1 –Mavzu. Payvand konstruksiyalar turlari Reja

Legirlovchi komponentlar
qoplama tarkibiga chok metaliga issiq-bardoshlik, 
yeyilishga chidamlilik, korroziya bardoshlik kabi mahsus xossalar berishi va 
mexanik xossalarini yaxshilash uchun zarur. Legirlovchi elementlarga marganes, 
xrom, titan, vanadiy, molibden, vol’fram va ba’zi bir boshqa elementlar kiradi. 
Turg‘unlashtiruvchi komponentlar
ionlanish potensiali uncha katta 
bo‘lmagan elementlar, masalan, kaliy, natriy va kalsiydir. 
Bog‘lovchi komponentlar
qoplamalarning boshqa tarkiblarini o‘zaro va 
sterjen bilan bog‘lash uchun ishlatiladi. Bunday tarkiblar sifatida kaliy yoki natriyli 
suyuq shisha, dekstrin, jelatin va boshqalar ishlatiladi. 
Elektrodlar turlari 
Ishlatiladigan qoplamlar nihoyatda xilma-xil bo‘lgani uchun elektrodlar GOST 
bo‘yicha qoplamlarining tarkibiga qarab emas, balki nima payvandlanishi, chok 
metali hamda ana shunday turdagi elektrodlar bilan payvandlanganda hosil 
bo‘ladigan payvand birikmalarning mexanik xossalariga qarab turlarga bo‘linadi. 
Elektrodning har qaysi turiga elektrodlarning bir nechta rusumi mos keladi. 
Masalan, E42 turiga OMA-2, ANO-6, MEZ-04 va boshqa elektrodlar to‘g‘ri keladi.
Elektrodning rusumi uning sanoat belgisi bo‘lib, odatda, o‘zak va qoplamani 
tavsiflaydi. 
GOST 9467-75 «Konstruksion va issiqqa chidamli po‘latlarni elektr yoy 
yordamida payvandlashda ishlatiladigan metall elektrodlar
. Elektrod turlari». 
Uglerodli va kam legirlangan konstruksion po‘latlarni payvandlash uchun 
elektrodlarning to‘qqiz turi: E42, E42A, E46, E46A, E50, E50A, E55, E60; 
mustahkamligi oshirilgan va yuqori bo‘lgan legirlangan konstruksion po‘latlarni 
payvandlash uchun besh turi: E70, E85, E100, E125, E150 ko‘zda tutilgan. Bundan 
tashqari, issiqqa chidamli po‘latlarni payvandlash uchun elektrodlarning to‘qqiz turi: 
E09M, E09MX, E09X1M, E05X2M, E09X2M1, E09X1MF, E10X1M1NFB, 
E10X3M1BF, E10X5MF mo‘ljallangan. 

---

Elektrodning turi E harfi va chok metalining kafolatlanadigan mustahkamlik 
chegarasini 10
-1
MPa hisobida ko‘rsatadigan raqam bilan belgilanadi. A harfi shu 
elektrod bilan eritib qoplangan chok metalining plastik xossalari yuqoriligini 
ko‘rsatadi. Bunday elektrodlar eng ma’suliyatli choklarni payvandlashda ishlatiladi. 
Uglerodli va legirlangan konstruksion po‘latlarni payvandlashga mo‘jallang 
ko‘pchilik elektrodlarning o‘zaklarini tayyorlash uchun Sv-08 va Sv-08A rusumli 
simlar qo‘llanadi. 
GOST 10052-75 «Alohida xossalari ko‘p legirlangan po‘latlarni yoy 
yordamida 
payvandlash 
ishlatiladigan 
elektrodlar. 
Elektrod 
turlari». 
Korroziyabardosh, olovbardosh va issiqbardosh po‘latlarni payvandlash uchun 
elektrodlarning 49 turi: E-12X13, E-06X13N, E-10X17T, E-12X11NMF,
E-12X11NVMF, E-14X11NVMF, E-10X16N4B, E-08X24N6TAFM, 
E-04X20N9, E-07X20N9, E-02X21N10G2, E-06X22N9, E-08X16N8M2, 
E-08X17N8M2, E-06X19N11G2M2, E-02X20N14G2M2, E-02X19N9B,
E-08X19N10G2B, E-08X20N9G2B, E-10X17-N13S4, E-08X19N10G2MB
E-09X19N10G2M2B, E-08X19N9-F2S2, E-08X19N9F2G2SM, 
E-09X16N8GZMZF, E-09X19N11-GZM2F, E-07X19N11MZG2F
E-08X24N12GZST, E-10X25-N13G2, E-12X24N14S2, E-10X25N13G2B 
E-10X28N12G2 E-03X15N9AG4, E-10X20N9G6S, E-28X24N16G6 
E-02X19-N15G4AM3V2, 
E-02X19N18G5AM3, 
E-11X15N25M6AG2, 
E-09X15N25M6G2F. 27X15N35V3G2B2T, E-04X16N35-G6M7B, 
E-27X15N35V3G2B2T, E-04X16N35-G6M7B, E-06X25N40M7G2,
E-08N60G7M7T, E-08X25N60-M10G2, E-02X20N60M16VZ, E-04X10N60M24, 
E-08X14-N65M15V4G2, E-10X20N70G2M2V, E-10X20N70G2M2B2V ko‘zda 
tutilgan.