1. Мукаддима маълумот дар бораи фан

121.НОРМА - ҲОДИСАИ МУҲИМИ ЗАБОН
Нормаи забон бояд дар муносибати дутарафаи структура ва норма, ки дар давраи муайяни таърихй аз тарафи ҷамъият эътироф гардидааст, асос ёбад. Норма дар забоншиносй яке аз ҳодисаҳои мураккаб ва душвор мебошад. Косериу муносибати система ва меъёри забонро барои забонҳо воситаи муҳим мешуморад ва ин хусусият дар забонҳо гуногун аст, мегўяд ў. Вай чунин мешуморад, ки дар фонетика система мавқеи муҳим дорад ва системаи овозҳо дар забонҳо гуногунанд, аммо дар маъно (лексика) ва хусусан, грамматика норма роли асосй дорад. Ин гуфтаҳои Косериуро забоншиносони дигар Н.С.Трубецкой. Ж.Фурке низ дуруст шуморидаанд. Хусусияти бо аломат ифода гардидани фонема, муайян кардани худуди махдудшавии аломат (релевантность): нуфуз-нуфус, мавҳум-мафҳум, тўб-тўп. суроғ-сўрох, қад-қат, қарз-қарс ва ғайра, зеро талаффузи овозҳо, хусусан овозҳои чуфт, ба ҳамдигар хеле наздик аст, бинобар ин аз ҷиҳати мавқеи истеъмол низ онҳоро муайян кардан лозим меояд. Дар муайян намудани норма фарқи маъно ва сохти кали.масозиро низ дар назар доштан лозим, зеро дар кагшмасозй низ норма ва структураи забонҳои пурра мувофиқат намекунад. Ю.С.Степанов, А.Н.Леонтев, Л.А.Новиков дар бораи структура ва норма дар лексика ҳамфикранд: «Нормаи лексикй-семантикй, мегўянд онҳо, робитаи ба структура мувофиқаткунанда мебошад». Ҳоло дар забоншиносии умумй, ба сабаби омўхта нашудани нормаи ҳамаи забонҳо, хусусиятҳои нормаи лексикй (нисбатан кам омўхта шуда бошад ҳам) дар муқоиса бо нормаи орфограмй ва морфологй омўхта шудааст.