TOSHKENT DAVLAT IQTISODIYOT UNIVERSITETI “SOLIQLAR VA SUG’URTA ISHI” KAFEDRASI “Hayot sug’urtasi anderraytingi” fanidan 1-mavzu: Hayot sug’urtasi anderraytingi fanining obyekti, predmeti, мaqsadi va vazifalari TAQDIMOT
REJA:
1.Hayot sug’urtasi fanining ob’ekti va predmeti, maqsad va vazifalari.
2. Аsosiy tushunchalar.
3. Hayot sug’urta fanining boshqa fanlar bilan aloqadorligi.
1. Hayot sug’urtasi fanining ob’ekti va predmeti, maqsad va vazifalari.
Маzkur kursning maqsadi talabalarda hozirgi zamonhayot sug’urtasi nazariyasi va amaliyoti to’g’risidagi bilim va ko’nikmalarni shaklantirishdan iborat
1. Hayot sug’urtasi fanining ob’ekti va predmeti, maqsad va vazifalari.
«Hayot sug’urtasi» kursining курсининг vazifalari bo’lib, hayot sug’urtasi bo’yicha talabalarda nazariy bilimlarni shakllantirish, hamda hayot sug’urtasini amalga oshirish jarayonida yuzaga keladigan aniq masalalarni yechishda zarur bo’ladigan umumlashtirish va tahlil qilishdagi ko’nikmalarni shakllantirishdan iborat.
1. Hayot sug’urtasi fanining ob’ekti va predmeti, maqsad va vazifalari.
Ҳаёт суғуртасининг субъектлари
Суғурталанувчи
Суғурталанган шахс
Суғурталовчи
Наф олувчи
Ҳаёт суғуртаси шартномаси фақат суғурталанувчи (суғурталанган шахс) манфаати учун ёки унинг ёзма розилиги билан бошқа наф олувчи манфаати учун тузилади.
1. Hayot sug’urtasi fanining ob’ekti va predmeti, maqsad va vazifalari.
Hayot sug’urtasi - bu sug’urtaning alohoda tarmog’I bo’lib, bunda sug’urta ob’ekti bo’lib insonning hayoti, sog’ligi, mehnat qobiliyati va moliyaviy ta’minoti bilan bog’liq mulkiy manfaatlari ishtirok etadi.
Hayot sug’urtasining rivojlangan tizimi davlatning ijtimoiy kafolatlarini hozirgi zamon standartlari darajasida ta’minlashda to’ldiruvchi sifatida ishtirok etadi.
1. Hayot sug’urtasi fanining ob’ekti va predmeti, maqsad va vazifalari.
Hayot sug’urtasining maqsadi
Fuqarolarning hayotiy manfaatlarini himoya qilish – sug’urta shartnomasida ko’zda tutilgan hodisaning yuz berishi (sug’urta hodisasi) natijasida ko’rilgan zararni shartnoma doirasida qoplab berish bilan amalga oshiriladi.
Sug’urtalanuvchi yoki sug’urtalangan shaxsda sug’urta manfaatdorligining mavjudligi
Sug’urta kompaniyasining daromadida ishtirok etish
Sug’urta shartnomasini sotib olinishi
Hayot sug’urtasining “Shaffofligi”
2. Аsosiy tushunchalar.
Hayot sug’urtasining asosiy xususiyatlari
Sug’urta summasi sug’urtalanuvchining xohishi va sug’urtalovchininh roziligi bilan belgilanadi
sug’urtalovchi sug’urta summasini to’lashni nafaqa yoki jamg’arma to’lash bo’yicha o’z prinsiplaridan kelib chiqib amalga oshiradi
“Sug’urta qoplamasi” termini o’rniga “sug’urta ta’minoti” termini qo’llaniladi va u shartnomadagi sug’urta summasiga mos keladi
Sug’urta ta’minoti bir martada to’lash shart emas, u qismlarga bo’lib, annuitetlar ko’rinishida to’lanishi ham mumkin
2. Аsosiy tushunchalar.
Uzoq muddatlilik xususiyati hayot sug‘urtasining bir qancha o‘ziga xos xususiyatlarini keltirib chiqaradi
-hayot sug‘urtasi maxsulotlari dizaynining o‘zgarishi, masalan, sug‘urta mukofotini bo‘lib to‘lash imkoniyatining paydo bo‘lishi;
-ish yuritishdagi qo‘shimcha risk komponentlarining paydo bo‘lishi, masalan, uzoq muddatli shartnomaning amal qilishini kutilmaganda to‘xtatish riski;
-sug‘urta mahsulotlarini boshqarishning yangi instrumentlarining paydo bo‘lishi (sug‘urta shartnomalarining amal qilishi davomida shartlariga o‘zgartirish kiritish imkoniyati).
-anderrayting jarayonining murakkablashuvi, bu ko‘p yillik prognozni amalga oshirish zaruriyatidan hosil bo‘ladi;
Hayot sug‘urtasining yana bitta muhim xususiyatlaridan biri
zararlarni tartibga solishning o‘ziga xosligi bo‘lib, bunda sug‘urta qoplamasi katta hajmdagi bir martalik ko‘rinishda yoki renta shaklida (annuitetlar, pensiya) amalga oshiriladi.
Qoplamani renta ko‘rinishida amalga oshirilganda bu jarayon
bir necha o‘n yillarni o‘z ichiga olishi mumkin. Mazkur sug‘urta turining uzoq muddatliligi va zararlarni tartibga solishni o‘ziga xosligidan kelib chiquvchi muhim jixati shundaki, qoplamani amalga oshirishning barcha variantlarida jamg‘aruvchi komponentlarning mavjudligidir.
hayotni sug‘urtalovchi sug‘urta tashkilotlari hayotni sug‘urta qilishning jamg‘arilib boruvchi turlari bo‘yicha zaxira
hayotni sug‘urta qilishning boshqa turlari (jamg‘arilib boruvchi turlaridan tashqari) bo‘yicha zaxira
mukofotlar zaxirasi
zararlar zaxirasi
2008 yil 15 dekabrdagi sug‘urtalovchilarning sug‘urta zaxiralari to‘g‘risidagi nizomga muvofiq quyidagi zahiralar shakllantiriladi:
Hayot sug‘urtasining uzoq muddatlilik xususiyati
foydada ishtirok etishni sug‘urtalash
ulushdosh sifatidagi ishtirokni sug‘urtalash
Boshqa yangi sug’urta turlarining paydo bo’lishi
Xayot sug‘urtasi turli maqsadlarda qo‘llaniladi
sug‘urtalangan shaxs va uning qaramog‘idagilarning maxsus moliyaviy talablarini qondirish
sug‘urtalangan shaxs va uning qaramog‘idagilarning joriy moliyaviy talablarini taminlash
Hayot sug’urtasi fani quyidagi fanlar bilan bog’liqlikda amal qiladi
