1. Олти бўғинли механимзни лойихалаш

1.2.2. Олти бўғинли кривошип-ползунли механизми харакат троекториясини қуриш.



2-rasm. Олти бўғинли кривошип-ползунли механизм

Xarakat trayektoriyasi qurish uchun uzunligi masshtab koyeffitsentini aniqlab olish lozim .

Bu yerda : l_OA-yetaklovchi zvenoning xaqiqiy uzunligi, (m)

OA-ixtiyoriy kesma uzunligi bo'lib, qabul qilinadi (mm).

Aniqlangan uzunlik masshtab koeffitsenti orqali mexanizmning qolgan zvenolarining kesma uzunliklari aniqlanadi.

AB=

AС=

Mexanizmni xarakat trayektoriyasini qurish uchun tekislikdan ixtiyoriy «o» nuqta qabul qilinadi.

Qabul qilingan «O»nuqta orqali radiusi R=OA qismiga teng aylana o'tkaziladi.

«O» nuqta orqali OX₁ va OY₁ o'q chiziqlar o’tkaziladi.

Mehanizm xarakat trayektoriyasini qurish uchun boshlang'ich xolatini aniqlash lozim. Buning uchun mexanizmning 3-yoki 5-zvenosi tanlab olish lozim.

Misol uchun 3-zveno uchun boshlang'ich xolat qabul qilinsa. U xolda OA va AB kesmalar bir tog'ri chiziqda yotishi lozim. Demak B nuqta OX₁ o'qida xarakatlanishini bilgan xolda, aylana sirtida A_o nuqtani xosil qilamiz A_o nuqta OX₁ o'qida yotadi.

Aniqlangan A_o nuqta orqali aylanani teng 12 ta bolakka ajratamiz.

Bazi xollarda 8 ta,24 ta, 36 ta va 48 ta bo'lakka ajratiladi. Qancha ko'p bo'laklarga ajratish, shuncha oniy troektorik ko'rinishga olib keladi.

Aylanani 12 ta bo'lakka ajratilish natijasida, aylana sirtiga A_1, A₂……..A₁₁ nuqtalarni xosil qiladi.

Xosil bo'lgan nuqtalar orqali OX₁ o'qida A_i nuqtalardan AB kesma uzoqlikda joylashgan B_i nuqtalarni aniqlaymiz.

Aniqlangan nuqtalarni tutashtirish natijasida AB nuqtaning xarakat trayektoriyasi quriladi

Mexanizmning «C» nuqtasining xarakati OY₁o'qida yotadi.

Bundan kelib chiqib, aylana sifatidagi A_i orqali OY_i o'qida AC kesma uzoqligida C_i nuqtalarni xosil qilinadi. Aniqlangan C_i nuqtalarni tutashtirish natijasida C nuqtaning xarakat traektoriyasi (3-rasm) qilinadi.

Natijada 2-rasmda berilgan olti bog'inli mexanizmning xarakat trayektoriyasi (3-rasm) xosil bo'ladi.

4-rasm. Olti bo'g'inli mexanizmning xarakat trayektoriyasi

1.2.3. Механизмнинг В нуқтанинг Siljishlar, tezliklar va tezlashishlarni grafik diferensirlashtirish usulida aniqlash.