1 Миллий иқтисодиётнинг қарор топиши ва унинг макроиқтисодий кўрсаткичлари

• 1

• Миллий иқтисодиётнинг қарор топиши ва унинг макроиқтисодий кўрсаткичлари.

• 2

• Миллий маҳсулотнинг мазмуни, таркибий қисмлари ва ҳаракат шакллари.

• 3

• Ялпи ички маҳсулотни ҳисоблаш усуллари.

• Миллий иқтисодиёт таркибий тузилмасининг шаклланишига таъсир кўрсатадиган омиллар

• Макроиқтисодиёт

• Бу мамлакат миқёсида моддий ишлаб чиқариш ва номоддий соҳаларини бир бутун қилиб бирлаштирган миллий ва жаҳон хўжалиги даражасидаги иқтисодиётдир.

• Моддий ишлаб чиқариш

• Номоддий ишлаб чиқариш

• Хизмат кўрсатиш

• Унинг таркиби

• Макроиқтисодий кўрсаткичларнинг аҳамияти

• Ижтимоий такрор ишлаб чиқариш

• Бу жамият миқёсидаги ишлаб чиқариш жараёнларининг мунтазам равишда янгиланиб ва такроран амалга оширилиб турилишидир

• Унинг кўриниши

• Оддий такрор ишлаб чиқариш

• Кенгайтирилган такрор ишлаб чиқариш

• Ялпи миллий маҳсулот

• бу

• Маълум вақт давомида, масалан, бир йилда мамлакат миқиёсида яратилган ва бевосита истеъмолчиларга бориб етадиган барча тайёр маҳсулот ва кўрсатилган хизматларнинг бозор нархидаги қийматидир.

• Ялпи ички маҳсулот

• бу

• Маълум вақт давомида, масалан, бир йилда мамлакат ҳудудида яратилган ва бевосита истеъмолчиларга бориб етадиган барча тайёр маҳсулот ва кўрсатилган хизматларнинг бозор нархидаги қийматидир.

• Реал ЯИМ = Номинал ЯИМ / Нарх индекси

• ЯИМ нинг иккита тури

• Ҳозирги кунда ЯИМ ни ҳисоблашдаги муаммолар

• Ялпи ички маҳсулотни ҳисоблаш усуллари.

• ЯИМ ни қўшилган қийматлар усули бўйича ҳисоблаш - иқтисодиётнинг барча соҳа ва тармоқларидаги қўшилган қийматлар ва маҳсулотларга соф солиқларни жамлаштириш йўли билан ифодаланади.

• ҚҚ = ЯМ - Ор.М

• ЯИМ = ∑ҚҚ + СС

• ЯИМ = ∑ИҲ + ИЖТИМОИЙ СУҒУРТА + ФОЙДА + СС + АМОРТИЗАЦИЯ

• ЯИМ ни ҳаражатлар усули бўйича ҳисоблаш

• Уй хўжаликларининг пировард истеъмоли

• Уй хўжаликларига хизмат кўрсатувчи нотижорат ташкилотларининг пировард истеъмол учун қиладиган ҳаражатлари

• Бундай ҳаражатлар нобозор хизматларнинг қийматини ўз ичига олади. Бу хизматларни кўрсатувчи ташкилотларга — касаба уюшмалари, ҳар хил фондлар, ихтиёрий жамиятлар, сиёсий партиялар ва бошқалар киради. Бундай нобозор хизматларининг қиймати - асосий фондлар қийматининг истеъмол қилинган қисми ҳамда жорий ҳаражатлар йиғиндисига тенг.

• Ички инвестиция-лардан фойдаланиш самарадорли-гини ошириш

• Кафолат-гаров жамғармалари тизимини шакллантириш

• Қимматли қоғозлар бозорини янада ривожлантириш

• Марказлашган кредит ресурсларнинг бир қисмини тез қоплайдиган инвестицион лойиҳаларни молиялаштиришга қаратиш

• Инвестицион лойиҳаларни молиялаштиришнинг нокредит усуллари (лизинг, франчайзинг, факторинг кабилар) дан фойдаланишни кенгайтириш

• Тижорат асосида доимий равишда фаолият юритадиган инвестицион лойиҳалар кўргазмасини ташкил қилиш.

• Соф экспорт = Экспорт - Импорт

• Мисол: Мамлакат «Ташқи дунё»га 100 млрд. долларлик маҳсулот экспорт қилди. «Ташқи дунё»дан эса 80 млрд. долларлик маҳсулот импорт қилди. Соф эскпортни аниқланг.

• Соф экспорт = 100 млрд. - 80 млрд. = 20 млрд.

• Товарлар экспорт ёки импортда ҳисобга олинмайдиган товарлар

• ЯИМ ни харажатларга асосланиб хисобланаётганда унинг таркибига қўшилмайдиган харажатлар