1-модул. Maktabgacha ta’limda bolalarni tabiat bilan tanishtirishning nazariy asoslari va tabiat haqida tushuncha

 
rivojlantnrishga katta hissa 
qo‗shganlardan biri. 
Pestalotsi tarbiya sistemasi oldiga bolalarni garmonik jismoniy
 
mehnat, 
axloqiy va aqliy kamol toptirish vazifasini
 
qo‗ydi. 
Aqliy
 
tarbiya sohasida
 
u pedagogika tarixida muhim ahamiyatga ega bo‗lgan 
ikkita muhim qoidani
 
aytgan. Birinchisi, ta‘lim jarayonida ko‗rgazmali qurollardan 
keng foydalanish zarurligini isbotlash va targ‗ib qilishdir.
 
Pestalotsi hissiy idrokni 
bilishning
 
boshlanishi deb hisoblar va shuning uchun u bolalarda tabiatni kuzatish 
madaniyatini shakllantirish zarur, deb talab qilardi. Ikkinchisi rivojlanuvchi ta‘lim 
g‗oyasi edi. Unda ta‘lim jarayonini shunday tashkil qilish kerak ediki, bu narsa 
ma‘lumotlarni to‗plashgagina emas, balki bolalarning qobiliyatini rivojlantirishga 
olib borsin, ularni kelajakdagi mustaqil faoliyatga tayyorlasin. 
Pestalotsi fikricha, tarbiyaning maqsadi insonlarning barcha tabiiy kuchlari 
va qobiliyatlarini har tomonlama hamda uyg‗un o‗stirishdan iborat. Uning 
elementar ma‘lumot nazariyasiga
 
ko‗ra tarbiyalash oddiy
 
elementlardan boshlanib, 
asta-sekin murakkab darajagacha ko‗tarilib borishi kerak. Uning «Gertruda o‗z 
bolalarini qanday qilib o‗qitadi (1801), «Ona-lar kitobi» (1806), «Oqqush 
qo‗shig‗i» (1826) kabi asarlari pedagogika
 
fanini rivojlantirishda, tarbiyachilarning 
ma‘rifatparvarlik faoliyatlarida katta ahamiyatga ega bo‗ldi. 
Rus milliy pedagogikasining asoschisi K.D.Ushinskiy 1824-yili Rossiyaning 
Tula shaxrida tug‗ilgan. U ―Bolalar dunyosi‖, ―Ona tili‖, ―Muallimlar uchun 
qo‗llanma‖ asarlarini yozgan. 
K.D.Ushinskiy boshlang‗ich maktabdagi ta‘lim mazmunini asoslab berish 
bilan birga undagi qonun-qoida, tartib, metod va vositalarini ham ishlab chiqib, 
didaktika faniga katta hissa qo‗shdi. Bu esa ajoyib yangilik sifatida muhim 
ahamiyat kasb etdi. U eng avvalo o‗qitishni bolalar mehnati bilan bog‗lashni 
tavsiya qildi. 
K.D.Ushinskiy chet el maktablarida olib borilayotgan ta‘lim-tarbiyani 
o‗rganib, o‗zining ―Pedagogik adabiyotning foydasi‖, ―Boshlang‗ich ta‘lim 
metodikasi‖ hamda ―Ona so‗zi‖ asarlarini yozdi. 
K. D. Ushinskiy

(1824—1870),

pedagog, Rossiyada pedagogikani 
rivojlanishiga munosib