1 mavzu tibbiyot deontologiyasi asoslari. Hozirgi zamon tibbiyotida yatrogeniya, evtanaziya muammolari. Muloqot turlari. Klinika faoliyati bilan tanishish. Davolash muassasalari faoliyatini tashkil etish

10-Dietasi
Ko’rsatmalar: yurak yetishmovchiligining klinik belgilari bo‘lmagan YUKT kasalligi.
Maqsadi: qon aylanishini yaxshilash, YUKT, jigar va buyraklarning ishlashini, metabolizmni yaxshilash.
Xarakteristikasi: yog‘lar va qisman uglevodlar tufayli energiya qiymatining pasayishi. Natriy xlorid miqdori sezilarli darajada cheklanganligi, suyuqlikni istemol qilishni kamayishi. Kardiovaskulyar va asab tizimlarini tasir qiluvchi moddalar. Kaliy, magniy, lipotropik moddalar,kislotali tasirga ega bo‘lgan mahsulotlarni (sut, sabzavot, mevalar) ko‘paytirish. Go‘sht va baliq qaynatiladi. Oziq-ovqat tuzsiz tayyorlanmoqda. Oziq-ovqat harorati normal.
Kimyoviy tarkibi va energiya qiymati: oqsillar 90 g (hayvon maxsulotlari 55-60 foizi), yog‘lar 70 (25-30 foiz o‘simlik), 350-400 g uglevodlar; energiya qiymati 10,5-10,9 MJ (2500-2600 kkal); natriy xlor 6-7 g (qo‘l boshiga 3-5 g), suyuqlik mikdori 1,2 litr.
Oziqlanish tartibi: kuniga 5 marta.
Mumkin bo’lmagan maxsulot va ovqatlar: yangi non, xamirdan yasalgan mahsulotlar, go‘sht, baliq, qo‘ziqorin va baliqlaridan tayyorlangan sho‘rvalar; go‘sht, g’oz, o‘rdak jigar, buyraklar, miya, go‘sht mahsulotlari, souslar, yog‘li, sho‘r, baliq, ikra, baliq konservalari; tuzlangan va yog‘li pishloqlar; qattiq qovurilgan tuxum, loviya, tuzlangan sabzavotlar; ismaloq, jo‘xori, turp, turp, sarimsoq, piyoz, qo‘ziqorin; o‘tkir, yog‘li va sho‘r atirlar; qo‘ziqorin tolasi,mevalar, go‘sht, baliq, qo‘ziqorin bulyoni, xantal, qalampir, tabiiy qahva, kakao, go‘sht va pishiriq.
Parhez № 10a
Ko‘rsatmalar: Jiddiy yurak yetishmovchiligi bilan kuzatiladigan Yurak Qon Tomir Sistemasi kasalliklari
Parhez maqsadlari; YUKT kasalliklari, jigar, buyrakda qon aylanish faoliyatini tiklash . Moddalar almashinuvini jarayonida hosil bo‘lgan ortiqcha moddalarni chiqarib yuborib moddalar almashinuvini normallashtirish.

Umumiy xarakteristika; oqsil, uglevod yog‘ hisobiga energetik qiymatni kamaytirish. Natriy xloridi suyuqlik miqdorini chegaralash. Taomga tuz qo‘shmaslik oliy nerv sistemasi, jigar, YQQ va buyrakga salbiy ta’sir ko‘rsatuvchi moddalarni keskin chegaralanishi. Kaliy lipotrop miqdorining yetarli bo‘lishi. Organizmning ishqoriyligini oshiruvchi moddalarning(meva, sabzavod, sut maxsulotlari) yetarli miqdorda bo‘lishi. Taom odatda qaynatib tayyorlanadi. Qovurilgan taomlar umuman taqiqlanadi. Issiq va sovuq taomlar taqiqlanadi.

