1 modul. GİMnastikanin’ rawajlaniw tariyxi joba Gimnastikanın’ payda bolıwı h’a’m rawajlanıwı Milliy gimnastika sistemaları

2.1.  Sabaqtın’ tayarlıq bo’limin o’tkeriw metodikası 

A’dette gimnastika sabag’ı oqıwshılardın’ saplanıwı menen baslanadı. Sabaq 

basında sport zaldın’ uzın ta’repinde, aynag’a arqa menen qarap 1-2m qashıqlıqta  

boyma –boy bir qa’targ’a saplanadı. Bunday qatarda oqıwshılar mug’allimdi, al 

mug’allim ese oqıwshılardı jaqsı ko’redi. Kishi mektep  jasındag’ı  oqıwshılarg’a 

durıs saplanıwdı u’yretiw ushın h’a’r 40sm den polg’a belgi sızıp qoyıp, olarg’a 

kimnin’ qasında kim turatug’ınlıg’ın tu’sindiriledi. Ha’mme oqıwshı o’z ornın 

bilgennen keyin  mug’allim oqıwshılardın’ ishinen tapsırmanı jaqsı o’zlestirgen 

oqıwshıg’a  h’a’m  son’ının  na’wbetshige  oqıwshılardı  sapqa  diziwge  tapsırma  

beredi. 

Na’wbetshi  «TEGİSLEN!»  «TİKLEN!»  dep  komanda  beredi.  «TİKLEN» 

komandasınan  keyin  mug’allim  oqıwshılar  menen  sa’lemlesedi  (4-klasstan 

baslap  na’wbetshi    mug’allimge  raport  berip  baslaydı)  h’a’  sabaq  wazıypası 

menen tanıstıradı. Sabaqtın’ wazıypasın aytqannan keyin saptag’ı shınıg’ıwlardı 

u’yreniwge h’a’m a’ste ju’rip-juwırıwg’a o’tiledi. 

Juwırıw  waqtında  oqıwshılardı  basqarıw  u’lken  a’h’miyetke  iye.  Kolonna 

basında  berilgen  tempti  uslap  biletug’ın  oqıwshı  ju’riw  kerek.  Shınıg’ıwdı 

orınlaw  waqtında  oqıwshılardı  basqarıw  a’mellerin  tan’lawg’a  u’lken  dıqqat 

awdarıw  tiyis:  mug’allimnin’    sanap  turıwı,  shappat  qag’ıw,  oqıwshılardın’ 

o’zlerinin’ sanawı, muzıka menen birge alıp barılıwı h’.t.b. Ha’r qanday basqarıw 

a’meli  waqtında  mug’allim,  oqıwshılarg’a  eskertiw  h’a’m  qa’telerin  du’zetiw 

mu’mkinshiligne iye bolıwı kerek.   

Sabaqtın’  tayarlıq  bo’limin  ko’bnese  Ulıwma  rawajlandırıwshı 

shınııg’ıwlardı (URSh) orınlaw menen tamamlaydı. URSh orınlaw ushın aldıng’ı 

qa’tarda  boyı  pa’s  oqıwshılar  turıw  kerek.  Mug’allim  shınıg’ıw  ko’rsetkende 

ayna ko’rnisi ta’rizinde orınlaw tiyis.  URSh kompleksinde sabaqtın’ tiykarg’ı 

bo’liminde  o’zlestiriletug’ın  h’a’m  bekkemlenetug’ın  keltirip  shıg’arıwshı 

shınıg’ıwlar qosıwg’a boladı. URSh orınına tayarlıq bo’limge qıyın bolmag’an 

32  yamasa  64  sang’a  orınlanatug’ın  erkin  shınıg’ıwlar  qollanıwg’a  boladı. 

Bunday  shınıg’ıwlardın’  tiykarg’  wazıypası  oqıwshılardın’  koordinatsiyalıq 

h’a’m h’a’reketlerdi yadta tutıw uqıblıqların rawajlandırıw. Bunday shınıg’ıwlar 

kishi mektep jasındag’ı oqıwshılar menen sabaq o’tkende u’lken a’h’miyetke iye. 

Usı maqsette mug’allimnin’ o’zi du’zgen erkin shınıg’ıwlar paydalanılsa boladı, 

mısalı:  D.j.  t.t.;  1-shep  qol  qaptalg’a;  2-on’  qol  qaptalg’a;  3-qollardı  joqarı 

ko’terip  kesilistiriw  (alaqanlar  aldıg’a);  4-t.t;    5-  aldıg’a  kerilip  iyiliw,  qollar 

qaptalda;  6-t.t;  7-qollardı  aldıg’a  sozıp  otırıw;  8-t.t,  qollar  belde;  9-  shep  ayaq 

penen aldıga sermew, qollar menen ayaqtın’ astınan shapatlaw; 10-t.t.; 11-shep 

ayaq penen aldıg’a sermew, qollar menen ayaqtın’ astınan shapatlaw; 12- t.t.; 13- 

ayaqlardı ashıp sekiriw, qollar aldıda; 14-sekirip t.t.; 15- sekirip, kollardı sırttan-

joqarıg’a  aparıp  bastın’  u’stinde  shapatlaw;  16-sekirip  d.j.  Shınıg’ıwdı  eki  ret 

orınlaw kerek. 

Sabaqqa oqıwshılardın’ qızıg’ıwshılıg’ın asırıw ushın orınlanıp atırg’an h’a’r 

bir shınıg’ıwdı tekserip h’a’m bah’alap barıw za’ru’r. 

Sabaq  barısında  mug’allim  h’a’mme  waqıt  oqıwshılardın’  h’a’reketlerin 

gu’zetip barıp, shınıg’ıwlardı durıs orınlawı ushın olarg’a tiyisli ko’rsetpelerdi 

---

berip barıwı tiyis. Sabaqta oqıwshılarg’a joqarı talapshan’lıq etiw mug’allimnin’ 

abroyın  asıradı  sonın’  menen  sabaqtın’  abroyı  asadı.  Kishi  mektep  jasındag’ı 

oqıwshılar  menen  sap  shınıg’ıwların,  URSh  waqtında  qollardın’  h’a’m 

ayaqlardın’  ayrıqsha  jag’daylarına,  sekirip  jerge  anıq  tu’siwlerge,  yag’nıy 

h’a’reket mektebin qurıwshı elementlerdi o’zlestiriwde  sabaq o’tkende ayrıqsha 

talapshan’lıqtı talap etiw maqsetke muwapıq boladı.