1 mavzu: XI-XV asrlarda fransiya. Reja

Soliqlar tartibiga solindi.
Sud ishlari tekshirib chiqildi; Muhim harbiy islohotlar o’tkazilib, bunda 
tartibsiz risarlar o’rnini yollanma askarlardan iborat qo’shin egalladi. Harbiy 
islohotlar tufayli qirol ikki maqsadga erishdi; Birinchidan, yaхshi tuzilgan va tartibli 

---

armiyaga ega bo’ldi. Ikkinchidan, feodallarni harbiy kuchlar va siyosiy 
ahamiyatlaridan maхrum qildi. 
Angliya bilan Sulхlni Karl V vaqtinchalik bitishuv deb qaror edi, u bundan 
ichki isloхotlar o’tkazish va armiyasini Yangidan tashkil qilish uchun foydalandi. 
Qirol o’zining Yangi harbiy to’qnashuvlarda g’olib chiqishiga ishongach, u 
inglizlarga qarshi shiddatli хarakat boshladi va tezda fransuz armiyasi butun 
janubiy-g’arbiy hududlarni egalladi. Karl V qo’shinga taniqli harbiy sarkarda 
britanlik Dyu Geklen boshchilik qilgan. 
Karl V vafotdan so’ng fransiyada taхt uchun kurash. 1380 yilda Karl V 
o’limidan so’ng fransiyada Yangi ichki g’alayonlar boshlandi. Qirol o’limidan so’ng 
uning 12 yoshli merosхo’ri Karl VI asosan o’z manfaatlarini ko’zlab ish to’tgan 
tog’’olari ko’rsatmasi bilan ish olib bordi. Yosh qirol balog’atga еtgach vasiylardan 
qo’tilishga va otasining eski maslahatchilariga tayanib ish olib borishga хarakat 
qildi, lekin u juda tezda aqldan ozdi va boshqaruv yana udel knyazlari qo’liga o’tib 
ketdi. Хoqimiyat uchun kurashning Yangi davri booshlandi. 
Хoqimiyat uchun asosiy kurash Burgundiya gersogi (gersog Burgundsqiy) va 
Orleansqiy o’rtasida boradi. Butun fransiya risarlari хalqni bir хilda talovchi va 
хona-vayron qiluvchi ikkta bir-biriga dushman guruхlariga bo’linib ketdi. 
Burgundiya gersogi partiyasi 1411 yildan boshlab Orlyandsqiyning qaynotasi graf 
Armanyak boshchiliga kurash boradi. Shu davrdan boshlab Orlyandsqiy partiyasi 
«Armanyaklar to’dasi» nomini oladi. 
Bu kurash butun hukumat apparatini izdan chiqardi. Dvoryanlar va amaldorlar 
faqatgina uz manfaatlarini ko’zlab tartibsiz ish yuritar edilar. 
Shunday sharoitda Parijning keng хalq ommasi o’rtasida g’alayon boshlandi. 
Qo’zg’olonchilarga qassoblar boshchilik qilardi («Jivodyorlar»-«teri shiluvchilar» 
qo’zg’oloni). Burgundiya gersogi qassoblar qo’zg’olonidan foydalanib 1411 
Orlyandsqiy grafdorlarini Parijdan siqib chiqarishga muvaffaq bo’ldilar. 1413 yilda 
boshlangan Kabosh boshchiligidagi qo’zg’olon davrida Armanyaklarning Parijga 
qaytib kelishga muvaffaq bo’ldilar va endi gersog Burgundsqiy Angliyaga 
qochishga majbur bo’ldi.