1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

pinotsitoz
bo‘lib, hujayra atrofi muhitidagi 
zarralarni zabt etadi (“
yutadi
”). Bunda hujayra membranasi hujayra ichiga botib 
kiraboshlaydi. Virus hujayra membranasiga adsorbsiyalangan yoki hujayra 
atorofida erkin xolda bo‘lsa pinotsitoz natijasida hujara ichiga kirib qoladi. 

---

 
 
139 
Pinotsitoz vakuolasi hujayra ichida harakatlanib yadrogacha etib borishi mumkin. 
Virusni bunday hujayraga kirishini
viropeksis
ham deb ataladi. 
16-rasm. Pinotsitoz jarayonining ketma-ketligi sxemasi(Ag,1970) 
Virus zarrasini modifikatsiyasi
. Virus zarrasi hujayra ustida yoki 
pinotsitoz vakuolasida bo‘lishi bilan virus zarrasini o‘zgarishi boshlanadi – 
virusning tashqi qobig‘i o‘zgaraboshlaydi
. Faglarda uning dum qismidagi 
struktura o‘zgara boshlasa, boshqalarida hujayra fermentlari ta’sirida virus 
zarrasini hamma qismi o‘zgaradi. Bu virus zarrasi strukturasini 
orqaga qaytmas
modifikatsiyasi (o‘zgarishi) bo‘lib, infeksion jarayonning 
eklips davrini 
boshlanishi
bildiradi. Birqancha muddat intakt virus zarrasini hujayradan 
ajratib olib bo‘lmaydi. M., poliomielit virusi o‘z antigen strukturasini o‘zgartiradi 
va yuqumliligini yo‘qotadi. Bu vaqtda virus zarrasi o‘z shaklini saqlagan bo‘ladi 
va nuklein kislotasini tutadi. Bunday modifikatsiyalangan virus zarrasidan fenol 
yordamida virus nuklein kislotasini ajratib olish mumkin. Oqsil va lipidlardan 
tashkil topgan chechak viruslarini tashqi qobig‘ini hujayraning gidrolitik 
fermentlari (proteaza va lipaza) parchalaydi.
Virus zarrasini modifikatsiyasi asosiy stadiyalardan hisoblanadi. Bu davrda 
bo‘ladigan o‘zgarishlar keyingi stadiyaga virus nuklein kislotasini ajralishiga 
tayyorlanish bo‘ladi.