1. mexanikaning fizik asoslari 1- §. Sanoq sistemasi. Moddiy nuqta kinematikasi

tekis o`zgaruvchan harakat tenglamasidir
. 
(1.11) va (1.12) tenglamalarni birgalikda echib va ulardan 
t
ni 
chiqarib tashlab yo`l, tezlik va tezlanishni bog`lovchi munosabatni hosil 
qilamiz: 
aS
2
2
0
2




, 
(1.13) 
Bu formulalardan foydalanib tekis o`zgaruvchan harakatning tezlik 
va yo`l grafiklarini chizish mumkin (1.3-rasm). Tezlik grafigini chizish 
uchun absissa o`qiga vaqtning, ordinata o`qiga esa tezlikning qiymatini 
t 
O 
3 
4 
1 
2 

 
1.3 – расм. 
1.3-rasm 
t 

---

qo`yamiz. Agar 
0
0



bo`lsa, (1.3 – rasm, 1-to`g`ri chiziq) u holda tezlik grafigi koordinata boshidan 
o`tgan to`g`ri chiziqdan iborat bo`ladi. 
0
0



bo`lganda esa tezlik grafigi ordinata o`qida 
0


ga teng 
kesmadan boshlanadi. 1.3 – rasmdagi 1,2-to`g`ri chiziqlar 
0

а
; 3 – to`g`ri chiziq tekis (
0

а
) 
sekinlanuvchan harakatni, 4-to`g`ri chiziq esa (
const


) to`g`ri chiziqli tekis harakatni ifodalaydi 
(
0

а
). 
Tekis o`zgaruvchan harakatning yo`l grafigi esa yarim parabola shaklida bo`ladi, chunki 
px
y
2
2

parabola tenglamasidir. Agar 
)
6
,
5
,
4
(
2


a
ax
y
qiymatlarni olganda tenglama grafigini 
chizadigan bo`lsak, u holda xuddi biz 
2
2
t
a
S

tenglama yordamida hosil qilgan grafikka o`xshash grafik 
hosil qiladi.