1-мавзу: “персонални бошқариш” фанининг моҳияти ва вазифалари

Персонални ўқитиш. Бу тараққиёт ва янгиланишлар калити ҳамда корхона учун ҳаётий зарурат ҳисобланган корхонадаги ўзгаришлар жараёнининг таркибий қисмидир. Таълим дастурлари ходимлар ақли ва қалбига мурожаат қилиши керак.

Мазкур тамойиллар корпоратив маданиятни шакллантириш ва шахсни ҳар тарафлама камол топтиришга қаратилган. Улар замонавий технология ва консалтинг билан биргаликда персонални бошқариш даражасини сезиларли даражада такомиллаштириш имконини беради.
Юқорида қайд этилган концепцияларни таҳлил қилиб, персонални бошқаришга, ёндашувларга аниқлик киритиш мумкин. Бунинг учун инсоннинг ижтимоий ишлаб чиқаришдаги ролини аниқлаш муҳимдир. Ҳозирги вақтда бу масалада икки хил нуқтаи назар мавжуд:

• 
  инсон ишлаб чиқариш тизими (меҳнат, инсон) ресурси — ишлаб чиқариш ва бошқарув жараёнининг муҳим элементидир;
  
• 
  инсон шахсий эҳтиёжлар, қизиқишлар, қадриятлар, муно-сабатлар — бошқарувнинг бош субъекти сифатида.
  

Шу билан бирга тадқиқотчиларнинг бир қисми персоналга тизимлар назарияси нуқтаи назари орқали ёндашади. Бунда ҳам икки тизим фарқланади:

• 
  иқтисодий. Унда моддий неъматларни ишлаб чиқариш, айирбошлаш, тақсимлаш ва истеъмол қилиш муаммолари устувор ҳисобланади. Шунга мувофиқ персоналга меҳнат ресурси ёки инсонлар ташкилий гуруҳи (жамоа) сифатида қаралади;
  
• 
  ижтимоий. Унда инсонлар муносабати, ижтимоий гуруҳлар, маънавий қадриятлар, инсонни ҳар томонлама камол топтириш масалалари устувор ҳисобланади. Персоналга эса бетакрор шахслардан иборат бош тизим сифатида ёндашилади.
  

Ана шу ёндашувлар 1.2- расмда ўз ифодасини топган.
1.2- расм. Персонални бошқариш концепциялари таснифи.
Персонални бошқариш фани меҳнат муносабатлари ва инсоннинг корхонадаги фаолиятини илмий тадқиқ этади. Ушбу илмий изланишлар қуйидаги даражаларда олиб борилади:
1. Бошқарув жараёнлари даражасида. Ушбу жараёнларга бевосита инсон жалб этилган бўлиб, улар билимнинг қуйидаги соҳаларини қамраб олади:

• 
  коммуникация соҳалари;
  
• 
  ижтимоий можаролар;
  
• 
  бошқарув муносабатларини такомиллаштириш йўллари;
  
• 
  қизиқтириш ва назорат;
  
• 
  ходимлар гуруҳ аъзолари сифатида.