1-modul. To‘plamlar nazariyasiga kirish va matematik mantiq elementlari mavzu: Matematika faniga kirish

4

Бурбаки (Bourbaki Nicolas, 1937-1968)-  француз математиклари (А.Вейль, А.Картан, 

Ж.Дьедонне, К.Шевалле, Ж.Дельсарт) ташкил қилган ижодий гуруҳ.  

---

matematik  masalalar  bilan  almashtirsa  bo‗ladi.  Odatda  bunday  masalalar 

algoritmik  yechimga  ega,  shuning  uchun  ham  bunday  yondashish  zamonaviy 

kompyuter  vositalari  yordamida  og‗zaki  muloqotning  avtomatik  tarzda  analiz  va 

sintez  qilish,  axborotlarni  qayta  ishlash,  avtomatik  tarjima  tizimlarini  yaratish 

uchun zarurdir. 

Shu bilan birga matnlarni lingvistik jihatdan tahlil qilish,  leksiko-grammatik 

hodisalarni  topish,  funksional  va  pragmatik  tomondan  matnning  strukturaviy-

semantik  va  stilistik  xususiyatlarini  anglashida  ma‘lum  darajada  matematik 

taffakkur metodlaridan foydalanishi maqsadga muvofiq

5

. 

Matematik  lingvistika  tilshunoslik  bo‗limi  sifatida  tabiiy  tillar  hodisalarini 

va  ularni  tadqiq  etish  jarayonlarini  mavhumiy-semiotik  modellashtirish  usulidan 

foydalanadi;  matematik  fan  sifatida  esa  ana  shu  modellarning  eng  umumiy 

xossalarini tadqiq etadi va ularning tuzilish usullarini o‗rganadi.  

Uning  asosiy  tushunchalari  —  asos  qilib  olingan  belgi-ishoralar  (alifbo, 

lug‗at)  va  ma‘lum  alifbo  belgi-ishoralarining  ketma-ketliklari  (so‗z  shakllar, 

iboralar)  kabi  tushunchalardir.  Bu  asosiy  tushunchalar  tilshunoslikning  har  bir 

sathida  qo‗llanadi.  SHuning  uchun  ham  o‗z  maqsad-vazifasiga  kura,  matematik 

lingvistika eng avvalo nazariy tilshunoslik vositasi hisoblanadi.