1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

β-gerpesviruslar
turga spetsifik bo‘lib, har xil hujara turlarini zararlaydi 
va ularning o‘lchamlari kattalashadi (sitomegaliya) immunosupressiv holatlarni 
qo‘zg‘atadi. Bu guruhga CMV, HHV-6, HHV-7lar kiradi. 
γ-gerpesviruslarni
xarakterli xususiyatlari, ularni limfoid hujayralarga 
bo‘lgan tropizmidir (T- i V-limfotsitlarga), ularda uzoq vaqtgacha saqlanib 
ko‘payib ularni transformatsiya qilib limfoma va sarkomalarga hosil qiladi. Bu 
guruhga Epshteyna-Barr i HHV-8-gerpes — virusi, Kaposhi sarkomasi (KSHV) 
bilan assotsiiatsiyalangan bo‘ladi. 
Hujayra virus bilan zararlangandan so‘ng masalan, oddiy gerpes virusi 1 
yoki 2 tiplarida yangi oqsil sintezi 2 soatdan so‘ng boshlanadi va 8 soatdan 
so‘ng maksimumga etadi. “Qiz” virionlar etilish jarayonida ularni kapsid 
qobiqlari va DNK si zararlangan hujayra ichidagi aminokislotalar, oqsillar, 
lipoproteidlar va nukleozidlardan shakllanadi. Bu molekulalar hujayra ichidagi 
zapaslari kamayishi bilan tashqaridan to‘qimalararo bo‘shliqdan kelib tushadi. 
To‘la shakllangan “qiz” virionlar keyingi aktiv reproduksiyaga tayyor 
virionlar zararlangan hujayrada 10 soatdan so‘ng paydo bo‘ladi. 15 soatdan so‘ng 
ularni miqdori maksimal bo‘ladi. Virionlarni soni virus infeksiyasini keyingi 
tarqalishi va zararlash maydoniga ta’sir qiladi. 
Gerpesviruslarni birinchi”qiz” generatsiyasi tashqi muxitga (hujaralararo 
bo‘shliqqa, qonga, limfaga va boshqa biologik muxitlarga) 18 soatdan so‘ng 
tushadi. Hosil bo‘lgan va adsorbsiyalangan gerpes viruslar har bir generatsiyasini 
yashash vaqti 3 sutka. Virionlari termolabil, 50–52°S da 30 minutda aktivligini 
yo‘qotadi.
Diagnostika qilish 
Viruslarni barcha indikatsiya i identifikatsiya metodlari quyidagi 
prinsiplarga asoslangan:

---

 
 
212 
elektron 
mikroskop 
yordamida; 
sezgir 
hujayralarda 
ajratish 
va 
identifikatsiyalash; viruslarn antitelalar yordamida ajratish va identifikatsiya 
qilish (IFA, IB, RN);
analiz qilinadigan namunada nuklein kislota borligi va (PSR, MG) uni 
ajratib identifikatsiya qilish.