1 мавзу: Ҳужжатларни классификациялаш ҳақида умумий тушунча

Pol Otle (Paul Otlet) (1868-1944)
UO‘K ni faqat Yevropa 
emas, 
Lotin 
Amerika 
mamalakati, Afrika, Osiyo, 
Avstraliya ham qo‘llagan. 
Uning targ‘ibotida Xalqaro 
bibliografik 
institutining 
(XBI) ilmiy kotibi 
Pol Otle 
hissa qo‘shgan.
 
UO‘K anchagina mufasallashtirilgan rubrikalarning ayrim nomlariga aniqlik 
kiritilgan, biroq asosiy o‘zgartirishlar klassifikatsiya strukturasiga taaluqlidir. XBI 
aniqlagichlar – umumiy va analitik ajratkichlarning butun bir sistemasini ishlab 
chiqqan. Jadvalda UO‘K ning eng ko‘p qo‘llaniladigan tanitish belgilari bo‘lgan 
umumiy aniqlagichlari ko‘rsatilgan. 
Belgi_«_+_»_(Biriktirish)'>Belgi « + » (Biriktirish)
Prisoedinenie
Hujjatni mazmunini bitta indeks ochib berilmasa, hujjatda ikki yoki undan ortiq 
masala yoritilgan bo‘lsa, talaffuzda «va»
7+8 
San’at va adabiyot 
622+669 
Tog‘ ishi va metallurgiya 
(7+8) 
Shimoliy va Janubiy Amerika 
Belgi
« / »
(Tarqalish) 
Rasprosranenie.
Hujjatning mazmuni o‘nlik qatorida ketma-ketlikda joylashgan bo‘lsa, bir nechta 
izchil joylashuvchi alohida tushunchalarni qamrab oluvchi yangi tushuncha 
indeksini hosil qilishi kerak. 
615/618 
Kasalliklar, ularning oldini olish, davolash 
592/599 
Sistematik zoologiya 

---

110 
Belgi « : » (Munosobat).
Talaffuz munosabatida 
Dastlabki tushunchalar o‘rtasidagi aloqani aks ettiruvchi yangi tushuncha 
indeksini yaratish lozim. 
61:34 
Sud meditsinasi 
016 
Tarmoq bibliografiyasi 
016:677 
To‘qimachilik sanoati bibliografiyasi 
31 
Statistika 
31:63 
Qozog‘iston statistikasi 
Forma aniqlagichlari 
(031) Ensiklopediya 
622 (031) Tog‘ ishlsri bo‘yicha ensiklopediya
Umumiy aniqlagichlar qavsda yoziladi. 
Aniqlagichlar yordamida turli xil hujjatlarni, adabiy yoki grafik materiallarini, 
vaqtli va davomli nashrlarni gruppalash mumkin. 
Masalan:
512 (075) 
Ingliz tilidan o‘quv qo‘llanma 
52 (091) 
Institut astronomiyasi 
53 (063) 
Fizikadan s’ezd materiallari 
54 (054) 
Ximiyadan jurnal maqolalari 
54 (05)
Ximiya jurnali