1. Ҳозирги замон қурилиш ишлаб чиқаришининг асосий принциплари

4. Қурилиш технологияларининг моддий элементлари, курилиш 
технологияларининг мехнат ресурслари 
 
Қурилиш кўп миқдордаги моддий (материал) элементларни истеъмол қилиш билан 
боғлиқ бўлиб, улар ўз ичига қуйидагиларни қамраб олади:
 

саноат корхоналарида ишлаб чиқариладиган ёки карьерлардан қазиб олинадиган 
қурилиш материаллари; 

завод шароитларида ёки бевосита қурилиш майдонида тайёрланадиган ярим 
фабрикатлар (чала тайёр махсулотлар: бетон аралашмаси, қоришмалар); 

қурилиш саноати корхоналарида ишлаб чиқариладиган қурилиш конструкциялари, 
деталлар ва буюмлар; 

саноатнинг турли тармоқлари корхоналари етказиб берадиган бино ва иншоотлар 
конструкцияларининг турли хил маҳсулотлари, материаллари, элементлари. 
Ярим тайёр фабрикатлар, деталлар ва буюмларни тайёрлаш асосан саноат 
корхоналарида амалга оширилади. Аммо, қурилиш майдонининг хусусиятларига боғлиқ 
ҳолда ярим тайёр маҳсулотлар ва айрим буюмлар бевосита майдонда, объект олдидаги 
полигонда ёки устахонада тайёрланиши мумкин. 
Қурилиш меъёрлари ва қоидалари (ҚМҚ), Шаҳарсозлик меъёрлари ва қоидалари 
(ШНК) Давлат стандартлари (Давлат стандарти DST ва тармоқ стандартлари ТST) ҳамда 
техник шартлар (ТШ) қурилиш майдонига етказиб келинаётган материаллар ва буюмлар 
мувофиқлигини тартибга солувчи ҳужжатлар бўлиб ҳисобланади. Қурилиш майдонига 

---

етказилган буюмлар улар хоссаларининг мувофиқлигини кафолатловчи техник паспортга эга 
бўлиши керак. Буюмларни маркировкалаш (белги қўйиш) – махсулотларни тайёрловчи, 
тайёрланган сана, буюмнинг номи ва маркаси каби қўшимча ахборот олиш учун зарур. 
Қурилишдаги ишчиларнинг касблари ва малакалари 
 
Қурилиш жараёнларининг хилма хиллиги уларни бажариш учун зарур билимга ва 
амалий тажрибага эга турли касбдаги ишчиларни жалб этишни талаб этади.