1-mavzu. Pedagogik mahoratning nazariy asoslari hamda uning pedagog faoliyatida tutgan o‘rni va ahamiyati

yaratish,
yuksak natijalarga
erishish qobiliyati
Ta`lim-tarbiya 
jarayonida 
yangi holatga
tez va to`g`ri 
munosabat 
bildirish; 
faoliyatni
tanlashda 
tafakkur tezligi
Pedagogik 
faoliyatda 
erishilgan 
muvaffaqiyatlar
o`lchovi;
kasbiy bilimlarni 
mukammal bilish 
qobiliyati
Intellekt – lot. Intellektus –
anglash, tushunish, egallash. 
Individdagi aqliy qobiliyatlarning
nisbatan mukammal tuzilishi
O`QITUVCHINING INTELLEKT XUSUSIYATLARI
Chuqur idrok etish
– yangi bilimlarni o`zlashtirishda
narsalar va hodisalar 
mohiyatiga chuqur kira bilish, 
sababini tushunish, ilmiy
tafakkurga ega bo`lish
Epchillik
– bir g`oyadan 
boshqasiga, shu jumladan,
o`zinikiga qarama-qarshi bo`lgan
g`oyaga o`ta olish qobiliyati
Tanqidiylik
– bilimlarni va hodisalarni 
obyektiv baholash, 
farazlar va yechimlarda 
shubha o`yg`otish istagi
Fikrlash
– amaldagi intellekt
Aqliy teranlik –
muammoni boshqa 
hodisalar bilan 
o`zaro aloqadorlikda 
idrok etish qobiliyati
Originallik –
yangi ilmiy g`oyalarni
yaratishga bo`lgan 
intilish
Tirishqoqlik –
doimo o`rganilayotgan
muammoning 
eng yaxshi yechimini 
topish ehtiyoji
Tezlik –
muammolarni hal qilish
tezligi, kasbga oid
g`oyalarni ishlab
chiqarish qobiliyati

---

42 
Qobiliyat ko`rsatkichlari
Ko`nikmalarni egallash tezligi
Erishilgan yutuqlar sifati
UMUMIY: 
aqliy faollik; 
tanqidiylik; 
tizimiylik; 
tahlil qilish; 
reaksiya tezligi;
sintezlash; 
diqqatni jamlash; 
e`tiborlilik.
Qobiliyatlarni rivojlantirishning eng yuqori darajasi – TALANT
Qobiliyatlar 
Insonning ma`lum faoliyat talablariga javob beruvchi 
va uning muvaffaqiyatli bajarilishining sharti hisoblanuvchi
individual-psixologik xususiyatlar
MAXSUS: 
tashkilotchilik;
injener-texnik;
loyihalashtirish;
matematik; 
ijodiy;
badiiy; 
musiqaviy.
• Olimlarning uzoq yillar olib borgan ilmiy-
tadqiqotlari va kuzatishlari natijasida pedagogik
qobiliyatning quyidagi asosiy sifatlari ajratib
ko`rsatilgan:
• O`z kasbiga muhabbat, o`quvchilarni seva olishi.
• Mutaxassislik fanini mukammal bilishi, unga
qiziqishi.
• Pedagogik taktga ega bo`lish.
• Bolalar jamoasiga singib keta olish.
• O`z mehnatiga ijodiy yondashish.
• Javobgarlikni his etish.
• Tarbiyaviy bilimlarni egallaganligi.

---

43 
Qobiliyatlar tizimi quyidagi
xususiyatlari bilan farq qilinadi:
asosiy
tayanch
yetakchi
yordam
chi
xususiyatlar
• Pedagogik qobiliyatlar faqat pedagogik
faoliyatning samarali bo`lishini va shart-
sharoitini ifodalamasdan, balki ko`p
jihatdan muvaffaqiyatli ishlashning natijasi
hamdir. Pedagogik qobiliyatda
o`qituvchining o`zaro fikr almashuvi bilan
bog`liq xususiyatlari asosiy rol o`ynaydi. 
Quyidagi pedagogik qobiliyatning asosiy
xususiyatlari o`qituvchining yuksak
pedagogik-psixologik bilimlari natijasida
doimiy shakllanib boradi:

---

44