86
1 a) va gelga kirgan viruslarni (1 b) elektron mikroskopda ko‘rilganda ularni
tayoqchasimon virus zarralari ekanligi aniqlanadi.
Olingan virus UB -nurlarni 260 nm da maksimum yutadi, A 260/280=1,2
koeffitsentni ko‘rsatadi. Viruslarni
N.glulinosa
ga yuqtirilganda barg sathida 40 -
65 ta nekrozlar hosil bo‘ladi. Ikkiyoqlama immunodiffuziya usulida
tekshirilganda virus antigenlik xususiyatini saqlab qoladi.
PAAG elektroforezi bilan stabil viruslarni muvaffaqiyatli tozalash mumkin
(Ilova, 12 - rasm).
4.12. Kartoshkani X-virusini (KXV) toza preparatini ajratish
KXV ni do‘rmon (Datura stramonium L.) o‘simligidan ajratiladi. Virusli
namuna xuddi TMV ni ajratilgan tartibda avval go‘sht maydalagichda bufer bilan
(1:1) maydalanadi, so‘ngra virusli shiraga xloroform bilan (1:8) ishlov berib,
sentrifugalanadi. Ekstraksiya qiluvchi bufer sifatida 0,02 M fosfat buferi 0,01 M
natriy giposulfiti va 0,01 M EDTA (rN 7,5) ishlatiladi. Virusli eritmani virusni
i.e.n sida (rN 4,0) cho‘ktirib yoki bir hajm virusli ekstratni 0,5 hajm to‘yingan
ammoniy sulfati eritmasida cho‘ktirib sentrifugalab (6000 ayl.tezl) ajratib olinadi.
Virusli cho‘kma tris-HCl buferida eritiladi, erigan qismi 15000 aylanish tezlikda
sentrifugalanadi, erimagan qismi tashlab yuboriladi. Cho‘kma ustidagi virusli
eritmadan toza virus ajratish granulalangan agar gelida xromatografiya qilib
differensial sentrifugalash usuli bilan yoki saxaroza gradienti konsentratsiyasida
sentrifugalash usulidan foydalanib tozalanadi. Natijada 1 kg virusli namunadan
100 mg toza virus ajratish mumki10n.
4.13. Virus zarralarini tarkibiy qismlarga ajratish metodlari
Viruslarning strukturalarini nazariy jihatdan o‘rganish uchun ularni tarkibiy
qismlarga ajratiladi. Ma’lumki, virus zarrasi tarkibida oqsil va nuklein kislota
mavjud. Undan tashqari, qator viruslarda (miksoviruslar va hakozo) uglevod va
lipidlar uchraydi.
Qator viruslarda nuklein kislota virus zarrasining qobig‘idan fazoviy
ajralgan bo‘ladi. Ularga ko‘pgina o‘simlik viruslari, polioviruslar, T -guruhiga
mansub bakteriofaglar kiradi. Boshqa bir guruh viruslarda (miksoviruslar,
chechak viruslari kabi) nuklein kislota va oqsil bilan mustahkam bog‘lanib ichki
nukleoproteid hosil qiladi. Shuning uchun ham virus zarralari dezintegratsiya
qilish ishlari uch xil metodda olib boriladi: 1. Nuklein kislotalarni ajratish, 2.
Oqsillarni ajratish, 3. Virusning ichki nukleoproteidini ajratish.
Bu mavzudagi to‘liq ma’lumotni Kiselyov va Dobrovlarni (1970)
adabiyotlaridan olish mumkin. Biz bu erda ulardan foydalangan holda qisqacha
tavsif beramiz.
Do'stlaringiz bilan baham: |