Kimyoviy tarkib va energetik qiymati; oqsil 60gr (70%hayvon), yog‘ 50gr (20-25% o‘simlik), uglevodlar 300gr (70-80 gr shakar va boshqa shirinliklar) Energetik qiymati 7.9 kj(1900 kkal) natriy xlorid cheklanadi,suyuqlik mikdori 0.6-0.7 l
Ovqatlanish tartibi; Kunlik taom 6 martada kichik miqdorlarda qabul qilinadi va parhez davomiyligi 4 haftagacha cho‘ziladi.
Cheklanadigan taom va maxsulotlar; yangi yopilgan non va non maxsulotlari, kolbasa turlari,konservalar, dukaklilar, kletchatkali maxsulotlar, xantal, garmidori, kofe, gazlangan ichimliklar , shokolad, kremli maxsulotlar,uzum va uzum sharbati.
Parhez № 10c
Ko‘rsatmalar; ateroskleroz, miokard nfarkti, gipertoniya.
Maqsadi;Ateroskleroz rivojlanshini sekinlashtirish, moddalar almashinuvini yaxshilash, ortiqcha vazndan qutilish, YUKT va nerv sistemasini zo‘riqtirmasdan oziqlanishni taminlash.
Xarakteristikasi;parhezda hayvon yog‘larini va tez hazm bo‘luvchi uglevodlarni chegaralash. Oqsillar fiziologik normaga asosan qo‘shiladi. Osh tuzi, xolestirin va erkin suyuqlikning chegaralanishi. Taomda kaliy, magniy, vitamin C , B, lipotrop moddallar, ozuqa tolalari, linol kislotaning miqdori oshiriladi. Taom tayyorlashda tuz qo‘shilmaydi. Ovqat harorati o‘rtacha.
Ovqatlanish tartibi; katta bo‘lmagan porsiyalarda 5 marta qabul qilinadi.
Cheklanadigan taom va maxsulotlar; garmidori, dukaklilar, yangi yopilgan non va non maxsulotlari, kolbasa turlari,konservalar, kletchatkali maxsulotlar, xantal, garmidori, , kofe, gazlangan ichimliklar,xren , shokolad, kremli maxsulotlar,uzum va uzum sharbati, Smetana, tvorog, ismaloq, lavlagi, choy, go‘sht va yog‘lar.
Parhez №11
Ko‘rsatmalar; O‘pka, suyaq limfa tugunlar, sili. Infeksion kasalliklardan so‘ng. jarrohlik operasiyalari va travmalardan so‘ng
Parhez maqsadlari; Organizmning ozuqlanish holatini tiklash, uning himoyasini kuchaytirish, tiklanish jarayonlarini tezlashtirish
Umumiy xarakteristika;mazkur parhez kuchaytirilgan energetik qiymatga ega bo‘lib—oqsil, mineral moddalar, vitaminlar miqdori ko‘p bo‘ladi. Taom odatdagiday tayyorlanaveradi.
Kimyoviy tarkib va energetik qiymat;oqsillar110-130gr (60%hayvon), yog‘lar 100-120gr (20-25% o‘simlik) uglevodlar 400-450gr, energetik qiymati 12.6—14.2 kj (3000-3400kkal) NaCl 15gr suyuqlik mikdori 1.5 l

Ovqatlanish tartibi; 5 marta qabul qilinadi.

Cheklanadigan taom va maxsulotlar;juda yog‘li go‘sht va go‘sht maxsulotlari, achchiq va yog‘li souslar, ko‘p krem saqlovchi tort maxsulotlari.

Parhez №12
Ko‘rsatmalar; Oliy nerv sistemas kasalliklari. №10 parhezdan odatiy taomlanishga o‘tishda.

Parhez maqsadlari; Markaziy nerv sistemasi tasirchanligini kamaytirish

Umumiy xarakteristika; oqsil yog‘ uglevodlar normal miqdorda bo‘ladi kaloriyaviyligi normada. Kalsiy miqdori ko‘p, nerv sistemasini qo‘zg‘atuvchi moddalar maksimal chegaralangan.

Kiimyoviy tarkib va energetik qiymati; oqsillar100-110gr, yog‘lar 90-100 uglevodlar 400-550gr, Natriy xlorid 12-15gr, kalsiy 1-1.2gr
Ovqatlanish tartibi; 5-6 marta qabul qilinadi.
Cheklanadigan taom va maxsulotlar; baquvvat baliqli va go‘shtli bulonlar, achchiq taomlar, garmidori, xantal, kofe, shokolad, spirtli ichimliklar.

Parhez №13

Ko‘rsatmalar; O‘tkir infeksion kasalliklar. O‘tkir lixoradka payti. Angina

Maqsadlari; Organizmning umumiy quvvatini oshirish, uning infeksiyaga qarshi kurashish kuchini ko‘tarish, toksikaysiyani kamaytirish,.

