1-Mavzu: porshenli ichki yonuv dvigatellari. Ichki yonuv dvegatelining tuzilishiga oid nazariy ma’lumotlar

8. O’zgarmas bosimda issiqlik uzatiluvchi ichki yonuv dvigatelining sikli. 
O'zgarmas bosimda issiqlik uzatiluvchi dvigatellarda (dizellarda) havo va 
suyuq yoqilg'ini siqish alohida amalga oshiriladi. Havoni va suyuqlikni alohida 
siqish o'z-o'zidan alangalanishni oldini oladi va yuqori darajali siqish olinadi. Siqish 

---

jarayonining oxiridagi bosim 3

4 MPa ga, harorat esa 600-800
0
C gacha yetadi. 
Bunday dvigatellarda siqish darajasi 

=14

18. 
Bunday dvigatelning prinsipial sxemasi 
12.8-rasmda ko'rsatilgan va quyidagi tartibda 
ishlaydi. Suyuq yoqilg'i silindr 
1
ga forsunka 
4
orqali mayda purkalgan holda havoni siqish 
jarayonining oxirida uzatiladi. Yoqilg'ini o't 
olishi kompressorda siqilgan qizigan havo 
yordamida amalga oshadi. 
Silindrda siqilgan havo ancha yuqori 
haroratga ega va uzatilgan yoqilg'i birdaniga 
alangalanadi. Yoqilg'ini yonishida bosimni 
o'zgarmasligi yoqilg'ili forsunka yordamida ta'minlanadi. Shunday qilib, bunday 
dvigatelda yonish jarayoni navbati bilan sodir bo'ladi, havo va suyuq yoqilg'ini 
alohida siqilishi har qanday arzon yoqilg'ini – dizel yoqilg'isi, neft, mazut va smolani 
qo'llash imkonini beradi. 
“Dizel” siklining indikator diagrammasi 12.8, 
a
-rasmda ko'rsatilgan. 
0-a
jarayonda dvigatel silindrida atmosfera havosi so'rib olinadi, keyin u 
p
c
bosimgacha 
adiabatik siqiladi. 
c-z
qismda yonish jarayoni sodir bo'ladi, bu manbadan 
q
1
issiqlikni uzatish shaklida tasvirlanadi, 
z-b
qismda yonish mahsulotlarining 
kengayishi sodir bo'ladi, keyin chiqarish klapani ochiladi va bosim pasayadi, keyin 
yonish mahsulotlarni dvigatel silindridan atmosferaga chiqarib yuboriladi. Shunday 
qilib, Dizel sikli bu to'rt taktli sikldir.