifmetikaning oddiy va murakkab masalalarini o‘z ichiga oluvchi «Al-jabr
val-muqobala hisobi haqida qisqacha kitob»ni ta’lif qildim (yozdim), chunki meros taqsimlashda, vasiyatnoma tuzishda, mol
taqsimlashda, adliya ishlarida, savdoda va har qanday bitimlarda, shuningdek, yer o‘lchashda, kanallar
o‘tkazishda, geometriyada va boshqa shunga o‘xshash turli ishlarda kishilar
uchun bu zarurdir». Yuqworida berilgan fikirlar kimga tegishli.
A) Muhammad Muso Xorazmiy B) Burhonuddin al-Safaviy
C) Burhoniddin Marg‘inoniy D) Abu Rayhon Beruniy
9. Alloma qadimiy qayirda ma’lum bo‘lgan birinchi va ikkinchi darajali tenglamalarni yechish usullarini bayon qilgan.
A) Bobildan B)Hindiston C)Turon D)Iroq 10.Xorazmiy haqida to’g’ri berilgan ma’lumotni toping.
1) Xorazmiy har bir holda tenglamani yechish qoidalari hamda ularning qat’iy isbotlarini keltiradi. Isbot garchi tashqi ko‘rinishda geometrik tilda bayon qilinsa-da, mohiyatan hozirgi algebraik isbot bilan mos tushadi.
2) «Men arifmetikaning oddiy va murakkab masalalarini o‘z ichiga oluvchi «Al-jabr val-muqobala hisob haqida qisqacha kitob»ni ta’lif qildim, chunki meros taqsim qilishda, vasiyatnoma yozishda, mol taqsimlashda
va adliya ishlarida, savdoda va harqanday bilimlarda va shuningdek, yer o‘lchashda, ariqlar o‘tkazishda, muhandislikda va boshqa shunga o‘xshash turlicha ishlarda kishilar uchun bu zarurdir», – deb yozgan Al-Xorazmiy.
3)«Al-jabr val-muqobala» algebra asoslari hamda algebrani amalda tatbiq etishga bag‘ishlangan mukammal darslik bo‘lgan.
4) Alloma Xorazmiy ko‘plab yunon qo‘lyozma asarlarini o‘rganib chiqdi.
5) 1 dan 9 gacha sanoq tizimini tuzgan va 0 g‘oyasi ustida bosh qotirgan hind matematigi izlanishlari ulug‘ alloma Xorazmiyga yaxshigina turtki bo‘ldi. A)1,2,3,4,5
B)1,2,5 C)1,2,3,4,5 D)1,2,3,5
11. Muhammad ibn Muso al-Xorazmiyning qilgan buyuk xizmatlariga e’tirof o‘laroq qachon Sayyoralar tizimini nomlash ishchi guruhi Oyning kraterini Muso Xorazmiy nomi bilan atagan.
A) 1979-yili B) 1978-yili C) 1976-yili D) 1974-yili
12. ………..matematikaga oid asarlaridan tashqari, geografiyada ham muhim qadamlar qo‘ygan. U xalifa Ma’mun (813–833) uchun jahon xaritasini yaratishga yordam berdi va Yer atrofini topish uchun loyihada ishtirok etdi, Suriyadagi Sinjor tekisligida yer meridiani
darajasini o‘lchadi.
A) Muhammad Muso Xorazmiy

SUYUNOV FURQAT “YUKSALISH

B) Burhonuddin al-Safaviy C) Burhoniddin Marg‘inoniy D) Abu Rayhon Beruniy

13. Quyida berilgan qaysi ma’lumot emas.

1.Algebra