Xarakteristika;yog‘lar, oqsillar, uglevodlar hisobiga kaloriyaviyligi kamaytirilgan parhez vitamin va minerallar hamda erkin suyuqlik miqdori oshirilgan. Taom turlari xilma-xil bo‘lib ular tez hazm bo‘ladigan qabziyat va boshqa noxushliklar keltirmaydigan taomlardir. Qattiq konsistensiyali, sho‘r, yo‘g‘li,taomlar chegaralangan. Taomlar bug‘da hamda suvda qaynatilgan bo‘lishi lozim . taomlar issiq holda 55-60 *C dan issiq emas sovuq holda 12 C dan savuq bo’lmagan holda beriladi.
Kimyoviy tarkib va energetik qiymat; ;oqsillar 75-80 gr (60-70%hayvon), yog‘lar 60-70gr (15% o‘simlik) uglevodlar 300-350gr, energetik qiymati 9.2-9.6 MDj (2200-2300kkal) Natriy xlorid 8-10gr erkin suyuqlik 2 l va undan ko‘p

Ovqatlanish tartibi; katta bo‘lmagan porsiyalarda 5-6 marta qabul qilinadi.

Cheklanadigan taom va maxsulotlar; borsh, yangi yopilgan non va non maxsulotlari, dukkaklilar, yogli go‘sht, g‘oz o‘rdak qo‘y go‘shti, makaron, qo‘ziqorin va zamburug‘ turlari, tuzlangan dudlangan baliq, gulkaram, kakao, shokolad, cho‘chqa go‘shti
Parhez №14
Ko‘rsatmalar; Buyrak tosh xastaliklari, pileositit, fosfatouriya
Maqsadi; Siydikning kislotalilik reaksiyasini tiklash va bu bilan cho‘kma hosil bo‘lishini oldini olish.
Xarakteristika; Energetik qiymati oqsil yog‘ uglevodlarnng miqdori normal fiziologik meyorga javob beradigan. Parhezda ishqoriylikni oshiruvchi maxsulotlar chegaralangan,asosan, kalsiy birikmalari (sut va sut maxsulotlari, ko‘pchilik sabzavot va mevalar)siydikga kislotalik xossalarini beruvchi maxsulotlar miqdori oshirilgan (non va non maxsulotlari, tuxum baliq ). Taomga kulinar ishlov berish usullari cheklanmagan. Qarshi ko‘rsatmalar bo‘lmagan holda yukori kaloriyali taomlanish.
Kimyoviy tarkibi va energetik qiymati; oqsillar 90gr, yog‘lar 100gr uglevodlar 380-400gr
Ovqatlanish tartibi; 4 martalik qabul

Cheklanadigan taom va maxsulotlar; sut va sut maxsulotlari tvorog sir sabzavotli salatlar,kartoshka, mevali soklar ,tuzlangan va dudlangan baliq

Parhez №15 (umumiy stol)

Ko‘rsatmalar;parhez taomlardan odatiy ovqatlanishga o‘tish jarayoni, mazkur parhezni oshqozon ichak xastaliklariga chalinmagan bemorlarga tavsiya etiladi

Parhez maqsadlari; Kasalxona sharoitida to‘laqonli taomlanishni taminlash
Umumiy xarakteristika;energetik qiymati oqsil ,uglevod va yog‘larning bo‘lishi sog‘lom odam taomidan aslo farq qilmaydi. Vitaminlar miqdori oshirilgan bo‘ladi. Taomga barcha kulinar ishlov usullarida ishlov berish mumkin, taom harorati odatiy, taomnomadan faqat juda achchiq va juda qiyin hazm bo‘ladigan maxsulotlar chegaralanadi.
Kimyoviy tarkibi va energetik qiymati; oqsillar 90-95 gr (55%hayvon), yog‘lar 100gr (30% o‘simlik) uglevodlar 400gr, energetik qiymati 11.7-12.1 MDj (2800-2900kkal) NaCl 15 gr .Suyuqlik mikdori1.5-2 l va undan ko‘p

Ovqatlanish tartibi;4 martalik qabul

CHeklanadigan taom va maxsulotlar; Juda yog‘li maxsulotlar garmidori xantal.