1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

 
 
197 
 Rymovirus
avlodi viruslari ipsimon bo‘lib oson bukiluvchan, o‘lchami 
690-720 x 11-15 nm. Graminea o‘simliklarini kasallantiradi, kanalar 
(Eriphydae), urug‘ yordamida va mexanik inokulyasiya yordamida tarqaladi. Bu 
avlodga arpa mozaikasi virusi, suli nekrotik xol-xolligi virusi va h.lar kiradi. 
Bymovirus avlodi
ga oson egiluvchan virionlar kiradi, ularni o‘lchamlari 
250-300 va 500-600 nm., diametri 13 nm. Genomi 
ikkia’zoli Virus 
sitoplazmada kiritmalar
hosil qiladi. Donli o‘simliklar orasida xo‘jayin 
o‘simliklar spektiri ancha tor dirada
. 
 
Avlodga yana arpani sariq mozaikasi virusi kiradi. Arpani kuchsiz 
mozaikasi virusi va boshqa viruslar kiradi. 
Tobamovirus avlodi
. Tipga xos virus TMV. O‘lchami 300 x 18 nm. 
Xo‘jayin o‘simlik doirasi o‘rtacha yoki keng. Tarqalishi kontakt yordamida, 
bazilar urug‘ yordamida amalga oshadi. Viruslari kasal o‘simliklarda kristallik 
kiritmalar hosil qiladi. Dunyoda juda keng tarqalgan. Bu avlodga TMV, 
bodringni yashil xol-xollashishi mozakasi virusi, tomat mozaikasi virusi, (L-
shtamm), bulg‘or qalampirini kuchsiz xol-xolligi virusi (S-shtamm), lansetsimon 
zubturum mozaikasi virusi va b. 
Tobravirus avlodi. 
Tipga xos virus – tamaki bargini shaldirashi virusi. 
Virionlari to‘g‘ri trubkasimon spiral strukturali, spiral qadami 2,5 nm, ikki turi 
bo‘lib, uzunligi – 180-215 nm va qisqalari 46-115 nm, zarralarini diametri 21,3-
23,1 nm. Xo‘jayin o‘smliklari bir pallali va ikkipallali o‘simliklar ichidagi 
o‘simliklar. Tabiiy tarqatuvchi hasharotlari nematodlar avlodlari – Trichodorus
Paratrichodorus (xarxil viruslarni xar xil turlari va shtammlari). Tarqatuvchilari 
viruslarni uzoq muddatgacha saqlaydi. Ba’zi ho‘jayin o‘simliklarini urug‘lari ham 
viruslarni tarqatadi. Ba’zi viruslar xo‘jayin o‘simliklarini sistemali, ba’zilari
mahalliy (lokal) kasallantiradi. Bu avlodga tamakini pakana virusi, no‘xotni erta 
qo‘ng‘irlashishi viruslari kiradi.