1. Nizo, ularning kelib chiqish sabablari va turlari. Nizo jarayonidagi bosqichlar va oqibatlar

•
nshlab chiqarishda:
• xodim bilan xodim o’rtasida; 
• xodim bilan rahbar o’rtasida; 
• rahbar bilan rahbar va hokazolar o’rtasida bo’lishi mumkin. Buni quyidagicha tasvirlash 
mumkin (64-chizma). 
Shaxslar o’rtasidagi 
nizo ko’p hollarda ularning u yoki bu masalaga bo’lgan nuqtai 
nazarlarining mos tushmasligi, rahbarlar o’rtasida resurslarni taqsimlash, xodimlar bilan rahbar 
o’rtasida esa ish sharoitini qoniqarsizligi kabilar yuzasidan vujudga kelishi mumkin. Bir lavozimga 
ikki nomzod qo’yilganda ham shu turdagi nizolar kelib chiqish hollari bo’ladi. 
Shaxslar to’qnashuvi ham shaxslararo nizo tufayli bo’lishi mumkin. Zero, har xil toifa, 
fe’ldagi odamlar hamma vaqt ham bir-birlarini tushunavermaydilar. Garchi bir ko’rinishda bizga 
shundoq tuyulsada, shaxslararo nizolarning 75-80 foizi moddiy manfaatdorlik zamirida sodir 
bo’ladi. 
64-chizma. Shaxslararo nizolar.
 
Shaxs bilan guruh o’rtasidagi nizolar, odatda ayrim shaxsning u yoki bu narsaga nisbatan 
bo’lgan fikrining yoki manfaatining guruh fikriga yoki manfaatiga mos tushmaslik oqibatida 
vujudga keladi. Aytaylik, biror oliygoh dotsenti o’zining asosiy ish joyidan tashqari pul topish 
maqsadida boshqa 2-3 joyda, shu jumladan, firmada ishlayotgani umumkafedra manfaatiga zid 
keladi. Chunki kafedra jamoasi uning shuncha joyda ishlab asosiy ish joyidagi ishni qotira olmay, 
o’lda-jo’lda ishlashidan manfaatdor emas. Bunday qarama-qarshi holat ular o’rtasida nizoning kelib 
chiqishiga sabab bo’ladi. 
Xuddi shunday holat rahbarning biror-bir bo’lim xodimlariga nisbatan qo’llagan noo’rin 
jazosi rahbar bilan guruh o’rtasidagi to’qnashuvga olib kelishi mumkin (65-chizma). 
65-chizma. Shaxs bilan guruh o’rtasidagi nizolar.
Aholida shaxsning guruh bilan to’qnashuvi ham alohida shaxs va guruh o’rtasidagi 
kelishmovchilik oqibatida bo’ladi. Masalan, mahsulot ishlab chiqarishni ko’paytirish yo’llaridan 
biri uning narxini nisbatan pasaytirish yo’lidir. Bu masalani korxona majlisida muhokama qilish 
jarayonida bir guruh xodimdar bunday yo’l korxona zimmasiga yuklatilgan rejani bajarilishiga 
imkon berishini aytsa, boshqa bir xodim bunday yo’l mahsulot sifatining pasayishiga, uning ustiga-
ustak hozirgi ishlab chiqarayotgan mahsulotning sifati shundoq ham raqobatdosh korxonalarda 
ishlab chiqarilayotgan aynan shunday turdagi mahsulot sifatidan past ekanligaga shama qilib, bu 
yo’lning noto’g’riligini isbotlamoqchi bo’ladi. 
Korxona
Shaxs
Shaxs 
Nizo 
Korxona
Shaxs
Guruh 
Nizo 

---

Bu yerda bir guruh xodimlarning fikri alohida xodimning fikriga mos tushmayapti. Bunday 
holat ham nizo kelib chiqishi uchun sabab bo’ladi. 
Har bir ishlab chiqarish jamoasida xodimlarning o’zaro munosabati ikki tarkibiy doirada: 
• formal (yoki rasmiy) va 
• noformal (yoki norasmiy) doirada amalga oshadi.