1-mavzu: Qo‘shma gap. Qo‘shma gap haqida umumiy ma’lumot. Komponent (qism)larning birikish usuliga ko‘ra qo‘shma gap turlari: bog‘langan qo‘shma gap, ergashgan (ergash gapli) qo‘shma gap, bog‘lovchisiz qo‘shma gap

Shart ergash gaplar uch zamonda real ravishda yuzaga keladigan harakatning yoki tahmin qilingan voqelikni ifodalaydi. Shunga ko‘ra, shart ergash gaplar ikki turga ajratiladi: 10 real – voqea-hodisani ifodalaydigan shart ergash gaplar; 2) mo‘ljallangan, tahmin qilingan (irreal) voqea-hodisani ifodalovchi shart ergash gaplar.

O‘xshatish ergash gapli qo‘shma gaplarda ergash gapning mazmuni bosh gapning mazmuniga taqqoslanadi, qiyos qilinadi. Ergash gap bosh gapdagi harakat, holat yoki, umuman, o‘xshash belgilarini izohlab, konkretlashtiradi: Quyosh havoni isitsa, do‘stlik qalbni istadi.
O‘xshatish ergash gapli qo‘shma gaplarning hamma ko‘rinishlarida emas, fe’lning shart mayli shakli orqali bog‘langan turlarida nisbiy olmoshlar qo‘llaniladi. Bunda ergash gap tarkibida qanday, qanday qilib, bosh gap tarkibida esa shunday, o‘shanday, shunday qilib nisbiy so‘zlari qo‘llaniladi va bu nisbiy so‘zlar qo‘shma gap komponentlarining bir muncha zich bog‘langanligini ko‘rsatadi:
Ular o‘rtasida muhabbat qanday alangalangan bo‘lsa, mo‘jarosi ham o‘shanday bo‘ladi.(«Saodat»)
O‘xshatish ergash gaplari bosh gapga quyidagi vositalar orqali birikadi:

1. 
   –sa : uning ko‘ngli qanday toza bo‘lsa, ishi ham shunday toza. Siz diniy ta’limotga qanday ishonsangiz, men ilmiy ta’limotga shunday ishonaman. («F.T.»)
   
2. 
   –guncha: tog‘day taxt bo‘lguncha, tirnoqday baxt bo‘lsin. (O.) Yigitning sazosi singuncha, xo‘kizning bo‘yini sinsin. (Maqol)
   
3. 
   Ko‘ra: tiz cho‘kib yashagandan ko‘ra tik turib o‘lmoq afzaldir. Birovning yurtida podshoh bo‘lgandan ko‘ra, o‘z yurting gado bo‘lganing yaxshi. (maqol)
   
4. 
   –day, -dek: erkalanib yotadi u Vatan tuprog‘ida,yosh bola yotganidek, onaning quchog‘ida .
   
5. 
   kabi, singari: Quyoshning jamoli yer yuzini yoritganligi va hayotga abadiy umr bag‘ishlagani kabi, ilm ham qalblarni nur bilan yoritadi. («K.D») Zargarov isitma xurujida uyqusiz qiynalgani singari, sahro ham momaqaldiroq silsilaridan to‘lg‘anar edi.(As.M)
   
6. 
   –ki: bog‘lovchisi va xuddi, go‘yo yordamchilari orqali. Bu shakllar bilan birikkan qo‘shma gaplarning bosh gap tarkibida shunday, shu qadar, shunchalik kabi so‘zlar ishtirok etgan bo‘ladi va ergash gap shu so‘zlarning ma’nosini konkretlashadi. Bunda bosh gapning fe’l kesimi, ko‘pincha, -gan=day (-gan=day) bo‘ldi (edi) shakllarida bo‘ladi:
   

8-MAVZU: To‘siqsiz ergash gapli qo‘shma gap, natija ergash gapli qo‘shma gap. Bunday gaplarda ergash gapning bosh gapdagi biror bo‘lakni (qismni) yoki butun bir bosh gapni izohlash xususiyati. Ergashgan qo‘shma gap komponentlari orasida tinish belgilarining ishlatilishi.