1 мавзу: Ҳужжатларни классификациялаш ҳақида умумий тушунча



Download 1,43 Mb.
Pdf ko'rish
bet49/106
Sana08.08.2021
Hajmi1,43 Mb.
#142600
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   106
Bog'liq
kutubxona kataloglari

Gotfried Leybnits
 (
1646-1716

Nemis filosof va mantiqshunosi, matematik, fizik, 
kashfiyotchi, tarixchi va tilshunos olimi [1][2][4]
 
Gotfried Leybnitsning kutubxona klassifikatsiyasi 
juda mashhurdir.  
 
Gannover ommaviy kutubxonasidagi G. Leybnits 
portreti 
 
 
 
                   
   Uning  sxemasida  logika,  etika  va  siyosat  bilan  birga  tabiiyot  fanlarini, 
matematika  va  filologiyani  ham  o‗z  ichiga  olgan  falsafa  bo‗limi  ancha 
mufassal  ishlangan  edi.  Falsafani  o‗sha  vaqtdagi  juda  ko‗p  ilmiy 
klassifikatsiyalar  uchun  xarakterli  bo‗lgan  bunday  talqin  qilish  XVIII  asr 
oxirigacha davom etgan. 


 
 
 
49 
G‗arbiy  Yevropadagi  har  xil  universitet  kutubxonalarida  foydalanilgan 
«fakul‘tet  sistemalari»  bilan  bir  vaqtda  «fransuz  sistemasi»  deb  atalgan 
sistema  ham  keng  yoyildi;  ikki  asr  davomida  (XIX  asr  boshlariga  qadar) 
Fransiyaning  nashriyotlari  va  kitob  do‗konlari  bibliografiyalarida  hamda 
bosma  kataloglarida  ana  shu  sistema  qo‗llanilgan.  Bu  bibliografiya  va 
kataloglar  mashhur  fransuz  bibliograflari  va  kutubxonachilari  tomonidan 
tuzilar edi. 
«Fransuz  sistemasi»ning  variantlari  goho  juda  detallashtirib  yuborilar, 
ayrimlari 500 tagacha bo‗linmani, shu jumladan nashrlarning xarakteri va tur, 
belgilariga  qarab  tashkil  etilgan  juda  ko‗p  bo‗linmalarni  o‗z  ichiga  oladi. 
«Fransuz  sistemasi»,  «fakul‘tet  sistemalari»ga  ko‗p  jihatdan  o‗xshashdir. 
«Fransuz  sistemasida»  ilohiyot,  yuridik  fanlar  va  falsafa  (meditsina  odatda 
falsafa  bo‗limiga  kiritilar  edi)  bo‗limlari  asosiy  o‗rinda  turar  edi.  Biroq  bu 
sistemaning bir qancha variantlarida ayrim fanlar falsafa  qismidan ajratilgan: 
tarix,  ijtimoiy  fanlar,  badiiy  adabiyot  mustaqil  bo‗limlari  va  boshqa  ayrim 
mustaqil  bo‗limlar  vujudga  kelgan.  Keyinchalik  «frantsuz  sistemasi» 
birmuncha  o‗zgartirilgan  holda  Yevropadagi  bir  qancha  mamlakatlar 
kutubxonalarida qo‗llanila boshladi. 
Tuzilishi o‗z davridagi ilmiy bilimlar darajasiga javob bergan K. Gesner 
va  G.  Leybnits  sistemalaridan  farqli  o‗laroq  «fransuz  sistemasi»  kitob 
klassifikatsiyasining  amaliy  vazifalari  bilan  ko‗p  darajada  bog‗langan  hamda 
klassifikatsiyaning  ko‗p  variantlarida  katolitsizmning  reaktsion  qarashlarini 
aks ettirgan edi. 
Ingliz  faylasufi  Frensis  Bekonning  (1561-1626  yillar)  XVII  asr 
boshlarida  tuzgal  fanlar  klassifikatsiyasi  XVII  va  XIX  asrlardagi  kutubxona 
klassifikatsiyasi sxemalarining, shu jumladan, «fransuz sistemasi» eng keyingi 
variantlarining tuzilishiga katta ta‘sir ko‗rsatdi.  


 
 
 
50 
U  fanni  taraqqiy  ettirish  uchun  katta  ahamiyatga  ega  bo‗ldi.  Shuni 
ta‘kidlab  o‗tish  kerakki,  oradan  bir  yarim  asr  o‗tgandan  so‗ng  bu 
klassifikatsiya birmuncha o‗zgartirilgan va to‗ldirilgan holda D. Didro bilan J. 
L.  Dalamber  tomonidan  nashr  etilgan  ko‗p  tomli  frantsuz  entsiklopediyasiga 
asos  qilib  olingan  hamda  feodalizmga,  absolyutizmga  va  reaktsion  cherkov 
ideologiyasiga  qarshi  kurashda  revolyutsion 
burjuaziyaning  g‗oyaviy  quroli  bo‗lib  xizmat 
qilgan edi.  

Download 1,43 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   106




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish