1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

 
 
214 
shaklida, 240 tasi geksonlardir. CHo‘qqi kapsomerlari (vershinne kapsomer) 
uzunligi 10-37 nm 1-2 ta ipsimon bo‘rtmalarga ega.
Antigen strukturasi 
murakkab: 7 tacha struktura antigenlarga ega. Guruhga
xos antigenga ega(gruppospetsificheskiy), umumiy antigenlar faqat ozgina
guruhgaginadir vaayrim serotiplarnikigina indiviualdir (individualne dlya otdelnx 
serotipov). 
 
Tipoga spetsifik antigenlari asosan virion tashqarisida (ustida) joylashgan 
Gekson kapsomerlari bilan svyazan antigen, indutsiruyuщie neytralizuyuщie 
antitela. Filament imeyut gemagglyutinirugoщie svoystva.
Virus rN 6,0-9.0 stabil, tez aktivligini 56* S da tez aktivligini yo‘qotadi, 
yog‘erituvchilaga sezgir emas.
Genomi ikki zanjirli 
DNK bir liniyada joylashgan molekula (v vide 
edinichnoy lineynoy molekul) s mol massasi 20-30 megadalton; G+S 48-61%. 
Replikatsiya va virionning etilishi yadrda ro‘y beradi,va u erda kristal to‘plamlar
hosil bo‘ladi.
Ba’zi adenovirus faqat maymun adenoviruslari yoki SV40 virusi bo‘lgan 
holatda ko‘payadi, ular bilan laboratoriya sharoitida stabil gibridlar olingan. 
Adenovirusla adenosatellit viruslari ko‘payishiga(replikatsiyasga) sharoit yaratib 
beradi. Adenoviruslar oilasida har xil genetik munosabatlar mavjud, masalan, 
gibridizatsiya va rekombinatsiya. Kapsid qismlari orasida fenotipik aralashuv 
kuzatiladi. Odatda adenoviruslar tor doiradagi xo‘jayinlarga ega, ammo ba’zi 
odam adenoviruslari quyonlarga, cho‘chqa bolalariga va buzoqlarga patogendir. 
Har xil tur xujayra qulturalarida ko‘payadi 
Odam adenovirus asosan respirator, ichak yo‘llari infeksini qo‘zg‘atadi va 
ko‘zni jarohatlaydi. Hayvonlar adenoviruslari gepatit ko‘rinishida ro‘y beradi. 
Bir qator adenoviruslar onkogenlik xususiyatiga ega. Tarqalishi xar-xar joyda 
(povsemestno). Gorizontal usulda tarqatuvchisiz o‘tadi. 
Adenoviridae oilasi ikki avlodga bo‘lingan: (grekcha. mastos - ko‘krak, sut 
bezi) va
 Aviadenovirus
(latincha. avis – qush). 
Sutemizuvchilar adenoviruslariga qaraganda qushlar adenoviruslari tarkibida 
nisbatan ko‘p miqdorda DNK ga ega, ammo polipeptidlari kamroq. Avlodlari
orasida antigen bog‘likligi yo‘q. 
Adenoviridae
oilasiga qurbaqalar adenoviruslari kiradi [Norrby E. ea., 1976 
]. 
Adenoviruslar infeksiyasi – bu adenoviruslar qo‘zg‘atadigan patalogik holat 
bo‘lib, ko‘p organ va sisteialarni zararlaydi. 
Adenoviruslar DNK – tutuvchi viruslar bo‘lib, adenoviruslar oilasiga kiradi.
Adenoviruslar infeksiyalarini manbai kasal odam yoki virus tashuvchi 
bo‘ladi. Adenoviruslarni burun halqumdan olingan suyuqlik, so‘lak, 
kon’yunktivitdan ajralgan moddalar, ahlat va peshoblardan aniqlanadi. 
Adenoviruslar bilan zararlanish adenoviruslar etarlicha bo‘lgan havodan 
ro‘y berishi mumkin. YAna og‘iz orqali bo‘ladi. Birinchi klinik belgilar
infeksiya tushgandan so‘ng 5-7 kundan so‘ng boshlanadi. Eng birinchi
belgilardan biri shamollash alomatidir. Avval burundan tiniq, birnecha kundan 

---