1 O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

192 
11-BOB. HUJJATLARNI TARTIBGA SOLISHNING ZAMONAVIY 
USULLARI 
 
 11.1.Ish yurit
ishn
i ixchamlashtirishning asosiy yunalishlari 
Bozor iqtisodiyotiga o‘tish munosabati bilan iqtisodiyotning barcha 
sohalarida islohotlar olib borilmoqda, chunonchi ish yuritish sohasida ham bir 
qancha kamchiliklar mavjud ediki, ularni tezda bartaraf etishga to‘g‘ri kelmoqda. 
Buning uchun bu sohada avvalo hujjatlar bilan ishlashga e‘tibor berish hamda iloji 
boricha ish yuritish jarayonini ixchamlashtirish lozim. Chunki rahbarlar hujjatlarni 
qabul qilganda ular nechog‘lik sodda va ixcham bo‘lishi, uning vaqtini ko‘p 
egallamasligi lozim. 
O‘zbekiston mustaqilligi e‘lon qilinishi munosabati bilan, bozor 
iqtisodiyotiga o‘tish lozimligi tufayli Respublikamizda yangi vaziyat paydo bo‘la 
boshladi. Iqtisodiyotni bozor munosabatlariga o‘tkazishga qaratilgan chora-
tadbirlar korxona mustaqilligini kuchaytirishga olib keldi. Undan tashqari aralash 
va xususiy mulk asosida har xil ishbilarmonlik sub‘ektlari tashkil qilinmokda. Bu 
sharoitda ularning ish natijasiga bo‘lgan mas‘uliyati jiddiy ortib bormoqda, bu o‘z 
yo‘lida rahbarlarning ham mustaqilligini oshirmokda. Korxonaning yuqori 
samarasini ta‘minlab boshqarish kabi dolzarb masalani hal qilish lozim. 
Boshqarish mahoratini chuqur egallash uchun har qanday rahbar o‘z malakasini 
oshirishi, qayta o‘qishi va o‘z tajribasini oshirishi hozirgi zamon talabidir. 
Hozirgi sharoitda texnikaning rivojlanishi va axborot tizimining tezligi 
korxona, tashkilot va turli firmalarda ish yuritishni yaxshi yo‘lga qo‘yibgina 
qolmay, balki uni samarali va tez yo‘lga qo‘yilishi ko‘zda tutilmokda. 
O‘zbek tili Davlat tili maqomini olgan korxona va tashkilotlarda ish yuritish 
ya‘ni hujjatlar bilan ishlash o‘zbek tilida olib borilmoqda. Bu esa o‘z navbatida 
boshqaruv xodimlarining ishlarini engillashtirmokda. 
Respublikamizda keyingi paytlarda kompyuterlar bilan ishlash yaxshi yo‘lga 
qo‘yilmokda va shu bilan birga internet orqali chet el tajribalaridan foydalanilgan 
holda axborotlarni uzatish, xatlarni jo‘natish, fikr almashinish hattoki shartnomalar 

---

193 
tuzish ishlari ham amalga oshirilmoqda. 
Shu sababli korxonalarning har bir bo‘limlarida kompyuterlarga ehtiyoj ortib 
bormoqda. Ilgari kerakli hujjatlarni turli xil kataloglardan qidirib topib, shaxs 
egalariga topshirguncha ancha vaqt sarflanardi. Hozir esa hujjatlar, ish papkalari, 
shartnomalar va boshqa xil hujjatlar kompyuterga yuklanib arxivning qaysi 
qatorida qaysi hujjat saqlanishini osonlik bilan topish mumkin. Bu esa o‘z 
navbatida vaqtni va kog‘ozni tejashga olib kelmoqda. 
Har qanday qarorni tayyorlanishi va uni xodimlarga etkazilishida ham 
kompyuter texnologiyalari yordamga kelgan. Bundan tashqari qarorlar, yangi 
qonun-qoidalarni va shu kabi ishlarni tez etkazish borasida faks va zamonaviy 
axborot vositalaridan unumli foydalanilmoqda. 
Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan siyosatlardan biri tadbirkorlarga 
qulayliklar yaratishdir. Bu qulayliklar bo‘lar-bo‘lmas hujjatlarni to‘ldirish, ularni 
tegishli shaxslarga olib borib imzolatish va shu kabilarga chek qo‘yishdan 
iboratdir. Tadbirkor yangi ish yuritmoqchi bo‘lsa turli tashkilot va firmalarga 
kechayu-kunduz hisobot berishi va ularga o‘z faoliyatini maqsadini tushuntirib 
berish kabi ishlardan ozod bo‘lmoqda. Bu o‘z navbatida korxonalarda ish 
yuritishni ixchamlashtirib, samara bermokda.